Siedem szkiców o działaniu na Grochowie

---

Książka Karoliny Dudek i Sławomira Sikory wymaga spokojnej, uważnej lektury, w ich opowieści liczy się bowiem każdy szczegół. […] To świetna etnograficzna robota miejska. Antropolodzy zainteresowani badaniem miast zwykli mówić, że istnieje zasadnicza różnica między poznawaniem ich z perspektywy specjalistów od komunikacji, w sposób socjologiczny i etnograficzny. Mówiąc najkrócej – antropolog chodzi po mieście, przemieszcza się po nim, nie omijając żadnego zakątka i próbując nawiązać kontakt z ludźmi, bada właściwie nie miasto samo, ale „ludzi w mieście”. Dzięki takiej perspektywie, opartej na powolności i bezpośrednich doświadczeniach, badacz zwraca uwagę na heterogeniczność miasta i heterogeniczność skupiska ludzkiego, które je zasiedla. Miasto to wielość form życia, związków, mikrokontekstów, w jakich żyją mieszkańcy, a także funkcji, ról i aktywności, strategii oraz taktyk. „Powolny obchód miasta” nie omija typowych miejsc antropologicznych, ale nie wzdraga się przed analizą nie-miejsc, przestrzeni tranzytowych czy konsumenckich świątyń. Chodzi o zrozumienie towarzyszących życiu miejskiemu okoliczności. I o tym właśnie jest ta książka.

(prof. dr hab. Wojciech J. Burszta)

Autorom udało się dokonać rzeczy niezwykle trudnej: odkryć nieznane wymiary świata bliskiego, zabrać czytelnika w fascynującą podroż po dzielnicy, którą obiegowo uznaje się za mało atrakcyjną. Co ważne, Autorzy nie osiągają tego efektu, egzotyzując Grochów. Pokazują po prostu, jak dzielnica – pojmowana tylko częściowo jako przestrzeń, a głównie jako ludzie, sieci powiązań, narracji, splecionych losów – tętni życiem, wynajduje i wytwarza siebie na nowo.

(dr hab. Anna Horolets) 

---

Karolina J. Dudek – doktor nauk społecznych w zakresie socjologii, absolwentka Szkoły Nauk Społecznych przy IFiS PAN, studiów podyplomowych Instytutu Polonistyki Stosowanej UW, zarządzania i stosunków międzynarodowych w Szkole Głównej Handlowej, etnologii na Uniwersytecie Warszawskim. Konsultant i menedżer. Współpracuje z architektami przy tworzeniu biur – wykorzystuje interdyscyplinarne podejście do wspomagania procesów planowania, projektowania i organizowania przestrzeni organizacji. W latach 2013–2015 realizowała w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN projekt „Tworzenie przestrzeni biura. Narracje, obrazy, wyobrażenia” finansowany przez Narodowe Centrum Nauki (Preludium). Brała także udział w projektach badawczych realizowanych w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UW (między innymi „Oddolne tworzenie kultury”, „Obrazy różnorodności kulturowej i dziedzictwa”) i w Instytucie Socjologii UW. Współautorka filmu antropologicznego Żeby to było ciekawe… (2009) zrealizowanego jako projekt badawczy (grant MNiSW). Współredaktorka tomów: Nowe kłopoty z kulturą (2016) oraz Oddolne tworzenie kultury. Perspektywa antropologiczna (2015). Zastępca redaktora naczelnego czasopisma „Stan Rzeczy”.

Sławomir Sikora – dr hab., adiunkt w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się przede wszystkim antropologią wizualną, antropologią miasta i antropologią współczesności. Autor książek Fotografia. Między dokumentem a symbolem (2004) oraz Film i paradoksy wizualności. Praktykowanie antropologii (2012), a także sporej liczby artykułów publikowanych m.in. w „Kontekstach”, „Kwartalniku Filmowym”, „Kulturze Współczesnej” i „Literaturze Ludowej”. Współpraca kuratorska przy wystawie „Nostalgia urzeczywistniona. Afryka w fotografiach Kazimierza Zagórskiego” (Zachęta 2005). Współautor filmu Żeby to było ciekawe (2009) i współredaktor książek Zanikające granice. Antropologizacja nauki i jej dyskursów (2009), Nowe kłopoty z kulturą (2016) oraz Oddolne tworzenie kultury. Perspektywa antropologiczna (2015), a także dwóch numerów tematycznych „Kwartalnika Filmowego”: „Antropologia filmu” (47–48/2004) i „Film, fotografia i rzeczywistość” (54–55/2006). Koordynator projektów: „Oddolne tworzenie kultury” (http://kulturaoddolna.pl, 2013–2016) oraz „Obrazy różnorodności kulturowej i dziedzictwa” (http://nafa2015.pl, 2014–2016).

---

Przedmowa - Wojciech J. Burszta

Wytwarzanie kultury i działające zbiorowości
Grochów, czyli odrębność
G jak gentryfikacja?
Kultura na Grochowie?

Kicia Kocia. Instytucja życia codziennego albo wytwarzanie lokalności
Kicia Kocia, czyli codzienność
Miejsce i materialność
Miejsce wirtualne i mobilizowanie świata
Menu. Materializacje lokalności
Narzędzia do tworzenia wspólnoty albo zaangażowanie społeczne
Nowy aktor w polu działań kulturowych

Wytwarzanie historii i pamięci o Kibucu Grochów
Agata i internet
Mania i książka
Poszukiwacze zaginionego kibucu. Sprzymierzeńcy
Fotografie z archiwum - przeszłość i teraźniejszość
Kolejni sprzymierzeńcy
Stabilizowanie i umacnianie opowieści. Jeszcze więcej sprzymierzeńców
Odtwarzanie opowieści. I jeszcze więcej sprzymierzeńców
Przywracanie pamięci jako działanie
Oddolne tworzenie wiedzy

Miasto kroków. Spacer miejski jako narzędzie w działaniach oddolnych i instytucjonalnych
Spacer, czyli nowy fenomen stary jak świat
Spacery miejskie. Perspektywa antropologiczna
Wspólnota spacerujących i technologia
Opowieści miejskie i tematyzacja przestrzeni
Słówa, gesty, obrazy. Opowieść przewodnika jako performans
Spacerowicze. Opowieść oddolna
Wytwarzanie miejsc, wytwarzanie miasta
Spacer miejski jako narzędzie w dziataniach oddolnych i instytucjonalnych

Murale, performans i topografia symboliczna
Czas, historia i pamięć
Zamieszkiwanie czasu i niewidzialne miasto
Przestrzeń i pamięć
Ulice. Topografia symboliczna
Ulice. Modyfikacje oddolne
Performans. Reaktualizacja czasu minionego
Użycia historii

Sezonowe formy życia na placu Szembeka.
Przestrzeń publiczna i lokalność
Topografia i odrobina historii
Rewitalizacja i kontrowersje. Szembek wyobrażony
Przestrzeń sąsiedzka: mikroaktywności i taktyki, czyli dyskretna codzienność
Przestrzeń publiczna/przestrzeń lokalna
Praktykowanie przestrzeni

Wszystkie drogi prowadzą na Paca
(współautorstwo - Zuzanna Walkiewicz)
CAL, Paca 40 i społeczność lokalna. Krótkie wprowadzenie
Wyłączyć grawitację
Włączyć nowy generator pola.
Opowieści i słówa nadające sens dziataniom
Działać, by działać
Narzędzia do wspólnego działania
Nowy model działania

Kooperatywa Grochowska. Jedzenie, ludzie i formularze online
(współautorstwo - Joanna Mroczkowska)
Filozofia wspólnego działania
Kooperatyzm - krótkie wprowadzenie
Różne filozofie działania kooperatyw spożywczych
Kooperatywa Grochowska - historia w trzech aktach
jedzenie, które łączy

Zamiast zakończenia - ogród pełen hybryd

O badaniach
Teren
Przyjęta perspektywa teoretyczna
Metody i narzędzia badawcze

Podziękowania
Teksty wykorzystane
Bibliografia
Indeks osób
O Autorach

---

218 stron, Format: 14.5x20.5cm, oprawa miękka