STRACH I POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA JAKO ELEMENTY BUDUJĄCE POLSKĄ MENTALNOŚĆ W XVIII W ZYDEK S. Księgarnia

Strach i poczucie bezpieczeństwa jako elementy budujące polską mentalność w XVIII w.

Prezentowana praca […] nawiązuje do ważnego obecnie nurtu badań historii mentalności. Jednym z elementów tych dociekań jest przedstawienie problematyki strachu. Podejmowano już wiele prób interpretacyjnych tego zagadnienia, także w historiografii polskiej. Sylwia Zydek stworzyła pewnego rodzaju nowe spojrzenie w zakresie tych badań, dodając do rozważań nad strachem problem kształtowania poczucia bezpieczeństwa. Wydaje się, że podjęcie tego tematu przy wykorzystaniu jednego źródła jest godne szczególnej uwagi. Autorka wybrała też odpowiednio ważny materiał badawczy, jakim są kazania Antoniego Węgrzynowicza (1658–1721), popularnego w swoim czasie kaznodziei kręgu franciszkańskiego. Wydał on zbiory kazań, które bardzo często znajdowały się w różnych bibliotekach kościelnych. Były więc zapewne szeroko wykorzystywane w pracy kaznodziejskiej, a zatem miały też duże oddziaływanie na szerokie kręgi wiernych. W oparciu o ich treść Autorka dochodzi do wielu ważnych wniosków zarówno na temat kształtowania strachu, jak i prób budowania poczucia bezpieczeństwa.

Z recenzji prof. dr. hab. Bogdana Roka

Wstęp 5
Określenie problemów badawczych 7
Charakterystyka źródeł i uzasadnienie wyboru tematu   . 9
Konstrukcja pracy oraz przedstawienie postaci Antoniego Węgrzynowicza 11

Rozdział 1
Strach – jego źródła i znaczenie w budowaniu mentalności człowieka doby saskiej                       . 17
1. Grzech jako działanie wywołujące strach . 19
Pycha 21
Chciwość . 22
Nieczystość 24
Gniew 27
Nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu . 29
Zazdrość . 32
Lenistwo . 33
2. Choroba i śmierć jako przyczyny ciągłego strachu 35
3. „Śmierć nieszczęśliwa” źródłem lęku . 48
4. Strach przed potępieniem i piekłem, czyli „Mięsopust nieszczęśliwej wieczności” . 51

Rozdział 2
Poszukiwanie poczucia bezpieczeństwa i jego znaczenie w budowaniu mentalności czasów nowożytnych 59
1. Cnota jako gwarancja poczucia bezpieczeństwa i pociecha w obliczu
przeżywanego strachu 61
Cnota sprawiedliwości 62
Cnota wstrzemięźliwości – umiarkowanie . 63
Cnota pokory . 64
Cnota czystości . 66
Cnota cierpliwości 66
Cnota miłości bliźniego . 69
Cnota nabożeństwa . 70
2. Panna w Szerokim Płaszczu, czyli Matka kojąca wszelki strach i lęk 71
Królowa Miłosierdzia . 73
Pośredniczka . 76
Szafarka Łask . 77
Nauczycielka i Wzór 78
Szkaplerzna 79
Różańcowa . 81
3. Święci wspomożyciele. Aniołowie Stróżowie. Archanioł Michał . 83
4. „Śmierć szczęśliwa” – zwiastun szczęścia wiecznego w niebie . 86
5. „Przysionek niebieski” – czyściec nadzieją nieba 90
6. „Bankiet niebieski” . 95

Zakończenie 107
Bibliografia   113
Aneks   127

144 strony, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.