INSTRUMENTY ZAANGAŻOWANIA OBYWATELSKIEGO KOŁOMYCEW A. Księgarnia

Instrumenty zaangażowania obywatelskiego

Założenia teoretyczne demokracji partycypacyjnej a praktyka ich stosowania

Uczestnictwo obywateli w procesach lokalnego rządzenia jest powszechną praktyką demokratycznych państw. Teoretycznie udział obywateli w życiu publicznym powinien gwarantować społeczną kontrolę procesu decyzyjnego, legitymizację decyzji władz, a także sprzyjać dostosowaniu zadań publicznych do potrzeb i oczekiwań społeczeństwa, jak również przyczyniać się do poprawy jakości rządzenia i rozwoju jednostki lokalnej.

Urzeczywistnianie teoretycznych założeń demokracji partycypacyjnej wymaga stworzenia odpowiednich instrumentów, które faktycznie pozwolą angażować członków społeczności lokalnych w sprawy publiczne. Pomimo stale poszerzanego katalogu instrumentów zaangażowania obywatelskiego oraz przyjmowanych regulacji prawnych w tym zakresie, stosowanie poszczególnych instrumentów w polskich gminach wciąż jest problematyczne i zróżnicowane. Instrumenty są silnie zakorzenione w lokalnym kontekście, a sposoby ich wdrażania są uzależnione od szeregu czynników i uwarunkowań lokalnych.

Odwołując się do założeń nowego instytucjonalizmu oraz kluczowych elementów instytucji, Autorka przedstawiła:

- regulacje prawne dotyczące instrumentów zaangażowania obywatelskiego,

- praktykę ich stosowania oraz

- towarzszące narracje władz publicznych i pracowników administracji samorządowej.

Prezentując wyniki badań empirycznych, Autorka wskazuje ograniczenia i bariery zinstytucjonalizowanych instrumentów zaangażowania obywatelskiego, które w niewielkim stopniu realizują teoretyczne założenia demokracji partycypacyjnej.

Publikacja jest skierowana do środowiska akademickiego, jak również władz publicznych i pracowników administracji samorządowej.

Wstęp 9

Część I Demokracja partycypacyjna, deliberacyjna i instrumenty zaangażowania obywatelskiego

Rozdział 1
Demokracja partycypacyjna i deliberacyjna - założenia teoretyczne 29
1.1. Demokracja partycypacyjna - inkluzywna i egalitarna 29
1.2. Od demokracji partycypacyjnej do demokracji deliberacyjnej 40
1.3. Demokracja deliberacyjna - ekskluzywna i elitarna 43
1.4. Krytyka demokracji partycypacyjnej i deliberacyjnej 51
1.5. Partycypacja i zaangażowanie obywatelskie - delimitacja pojęć 56
1.5.1. Partycypacja i jej wieloznaczność 56
1.5.2. Zaangażowanie obywatelskie jako podstawowa kategoria badawcza 62

Rozdział 2
Typologie instrumentów zaangażowania obywatelskiego 69
2.1. Wyzwania typologizacji instrumentów zaangażowania obywatelskiego - czy typologie są potrzebne? 69
2.2. Wybrane typologie instrumentów zaangażowania obywatelskiego 75

Rozdział 3
Nowy instytucjonalizm jako rama teoretyczna badań instrumentów zaangażowania obywatelskiego 89
3.1. Nurty nowego instytucjonalizmu 89
3.2. Instrumenty zaangażowania obywatelskiego jako instytucje 95
3.3. Wymiary analityczne instrumentów zaangażowania obywatelskiego 101
3.4. Instytucjonalizacja instrumentów zaangażowania obywatelskiego 107
3.5. Kontekstualny charakter instrumentów zaangażowania obywatelskiego 112
3.6. Hybrydyzacja instrumentów zaangażowania obywatelskiego 115

Część II Instrumenty zaangażowania obywatelskiego - wyniki badań empirycznych

Rozdział 4
Charakterystyka procesu badawczego i badanych gmin 125
4.1. Uzasadnienie zastosowania mieszanych metod badawczych 125
4.2. Realizacja procesu badawczego 130
4.3. Charakterystyka badanych gmin 137

Rozdział 5
Regulacyjny wymiar instrumentów zaangażowania obywatelskiego 153
5.1. Instrumenty informacyjne 153
5.2. Instrumenty konsultacyjne 160
5.3. Instrumenty inicjatywno-kooperacyjne 177
5.3.1. Inicjatywa uchwałodawcza 181
5.3.2. Petycje, skargi i wnioski 182
5.3.3. Inicjatywa lokalna 184
5.3.4. Udział mieszkańców w debacie nad raportem o stanie jednostki samorządu terytorialnego 185
5.3.5. Fundusz sołecki 188
5.3.6. Budżet obywatelski 190
5.3.7. Realizacja zadań publicznych przez podmioty niepubliczne 192

Rozdział 6
Funkcjonalny wymiar instrumentów zaangażowania obywatelskiego 199
6.1. Instrumenty informacyjne 200
6.1.1. Wiedza jako warunek zaangażowania obywatelskiego 200
6.1.2. Samorząd lokalny jako podmiot edukacji obywatelskiej 206
6.1.3. Upowszechnianie informacji o sprawach publicznych w badanych gminach - narzędzia i rola lokalnych liderów 211
6.2. Instrumenty konsultacyjne 221
6.2.1. Specyfika konsultacji w badanych gminach 221
6.2.2. Rady społeczne 228
6.2.2.1. Charakterystyka posiedzeń rad społecznych oraz warunki przyjmowania opinii 230
6.2.2.2. Relacje rad społecznych z władzami lokalnymi oraz poczucie wpływu członków rad na decyzje i funkcjonowanie jednostki terytorialnej 234
6.3. Instrumenty inicjatywno-kooperacyjne 240
6.3.1. Petycja 240
6.3.2. Inicjatywa lokalna 243
6.3.3. Budżet obywatelski 253
6.3.4. Fundusz sołecki 262
6.3.5. Udział organizacji pozarządowych w realizacji zadań publicznych 268

Rozdział 7
Narracyjny wymiar zaangażowania obywatelskiego 279
7.1. Powody wdrażania instrumentów zaangażowania obywatelskiego 280
7.1.1. Obowiązek wynikający z przepisów prawa 280
7.1.2. Potrzeba aktywizacji społeczności lokalnej 283
7.2. Ograniczenia stosowania instrumentów zaangażowania obywatelskiego 288
7.2.1. Nieaktywni, nieprzygotowani i roszczeniowi mieszkańcy gmin 289
7.2.2. Formalno-organizacyjne bariery zaangażowania obywatelskiego 296
7.2.3. Obecność lidera jako warunek zaangażowania społeczności lokalnej 305
7.3. Zaangażowanie obywatelskie w ocenie władz lokalnych i urzędników 307
7.3.1. Pozytywna ocena zaangażowania obywatelskiego 309
7.3.2. Negatywna ocena zaangażowania obywatelskiego 312
7.3.3. Mobilizacja czy zaangażowanie obywatelskie? 320

Zakończenie 325
Bibliografia 339
Spis tabel 393
Aneks 1 395
Aneks 2 405
Indeks 409
Streszczenie 425
Summary 429

432 strony, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.