Jak projektować usługi
Niezawodne zasady w
praktycznym zastosowaniu
Projektowanie
usług oraz projektowanie wrażeń użytkownika nie dotyczy tylko
oprogramowania. Narzędzia i techniki, jakie oferuje, można wykorzystać
w praktycznym funkcjonowaniu właściwie każdej organizacji,
której zależy na lepszym działaniu na rzecz
klientów, obywateli czy własnych pracowników. Są
bezcenne przy łączeniu silosów operacyjnych i doskonaleniu
wewnętrznej współpracy w organizacji - dzięki wdrożeniu
zasad projektowania usług można doprowadzić do tego, aby ludzie
współdziałali bardziej efektywnie i z większą radością.
Projektowanie usług doczekało się obszernych podstaw teoretycznych. Aby
jednak odpowiednio z nich skorzystać, konieczne jest spojrzenie na tę
dziedzinę z perspektywy rzeczywistego świata.
Ta książka jest podręcznikiem dla praktyków. Zawiera
zbiór narzędzi, katalog metod, przewodnik ułatwiający pracę,
mnóstwo przykładów i studiów
przypadku. Znalazły się tutaj również jasne
wskazówki dotyczące przeprowadzania procesu projektowania
usług. Opisano, jak łatwo doprowadzić środowiska biznesowe i
specjalistów od projektowania do współpracy. Po
ogólniejszym omówieniu procesu ustanawiania i
realizowania inicjatyw w zakresie projektowania usług zaprezentowano
także szczegóły facylitacji przedsięwzięcia i kształtowania
jego otoczenia. Wiele spośród uwzględnionych w tekście metod
i narzędzi zostało już dobrze opisanych. Tutaj natomiast, poza ich
prezentacją, dodano szereg wskazówek i porad najlepszych
ekspertów w dziedzinie projektowania usług. W ten
sposób umożliwiono powiązanie doświadczenia z działalnością
operacyjną i sukcesem biznesowym oraz budowaniem kultury
klientocentryzmu.
- Czemu służy projektowanie
usług i co to właściwie jest
- Narzędzia do projektowania
usług
- Proces badawczy i
planowanie ideacji
- Prototypowanie usług
- Zarządzanie procesem
projektowania usług
- Wdrażanie projektowania
usług w organizacji i tworzenie warunków dla innowacji
Książka została napisana i zaprojektowana przez Marca Stickdorna, Adama
Lawrence'a, Markusa Hormessa i Jakoba Schneidera. Autorzy
współpracują ze sobą od kilkunastu lat: realizują projekty,
szkolą, doradzają i zakładają start-upy. W 2013 roku założyli szkołę
kształcącą przyszłych projektantów usług. Lawrence i Hormess
są znani również jako inicjatorzy akcji Global Service Jam.
01.
DLACZEGO PROJEKTOWANIE USŁUG?
1.1. Czego pragną klienci? (3)
1.2. Wyzwania dla organizacji (6)
1.2.1. Rosnąca pozycja klientów (6)
1.2.2. Silosy funkcjonalne (7)
1.2.3. Potrzeba innowacji (10)
1.2.4. Reakcje organizacji (11)
1.3. Dlaczego projektowanie usług jest najlepszą odpowiedzią? (14)
02.
CZYM JEST PROJEKTOWANIE USŁUG?
2.1. Definicje projektowania usług (19)
2.2. Różne spojrzenia (21)
2.2.1. Projektowanie usług jako sposób myślenia (21)
2.2.2. Projektowanie usług jako proces (21)
2.2.3. Projektowanie usług jako zbiór narzędzi (21)
2.2.4. Projektowanie usług jako język interdyscyplinarny (22)
2.2.5. Projektowanie usług jako metoda zarządzania (22)
2.3. Korzenie i rozwój (23)
2.4. Czym nie jest projektowanie usług? (24)
2.4.1. Nie ogranicza się do estetyki i "pudrowania trupa" (24)
2.4.2. Nie ogranicza się do obsługi klienta (24)
2.4.3. Nie ogranicza się do ratowania usług (24)
2.5. Zasady projektowania usług - nowe spojrzenie (25)
2.5.1. Oryginalne (25)
2.5.2. Nowe (26)
03.
PODSTAWOWE
NARZĘDZIA DO PROJEKTOWANIA USŁUG
3.1. Dane badawcze (36)
3.2. Persony (41)
3.3. Mapy podróży (44)
3.3.1. Typologia map podróży (50)
3.3.2. Schemat usługi (54)
3.4. Mapy systemów (58)
3.4.1. Mapy interesariuszy (59)
3.4.2. Mapy sieci wartości (62)
3.4.3. Mapy ekosystemów (62)
3.5. Prototypy usług (65)
3.5.1. Prototypy (inter)akcji oraz procesów i doświadczeń
związanych z usługą (67)
3.5.2. Prototypy obiektów fizycznych (70)
3.5.3. Prototypy środowisk, przestrzeni i architektury (71)
3.5.4. Prototypy artefaktów cyfrowych i oprogramowania (72)
3.5.5. Prototypy ekosystemów i wartości biznesowej (74)
3.6. Szablon modelu biznesowego (76)
04.
GŁÓWNE
CZYNNOŚCI W RAMACH PROJEKTOWANIA USŁUG
4.1. W poszukiwaniu procesu projektowania usługi (83)
4.2. Główne schematy w procesie projektowania (85)
4.2.1. Dywergencja i konwergencja w myśleniu i działaniu (85)
4.2.2. Najpierw właściwy problem, potem właściwe rozwiązanie (86)
4.2.3. Wszystkie procesy projektowania są do siebie podobne, a
jednak... różne (88)
4.3. Prezentacja najważniejszych czynności w metodach projektowania
usług TiSDD (91)
05.
BADANIA
5.1. Proces badawczy w projektowaniu usług (100)
5.1.1. Zakres badań i pytania badawcze (100)
5.1.2. Planowanie badań (102)
Pętle badawcze (102)
Dobór próby (103)
Kontekst badawczy (104)
Wielkość próby (104)
5.1.3. Zbieranie danych (105)
Metody badawcze (107)
Triangulacja metod (107)
Triangulacja danych (108)
Triangulacja badaczy (110)
Indeksowanie (110)
5.1.4. Wizualizacja, synteza i analiza danych (111)
Wizualizacja danych (111)
Ocena środowiska i współtworzenie (113)
Kodowanie danych (113)
5.1.5. Korzystanie z wyników badań (114)
5.2. Metody zbierania danych (117)
Badania zza biurka: badania przygotowawcze (118)
Badania zza biurka: badania wtórne (119)
Metoda samoetnograficzna: autoetnografia (119)
Metoda samoetnograficzna: etnografia online (120)
Metoda uczestnicząca: obserwacja uczestnicząca (120)
Metoda uczestnicząca: wywiad kontekstowy (121)
Metoda uczestnicząca: wywiad pogłębiony (122)
Metoda uczestnicząca: grupy fokusowe (123)
Metoda nieuczestnicząca: obserwacja nieuczestnicząca (123)
Metoda nieuczestnicząca: etnografia mobilna (124)
Metoda nieuczestnicząca: sondy kulturowe (124)
Warsztaty kreatywne: współtworzenie person (125)
Warsztaty kreatywne: współtworzenie map podróży
(126)
Warsztaty kreatywne: współtworzenie map systemu (126)
5.3. Metody wizualizacji, syntezy i analizy danych (127)
Tworzenie ściany badawczej (128)
Tworzenie person (128)
Mapowanie podróży (129)
Mapowanie systemów (130)
Opracowywanie głównych spostrzeżeń (131)
Formułowanie spostrzeżeń dot. zadań do wykonania (131)
Pisanie historii użytkowników (132)
Kompilowanie raportów badawczych (132)
5.4. Studia przypadków (134)
5.4.1. Studium przypadku: zastosowanie etnografii do formułowania
praktycznych spostrzeżeń (136)
5.4.2. Studium przypadku: korzystanie z badań jakościowych i
ilościowych przy projektowaniu usług (139)
5.4.3. Studium przypadku: tworzenie i używanie wartościowych person
(142)
5.4.4. Studium przypadku: ilustrowanie danych badawczych za pomocą map
podróży (146)
5.4.5. Studium przypadku: mapowanie stanu obecnego i przyszłego (149)
06.
IDEACJA
6.1. Pomysły (158)
6.2. Decyzje (160)
6.3. Proces ideacji (163)
6.3.1. Planowanie ideacji (163)
6.3.2. Generowanie pomysłów (165)
6.3.3. Selekcja pomysłów (167)
6.3.4. Dokumentacja (169)
6.4. Metody ideacji (177)
Preideacja: "szatkowanie słonia" i dzielenie wyzwania ideacyjnego (177)
Preideacja: pomysły z mapowania podróży (178)
Preideacja: pomysły z mapowania systemów (179)
Preideacja: pytania typu "jak moglibyśmy...?" zadawane na podstawie
spostrzeżeń (179)
Generowanie wielu pomysłów: ustne i pisemne burze
mózgów (180)
Generowanie wielu pomysłów: 10 plus 10 (180)
Zwiększanie głębi i dywersyfikowanie pomysłów: bodystorming
(181)
Zwiększanie głębi i dywersyfikowanie pomysłów: stosowanie
kart i list kontrolnych (182)
Zwiększanie głębi i dywersyfikowanie pomysłów: ideacja na
podstawie analogii i skojarzeń (182)
Rozumienie, grupowanie i szeregowanie opcji: grupowanie metodą
ośmiornicy (183)
Rozumienie, grupowanie i szeregowanie opcji: sortowanie w stylu
Benny'ego Hilla ("trzydzieści pięć") (184)
Rozumienie, grupowanie i szeregowanie opcji: portfolio
pomysłów (185)
Rozumienie, grupowanie i szeregowanie opcji: macierz decyzji (185)
Redukowanie opcji: metody szybkiego głosowania (186)
Redukowanie opcji: zaangażowanie fizyczne (186)
6.5. Studia przypadków (188)
6.5.1. Studium przypadku: otwieranie studia projektowego na
klientów (190)
6.5.2. Studium przypadku: współprojektowanie metodami
hybrydowymi (193)
6.5.3. Studium przypadku: opieranie się na solidnych badaniach (196)
6.5.4. Studium przypadku: ideacja przy użyciu metod mieszanych (200)
6.5.5. Studium przypadku: wspieranie kreatywności za pomocą
materiałów wizualnych (203)
07.
PROTOTYPOWANIE
7.1. Proces prototypowania usług (212)
7.1.1. Wybór celu (212)
Prototypowanie jako czynność badawcza (212)
Prototypowanie jako sposób oceny (213)
Prototypowanie jako środek komunikacji i prezentacji (213)
7.1.2. Wybór pytań dotyczących prototypów (214)
7.1.3. Oceń, co trzeba zrobić lub zbudować (216)
7.1.4. Planowanie prototypowania (218)
Odbiorcy (218)
Podział ról w zespole (219)
Wierność (220)
Kontekst prototypowania (221)
Pętle prototypowania (223)
Wielotorowość (224)
Wybór metod (224)
7.1.5. Prowadzenie sesji prototypowania (226)
7.1.6. Synteza i analiza danych (228)
7.1.7. Wizualizacja danych pochodzących z prototypowania (228)
7.2. Metody prototypowania (231)
Prototypowanie procesów i doświadczeń związanych z usługami:
próba dochodzeniowa (232)
Prototypowanie procesów i doświadczeń związanych z usługami:
podtekst (232)
Prototypowanie procesów i doświadczeń związanych z usługami:
inscenizacja biurkowa (233)
Prototypowanie obiektów fizycznych i środowisk: tworzenie
prototypów z kartonu (234)
Prototypowanie artefaktów cyfrowych i oprogramowania:
próby usług cyfrowych (235)
Prototypowanie artefaktów cyfrowych i oprogramowania:
tworzenie prototypów z papieru (235)
Prototypowanie artefaktów cyfrowych i oprogramowania:
interaktywne modelowanie ścieżki kliknięć (236)
Prototypowanie artefaktów cyfrowych i oprogramowania:
makietowanie (236)
Prototypowanie ekosystemów i wartości biznesowej: reklama
usługi (237)
Prototypowanie ekosystemów i wartości biznesowej: mapowanie
systemu na biurku (biznesowe origami) (238)
Prototypowanie ekosystemów i wartości biznesowej: Business
Model Canvas (239)
Metody ogólne: mood boardy (239)
Metody ogólne: szkicowanie (240)
Metody ogólne: metoda czarnoksiężnika z Oz (240)
7.3. Studia przypadków (244)
7.3.1. Studium przypadku: umożliwianie efektywnego
współtworzenia poprzez prototypowanie minimalnie
satysfakcjonujących rozwiązań oraz makiet kontekstowych (246)
7.3.2. Studium przypadku: wywoływanie poczucia
współodpowiedzialności i pobudzanie współpracy
poprzez prototypowanie i współtworzenie (252)
7.3.3. Studium przypadku: umożliwianie personelowi i interesariuszom
tworzenia prototypów w celu ciągłego rozwoju (256)
7.3.4. Studium przypadku: produkty minimalnie zachwycające, działające
prototypy i szkice o dużej wierności w projektowaniu kodu (259)
7.3.5. Studium przypadku: odgrywanie ról i symulacje w
prototypach tworzonych w skali 1:1 (262)
7.3.6. Studium przypadku: prototypowanie wieloaspektowe w tworzeniu i
doskonaleniu modeli biznesowych i usługowych (264)
08.
IMPLEMENTACJA
8.1. Od prototypu do produkcji (272)
8.1.1. Czym jest implementacja? (272)
8.1.2. Planowanie implementacji z myślą o ludziach (274)
8.1.3. Cztery pola implementacji (274)
8.2. Projektowanie usług a zarządzanie zmianami (275)
8.2.1. Trzeba wiedzieć, jak zmieniają się ludzie (275)
8.2.2. Trzeba rozumieć, co się zmieni (276)
8.2.3. Przekonania i emocje (277)
8.3. Projektowanie usług a tworzenie oprogramowania (280)
8.3.1. Podstawowe czynniki (280)
8.3.2. Implementacja (283)
8.4. Projektowanie usług a zarządzanie produktem (289)
8.5. Projektowanie usług a architektura (298)
8.5.1. Etap 1. Zmiana sposobu myślenia (299)
8.5.2. Etap 2. Ocena potrzeb (300)
8.5.3. Etap 3. Tworzenie (301)
8.5.4. Etap 4. Testowanie (302)
8.5.5. Etap 5. Budowanie (302)
8.5.6. Etap 6. Monitorowanie (303)
8.5.7. Z drugiej strony: czego projektanci usług mogą się nauczyć od
architektów? (304)
8.6. Studia przypadków (306)
8.6.1. Studium przypadku: dawanie pracownikom możliwości trwałego
wdrażania projektów z zakresu service design (308)
8.6.2. Studium przypadku: wdrażanie projektowania usług w celu
wykreowania doświadczeń, dynamiki i wyników w sprzedaży (313)
8.6.3. Studium przypadku: wdrażanie projektowania usług w start-upie
programistycznym (317)
8.6.4. Studium przypadku: wywoływanie wymiernych efektów
biznesowych w trakcie pilotażu i implementacji projektu z zakresu
service design (322)
09.
PROCES
PROJEKTOWANIA USŁUG I ZARZĄDZANIE NIM
9.1. Zrozumieć proces projektowania usług: przyspieszony przegląd (330)
9.2. Planowanie pod kątem procesu projektowania usług (337)
9.2.1. Wytyczne: cel, zakres i kontekst (337)
9.2.2. Badania przygotowawcze (338)
9.2.3. Zespół projektowy i interesariusze (339)
9.2.4. Struktura: projekt, iteracje i czynności (343)
9.2.5. Wielotorowość (352)
9.2.6. Fazy projektu i kamienie milowe (353)
9.2.7. Efekty i wyniki (355)
9.2.8. Dokumentacja (356)
9.2.9. Budżetowanie (358)
9.2.10. Sposoby myślenia, zasady i styl (360)
9.3. Zarządzanie procesem projektowania usług (361)
9.3.1. Planowanie iteracji (361)
9.3.2. Zarządzanie iteracjami (363)
9.3.3. Przegląd iteracji (367)
9.4. Przykłady: szablony procesów (369)
9.5. Studia przypadków (376)
9.5.1. Studium przypadku: tworzenie powtarzalnych procesów w
celu doskonalenia usług i doświadczeń w masowej skali (378)
9.5.2. Studium przypadku: zarządzanie strategicznymi przedsięwzięciami
projektowymi (381)
9.5.3. Studium przypadku: korzystanie z pięciodniowych
sprintów projektowych podczas tworzenia wspólnej
strategii międzykanałowej (384)
10.
PROWADZENIE
WARSZTATÓW
10.1. Najważniejsze pojęcia związane z facylitacją (392)
10.1.1. Przyzwolenie (392)
10.1.2. Status (393)
10.1.3. Neutralność (393)
10.2. Style i role w facylitacji (394)
10.2.1. Przyjmowanie roli (394)
10.2.2. Wspólna facylitacja (395)
10.2.3. Czy członek zespołu może być facylitatorem? (396)
10.3. Czynniki sukcesu (397)
10.3.1. Budowanie zespołu (397)
10.3.2. Cel i oczekiwania (397)
10.3.3. Planowanie pracy (398)
10.3.4. Tworzenie bezpiecznej przestrzeni (399)
10.3.5. Tryby pracy w grupach (404)
10.4. Najważniejsze techniki facylitacji (407)
10.4.1. Rozgrzewki (407)
10.4.2. Ramy czasowe (408)
10.4.3. Pomieszczenie (408)
10.4.4. Narzędzia i rekwizyty (409)
10.4.5. Wizualizacja (409)
10.4.6. Czego nie przykleisz, to zgubisz, czyli ekspercki poradnik
korzystania z karteczek samoprzylepnych (410)
10.4.7. Przestrzeń, dystans i pozycja (411)
10.4.8. Opinie zwrotne (412)
10.4.9. Zmienianie statusu (413)
10.4.10. Działaj, nie gadaj (415)
10.4.11. Rozwój facylitatora (415)
10.5. Metody prowadzenia warsztatów (416)
Rozgrzewka na trzy głowy (417)
Rozgrzewka "łańcuch barw" (417)
Rozgrzewka z "Tak, a ponadto..." (418)
Czerwone i zielone opinie zwrotne (418)
10.6. Studia przypadków (420)
10.6.1. Studium przypadku: pobudzająca moc nieznanego (422)
10.6.2. Studium przypadku: zwrot i skupienie (424)
11.
TWORZENIE PRZESTRZENI DLA PROJEKTOWANIA USŁUG
11.1. Rodzaje przestrzeni (430)
11.1.1. Rozwiązania mobilne: zestawy, wózki i
ciężarówki (430)
11.1.2. Tymczasowe miejsce poza firmą: chwilówka (430)
11.1.3. Tymczasowe miejsce w firmie: squat (431)
11.1.4. Trwałe miejsce poza firmą: ustronie lub placówka
(432)
11.1.5. Trwałe miejsce w firmie: studio (432)
11.2. Organizowanie przestrzeni (434)
11.2.1. Przestrzeń (434)
11.2.2. Ściany (434)
11.2.3. Podział przestrzeni (435)
11.2.4. Dźwięk (437)
11.2.5. Elastyczność (437)
11.2.6. Umeblowanie (438)
11.2.7. Łączność (438)
11.2.8. Prosta i zaawansowana technika (438)
11.2.9. Inspiracja (439)
11.2.10. Blizny (439)
11.2.11. Rozplanowanie procesu? (439)
11.3. Przestrzeń - potrzebna czy niepotrzebna? (441)
11.4. Studia przypadków (442)
11.4.1. Studium przypadku: wysyłanie komunikatu w dużej organizacji
(444)
11.4.2. Studium przypadku: zasiewanie ziaren innowacji i zmian (447)
12.
OSADZANIE
PROJEKTOWANIA USŁUG W ORGANIZACJACH
12.1. Pierwsze kroki (455)
12.1.1. Zacznij od drobnych projektów (456)
12.1.2. Zabiegaj o akceptację kierownictwa (457)
12.1.3. Zwiększaj świadomość (458)
12.1.4. Rozwijaj kompetencje (459)
12.1.5. Pozwól spróbować (459)
12.2. Skalowanie (462)
12.2.1. Podstawowy zespół projektowy (462)
12.2.2. Rozszerzony zespół projektowy (462)
12.2.3. Wybierz nazwę odzwierciedlającą kulturę organizacji (463)
12.2.4. Nawiąż kontakty ze społecznością projektantów usług
(464)
12.3. Dążenie do biegłości (467)
12.3.1. Zrozum proces projektowania (467)
12.3.2. Kieruj za pomocą współtworzenia (468)
12.3.3. Skosztuj własnej karmy dla psów (468)
12.3.4. Rozwijaj empatię (468)
12.3.5. Nie ograniczaj się do statystyki i mierników
ilościowych (468)
12.3.6. Uśmierzaj lęk przed zmianą i porażką (469)
12.3.7. Korzystaj ze wskaźników wydajności odnoszących się
do klientów (469)
12.3.8. Utrudniaj życie własnej firmie (469)
12.3.9. Spraw, żeby projektowanie było widoczne (470)
12.3.10. Wprowadź service design do kodu genetycznego organizacji (470)
12.4. Sprinty projektowe (473)
12.5. Studia przypadków (478)
12.5.1. Studium przypadku: wprowadzanie projektowania usług do programu
nauczania dla szkół średnich (480)
12.5.2. Studium przypadku: wprowadzanie projektowania usług do
instytucji państwowej (484)
12.5.3. Studium przypadku: upowszechnianie i rozwijanie projektowania
usług w skali całego kraju (487)
12.5.4. Studium przypadku: integrowanie projektowania usług ze
środowiskiem międzynarodowej korporacji (491)
12.5.5. Studium przypadku: tworzenie kultury klientocentrycznej za
pomocą projektowania usług (495)
12.5.6. Studium przypadku: gromadzenie zasobów wiedzy
projektowej (499)
552
strony, Format: 240x210, oprawa miękka