Ostatnie lata przyniosły duże zainteresowanie tematyką kapitału ludzkiego i
społecznego. Jest to ze wszech miar pozytywna tendencja, która na powrót zmienia
optykę ekonomii, przesuwając jej główny ciężar z finansów i innych nieożywionych
zasobów na kluczowy element gospodarki, jakim są ludzie.
Współczesna debata nad kapitałem społecznym jest konsekwencją renesansu idei
społeczeństwa obywatelskiego w dużym stopniu zapoczątkowanego pojawieniem się
wielkich ruchów społecznych w krajach byłego Bloku Wschodniego i Ameryki Łacińskiej.
Trudno nie docenić kapitału społecznego właśnie choćby z perspektywy inicjatyw
wolnościowych i solidarnościowych, które w ciągu kilkudziesięciu lat zmieniły
oblicze Europy, jeszcze w XX wieku przecież trapionej wojnami, totalitaryzmem i
podzielonej ?żelazną kurtyną?. W tym kontekście Unia Europejska to ogromny sukces
działań integracyjnych i dążeń wspólnotowych rozwiniętych społeczeństw.
Zainteresowanie nauk społecznych oraz ekonomicznych kapitałem społecznym
wynika z roli, jaka jest mu przypisywana w kreowaniu wartości dodanej różnego typu
organizacji. Prezentowana książka jest wynikiem rozważań nad jego znaczeniem w
różnych obszarach działalności człowieka.
Treść koncepcji kapitału społecznego zakłada możliwość wieloaspektowej i
wielodziedzinowej analizy tego zjawiska w różnych sferach działalności człowieka.
Zaprezentowane zagadnienia mają przede wszystkim na celu pokazanie możliwości
interpretacyjnych oraz operacjonalizacyjnych kapitału społecznego oraz jego komponentów
w najważniejszych obszarach funkcjonowania jednostki oraz społeczeństwa zarówno na
poziomie krajowym, lokalnym, jak i regionalnym.
Oddawana w ręce Czytelników publikacja składa się z dwóch powiązanych ze sobą
części. Pierwsza przedstawia zbiór rozważań teoretycznych dotyczących koncepcyjnych
założeń kapitału społecznego i ich możliwości w zakresie jego operacjonalizacji.
Druga część zawiera propozycje rozwiązań dla tworzenia kapitału społecznego przez
instytucje na poziomie krajowym i lokalnym. I choć książka nie wyczerpuje z zasady
podejmowanego tematu, autorzy mają nadzieję, że stanie się interesującym przyczynkiem
do dyskusji na temat kapitału obywatelskiego i jego rosnącej roli w kształtowaniu
rozwiniętych społeczeństw.
Spis treści:
Wstęp
Część I
Interpretacje koncepcji kapitału społecznego i ich możliwości w zakresie
jego operacjonalizacji
1.Amerykańskie korzenie kapitału społecznego - Wiesław Bokajło
1.1.Geneza pojęcia kapitału społecznego: społeczeństwo obywatelskie
1.2.James S. Coleman - kapitał społeczny w badaniach nad procesem socjalizacji
1.3.Robert Putnam: kapitał społeczny jako kategoria analityczna - wnioski z badań nad
społeczeństwem włoskim
1.3.1.Komponenty kapitału społecznego
1.3.2.Produktywność kapitału społecznego: sieci społecznego/ obywatelskiego
zaangażowania, czyli więzi poziome
1.4."Saguaro": kapitał społeczny - recepta na gwałtowny spadek zaangażowania
społecznego w Stanach Zjednoczonych
Podsumowanie
Summary
2.Kapitał społeczny. Zagadnienia metodologiczne - Monika Klimowicz
2.1.Interdyscyplinarność podejść koncepcyjnych
2.2.Klasyczne koncepcje kapitału społecznego a stanowisko ontologiczne i metodologiczne
2.3.P. Bourdieu - strukturalizm konstruktywistyczny
2.4.Coleman - indywidualizm
2.5.R. Putnam - funkcjonalizm
2.6.F. Fukuyama - pragmatyzm
Podsumowanie
Summary
3.Endogenne i egzogenne czynniki determinujące kształtowanie kapitału
społecznego - Bogusław Barnaszewski
3.1.Instytucje a rozwój kapitału społecznego
3.2.Uwarunkowania i kontrowersje wokół możliwości budowania kapitału społecznego
3.3.Rola otwartości społecznej dla przełamywania endo- i egzogennych barier rozwojowych
3.4.Znaczenie czynników endo- i egzogennych dla rozwoju kapitału społecznego
3.5.Naturalne i społeczne czynniki środowiska człowieka a kapitał społeczny
3.6.Błędy w oglądzie rzeczywistości społecznej wobec czynników endo- i egzogennych
3.7.Wymóg postrzegania różnorodności czynników endogennych
3.8.Czynniki endo- i egzogenne a procesy ewolucji kulturowej
3.9.Wymóg permanentnej oceny czynników endo- i egzogennych
Podsumowanie
Summary
4.Znaczenie "religii obywatelskiej" w tworzeniu kapitału społecznego -Piotr
Grabowiec
4.1.Kapitał społeczny
4.2.Religia obywatelska a kapitał społeczny
Podsumowanie
Summary
5.Procedura prawna jako czynnik budowy kapitału społecznego - prawo i więź
społeczna w koncepcji J. Habermasa - Arkadiusz Barut
5.1.Jednostka, społeczność, instytucja - dialektyka kontrkultury
5.2.Prawo kolonizujące, prawo emancypujące
5.3.Współzależność autonomii publicznej i prywatnej jako źródło autonomii prawa
5.4."Petryfikacja" dyskursu w procedurach
5.5.Polityka deliberatywna, komunikacyjna sfera publiczna
5.6.Procedury sądowe i ideał wolnego dyskursu
Podsumowanie
Summary
6.Kapitał społeczny a dobra publiczne - Andrzej S. Bartelski
6.1.Czym jest dobro publiczne?
6.2.Czym jest kapitał społeczny?
6.3.Bourdieu
6.4.Fukuyama
6.5.Putnam
6.6.Coleman
6.7.Kapitał społeczny jako dobro publiczne
6.8.Czy kapitał społeczny powinien być dostarczany przez sektor publiczny?
6.9.Rola kapitału społecznego w tworzeniu dóbr publicznych
Podsumowanie
Summary
7.Wpływ kapitału społecznego na procesy gospodarcze i społeczne -
Radosław Kupczyk
7.1.Pozytywne wpływy rozwoju kapitału społecznego na gospodarkę i społeczeństwo
7.2.Negatywne wpływy kapitału społecznego na procesy społeczne i gospodarcze
Podsumowanie
Summary
8.Filozofia zarządzania kapitałem społeczno-gospodarczym społeczeństwa sieci
- Paweł Kazibudzki
8.1.Paradygmat czy nowa ekonomia?
8.2.Przedsiębiorstwo sieci
8.3.Kapitał gospodarczy społeczeństwa sieci
Podsumowanie
Summary
9.Kapitał społeczny a klastry przedsiębiorczości na przykładzie Indonezji
- Judyta Szkudłarek
9.1.Specyfika więzi w strukturach sieciowych a poziom zaufania
9.2.Klastry urzeczywistnieniem idei sieciowości
Podsumowanie
Summary
Część II
Propozycje tworzenia kapitału społecznego przez instytucje na poziomie
krajowym i lokalnym
10.Partnerstwo lokalne jako struktura służąca budowaniu i wzmacnianiu kapitału
społecznego -Leokadia Grudziecka
10.1.Znaczenie partnerstwa w rozwoju lokalnym
10.2.Znaczenie kapitału społecznego w rozwoju gospodarczym i społecznym
10.3.Partnerstwo jako sposób budowania i wzmacniania kapitału społecznego
Podsumowanie
Summary
11.Spółdzielnie socjalne - forma integracji społecznej i aktywizacji na
poziomie lokalnym -Dorota Moroń
11.1.Spółdzielczość socjalna na tle ekonomii społecznej
11.2.Prawne podstawy funkcjonowania spółdzielni socjalnych w Polsce
11.3.Spółdzielczość socjalna w praktyce
11.4.Integracyjny i aktywizacyjny aspekt działalności spółdzielni socjalnych
Podsumowanie
Summary
12.Rola Kościoła i religii w procesie tworzenia kapitału społecznego w Polsce
- perspektywa teorii sekularyzacji -Ewa Nowak
12.1.Religia, sekularyzacja i kapitał społeczny
12.2.Religia, Kościół i sekularyzacja w Polsce
12.3.Wskaźniki kapitału społecznego w Polsce
12.4.Zaufanie do instytucji
12.5.Aktywność obywatelska
Podsumowanie
Summary
13.Możliwości i bariery rozwoju kapitału społecznego na obszarach wiejskich w
Polsce -Małgorzata Michalewska-Pawlak
13.1.Pojęcie kapitału społecznego
13.2.Rola kapitału społecznego w rozwoju obszarów wiejskich
13.3.Możliwości kreowania kapitału społecznego na obszarach wiejskich w Polsce
13.4.Bariery społecznego rozwoju obywatelskich środowisk wiejskich w Polsce
Podsumowanie
Summary
14.Uwarunkowania procesu wzmacniania kapitału społecznego - Wojciech
Goszczyński
14.1.Próba zdefiniowania kapitału społecznego
14.2.Mechanizmy wzmacniania kapitału społecznego w polityce Unii Europejskiej
14.3.Społeczne oraz kulturowe uwarunkowania efektywności zinstytucjonalizowanych
mechanizmów kształtowania synergicznych form kapitału społecznego
Podsumowanie
Summary
15.Koncepcja kapitału negatywnego i próba jej użycia do analizy relacji
jednostka - społeczeństwo - państwo w III RP - Joanna Dzwończyk
15.1.Negatywny kapitał społeczny czy negatywne skutki kapitału społecznego
15.2.Negatywny kapitał społeczny w Polsce
Podsumowanie
Summary
16.Zmiana negatywnego kapitału społecznego w pozytywny jako cel psychologii
społeczności (community psychology) -Dorota Kanafa-Chmielewska
16.1.Kapitał społeczny i jego negatywne formy
16.2.Psychologia społeczności (community psychology)
16.3.Zmiana negatywnego kapitału społecznego w pozytywny
Podsumowanie
Summary
Bibliografia
Materiały źródłowe
Literatura przedmiotu
Źródła internetowe
Noty o autorach
Table of contents
270 stron, B5, oprawa miękka