Terapia zajęciowa w
geriatrii
Opieka nad osobami
starszymi jest wyzwaniem teraźniejszości. Terapia zajęciowa umożliwia
właściwe ich wspieranie w zakresie wykonywania znaczących dla nich
zajęć oraz podnoszenia jakości życia.
Podręcznik
został opracowany przez doświadczonych praktyków i zarazem
nauczycieli akademickich. Autorzy w przystępnej i syntetycznej formie
prezentują możliwości oraz sposoby pracy terapeuty zajęciowego z
seniorami.
Publikacja:
- w klarowny
sposób przedstawia proces starzenia się w odniesieniu do
sfery psychologicznej i społecznej,
- wyjaśnia specyfikę
nowoczesnej terapii zajęciowej oraz ukazuje możliwości jej stosowania w
pracy z osobami starszymi,
- ma wymiar praktyczny
– uwzględnia kliniczne aspekty terapii zajęciowej w
geriatrii; wskazuje narzędzia oceny stanu pacjenta geriatrycznego;
zawiera przykłady metod pracy z seniorami zarówno sprawnymi
poznawczo, jak i z ograniczeniami w tym zakresie,
- poświęca wiele uwagi
seniorom demencyjnym – prezentuje konkretne strategie i
rozwiązania, które można zastosować w pracy z osobami w
różnych stadiach demencji,
- zawiera treści zgodne ze
standardami szkolenia i pracy terapeuty zajęciowego w Unii Europejskiej.
Podręcznik powstał z myślą o studentach kierunków terapia
zajęciowa oraz fizjoterapia. Będzie również pomocny dla
psychologów, pedagogów i asystentów
osób niepełnosprawnych.
Przedmowa:
"Starzenie
się stanowi naturalny okres w życiu człowieka. Jego akceptacja i
przeżywanie mają charakter indywidualny i niepowtarzalny. Analiza
sytuacji demograficznej Polski pokazuje, że starzenie się społeczeństwa
jest faktem, obok którego nie można przejść obojętnie przede
wszystkim dlatego, że proces ten niesie ze sobą szereg wyzwań. Jednym z
nich jest konieczność zapewnienia osobom starszym szeroko rozumianej
opieki i właściwego wsparcia oraz umożliwienie im partycypacji w życiu
społecznym.
Podnoszenie
jakości życia osób starszych wymaga poświęcenia im należnej
uwagi. W tym celu warto korzystać, oprócz tradycyjnie
ujmowanych działań skoncentrowanych na opiece medycznej czy socjalnej,
także z najnowszych osiągnięć właściwych dla terapii zajęciowej. Warto
podkreślić, że dyscyplina ta w nowoczesnym, światowym ujęciu
koncentruje się wokół umożliwienia osobie wykonywania
ważnych i znaczących dla niej zajęć, co oznacza, że praca z seniorem
powinna mieć charakter zindywidualizowany, uwzględniać jego potrzeby w
zakresie realizowania zajęć z zakresu samoobsługi, czasu wolnego oraz
tzw. produktywności.
Celem
niniejszej publikacji jest przede wszystkim zaprezentowanie możliwości,
jakie daje stosowanie terapii zajęciowej w pracy z seniorami
zarówno sprawnymi poznawczo, jak i w późnym
stadium demencji. Książka ta ma wymiar nie tylko teoretyczny, lecz
przede wszystkim praktyczny. Przedstawiono w niej m.in. przykładowe
narzędzia oceny stanu pacjenta geriatrycznego, wskazano wybrane metody
pracy z seniorami, zaprezentowano opisy przypadków oraz
opisano konkretne strategie i rozwiązania, które można z
powodzeniem wdrażać w pracy z seniorami w różnych stadiach
demencji.
Książka
została przygotowana głównie z myślą o terapeutach
zajęciowych i studentach tego kierunku. Może jednak stanowić także
cenne źródło informacji dla psychologów,
pedagogów oraz osób zawodowo zajmujących się
pracą z osobami starszymi."
Edyta
Janus
Rozdział
1.
Psychologiczno-społeczne
aspekty starzenia się i starości –
Edyta Janus 11
1.1. Wprowadzenie 11
1.2. Granice okresu starości 12
1.3. Zmiany w sferze poznawczej
13
1.4. Sfera emocjonalno-motywacyjna 16
1.5. Osobowość osób starszych
17
1.6. Teorie adaptacji do starości 18
1.7. Społeczny wymiar starzenia się
22
1.8. Stereotypy dotyczące starzenia się i starości
25
1.9. Aktywność osób starszych
28
1.10. W stronę pozytywnego starzenia się
31
1.11. Podsumowanie 32
Pytania sprawdzające 33
Literatura 34
Rozdział 2.
Wprowadzenie
do terapii zajęciowej osób starszych –
Aleksandra Kulis 37
2.1. Wprowadzenie 37
2.2. Praca terapeuty zajęciowego z osobami
starszymi 38
2.3. Miejsca pracy terapeuty zajęciowego z seniorami
43
2.4. Umiejętności i kompetencje terapeuty zajęciowego pracującego z
seniorami 44
2.5.
Podsumowanie
50
Pytania
sprawdzające
51
Literatura
51
Rozdział 3.
Kliniczne aspekty terapii zajęciowej w geriatrii
– Aneta Bac 53
3.1. Wprowadzenie 53
3.2. Ograniczenia funkcjonalne, poznawcze i behawioralne u
pacjentów geriatrycznych z chorobą otępienną 55
3.3. Ograniczenia funkcjonalne u pacjentów geriatrycznych z
wybranymi schorzeniami somatycznymi 58
3.3.1. Choroby
serca
58
3.3.2. Cukrzyca 59
3.3.3. Zaburzenia
widzenia 60
3.3.4. Schorzenia narządu
ruchu
61
3.4 Metody i narzędzia oceny pacjenta
geriatrycznego
63
3.4.1. Wywiad 63
3.4.2.
Obserwacja
66
3.4.3. Testy 70
3.5. Wybrane obszary interwencji terapeutycznej
78
3.5.1. Higiena osobista 79
3.5.2. Gotowanie/przygotowywanie posiłków 80
3.5.3. Poruszanie się (lokomocja) 82
3.5.4. Robienie zakupów 83
3.5.5. Sprzątanie 84
3.5.6. Ubieranie się
84
3.6. Trening mózgu .
85
3.6.1. Zdolności
poznawcze
86
3.6.2. Wybrane czynniki wpływające na skuteczność treningu
mózgu 87
3.6.3. Przykładowe rozwiązania
terapeutyczne
89
3.7. Opisy
przypadków
95
3.7.1. Pacjent geriatryczny z chorobą
otępienną 95
3.7.2. Pacjent geriatryczny z chorobą
somatyczną
97
3.8. Podsumowanie 99
Pytania
sprawdzające
100
Literatura
100
Rozdział 4.
Innowacyjne metody pracy z seniorami w późnym stadium
demencji –
Agnieszka Smrokowska-Reichmann 103
4.1. Wprowadzenie 103
4.2. Znaczenie zajęciowości u seniorów w późnym
stadium demencji 104
4.2.1. Specyfi ka zajęć seniorów w późnym stadium
demencji 106
4.2.2. Szczegóły praktyki
terapeutycznej
107
4.3. Strukturyzacja przestrzeni jako element stabilizacji seniora w
późnym stadium demencji 110
4.3.1. Przestrzeń a kompetencja orientacji u seniora w
późnym stadium demencji
111
4.3.2. Wystrój wnętrz a bezpieczeństwo seniora w
późnym stadium demencji 117
4.4. Koncepcja Person-Centered Care Toma Kitwooda a terapia zajęciowa z
seniorami w późnym stadium demencji 121
4.4.1. Demencja a bycie osobą 122
4.4.2. Katalog potrzeb osoby według Toma Kitwooda 123
4.4.3. Techniki pracy z seniorem demencyjnym w koncepcji
Person-Centered Care 124
4.5. Komunikacja walidacyjna z seniorem w późnym stadium
demencji jako narzędzie pracy terapeuty zajęciowego
129
4.5.1. Istota i priorytety walidacji
gerontologicznej 129
4.5.2. Cztery stadia
dezorientacji 131
4.5.3. Techniki walidacyjne
133
4.5.4. Przykłady walidacji pacjentów w
poszczególnych stadiach dezorientacji
134
4.5.5. Możliwe błędy podczas walidowania
136
4.6. Podsumowanie
137
Pytania sprawdzające 138
Literatura
139
Słowniczek pojęć 143
Skorowidz 147
150
stron, Format: 16.5x24.0cm, oprawa miękka