METODY I PROGRAMY HODOWLI ZWIERZĄT STRABEL T. Księgarnia

Metody i programy hodowli zwierząt

W książce przedstawiono zagadnienia związane z metodami doskonalenia genetycznego zwierząt, rozszerzone o przykłady ich zastosowania w programach hodowlanych dla bydła mlecznego, bydła mięsnego, trzody chlewnej i drobiu.

Minimalna wiedza z zakresu dziedziczenia i statystyki jest wprowadzona jako tło umożliwiające zrozumienie mechanizmów i narzędzi wykorzystywanych w pracy hodowlanej. Dobór licznych schematów, wykresów i tabel ułatwia przyswojenie wiedzy oraz na licznych przykładach praktycznych demonstruje skutki jej stosowania. Wiedza prezentowana jest w kontekście ciągłych zmian w produkcji zwierzęcej i wskazuje na potrzebę dostosowania celów hodowlanych do oczekiwań społecznych, aby dalszy rozwój hodowli czynił ją jeszcze bardziej zrównoważoną.

Zagadnienia omawiane w podręczniku wprowadzane są stopniowo, rozpoczynając od podstaw dziedziczenia, zmienności cech i podobieństwa genetycznego, aby przedstawić kluczowe pojęcie selekcji. Następnie są rozwijane o wiedzę z zakresu wartości hodowlanej, w tym genomowej wartości hodowlanej, która stanowi podstawę selekcji genomowej i jest standardem w doskonaleniu wielu ras i gatunków zwierząt gospodarskich. Podręcznik zawiera również informacje na temat zasad prowadzenia doboru do kojarzeń i krzyżowania, korzyści z coraz powszechniej stosowanych biotechnik rozrodu oraz obszarów poszerzającej się współpracy międzynarodowej.

Poszczególne elementy programów hodowlanych są rozwinięciem wcześniej wprowadzonych zagadnień. Przystępnie przedstawiono wiele podejść wykorzystywanych w zaawansowanych programach hodowlanych do maksymalizacji postępu hodowlanego i minimalizacji negatywnych skutków selekcji. Nie brakuje także informacji na temat zasad optymalizacji programów hodowlanych, organizacji hodowli oraz edukacji i doradztwa hodowlanego.

Przedmowa XIII
Podziękowania         XV
Wykaz wybranych akronimów         XVII

1. Uwarunkowania hodowli zwierząt    1

1.1.    Przesłanki społeczno-ekonomiczne rozwoju hodowli         1

1.2.    Początki, rozwój wiedzy i efekty doskonalenia    6
1.2.1. Pierwsze metody i pierwsi hodowcy 6
1.2.2.    Osiągnięcia doskonalenia zwierząt    9
1.2.3.    Inne skutki hodowli zwierząt    10

1.3.    Współczesne wyzwania hodowli zrównoważonej         11
1.3.1.    Zrównoważony rozwój         11
1.3.2.    Ekonomika         14
1.3.3.    Środowisko         14
1.3.4.    Społeczeństwo         16
1.3.5.    Hodowla zrównoważona 17

2. Podstawy genetycznego doskonalenia zwierząt         23

2.1.    Podstawy dziedziczenia         23
2.1.1.    Nośniki informacji genetycznej         23
2.1.2.    Przekazywanie kodu genetycznego 24
2.1.3.    Powstawanie nowych organizmów 29
2.1.4.    Współdziałanie alleli i dziedziczenie         30
2.1.5.    Rodzice a potomstwo 31
2.1.6.    Inne zjawiska tłumaczące mechanizm dziedziczenia         34
2.1.7.    Zmiana frekwencji alleli    35
2.1.7.1.    Dryf genetyczny 35
2.1.7.2.    Mutacje 36
2.1.7.3.    Migracje 36
2.1.8.    Selekcja naturalna    36
2.1.9.    Genom i markery genetyczne         37

2.2.    Cechy i ich podziały         40
2.2.1.    Cechy zwierząt gospodarskich    40
2.2.2.    Zmienność cech    41
2.2.3.    Podstawowe składowe zmienności    47
2.2.4.    Zależności między genotypem, środowiskiem a fenotypem         49
2.2.5.    Odziedziczalność         51
2.2.6.    Inne składowe zmienności 56
2.2.7.    Szacowanie wskaźnika odziedziczalności 58
2.2.8.    Błąd oszacowania wskaźnika odziedziczalności    64
2.2.9.    Zależności między cechami    65
2.2.10.    Szacowanie współczynnika korelacji genetycznej         69
2.2.11.    Błąd szacowania współczynnika korelacji genetycznej         71
2.2.12.    Powtarzalność         71
2.2.13.    Szacowanie współczynnika powtarzalności    73
2.2.14.    Cechy i ich parametry w populacji    75

2.3.    Genetyczne podobieństwo zwierząt i kojarzenie w czystości rasy         80
2.3.1.    Rodowody i pokrewieństwo         80
2.3.2.    Inbred         84
2.3.3.    Obliczanie współczynnika inbredu         87
2.3.4.    Skutki inbredu         88
2.3.5.    Spokrewnienie 91
2.3.6.    Obliczanie wielkości spokrewnienia addytywnego         93
2.3.7.    Macierz spokrewnień addytywnych         95
2.3.8.    Outbred 97
2.3.9.    Inbred i spokrewnienie molekularne    98
2.3.10.    Inbred stary i nowy    101
2.3.11.    Inbred w populacjach niepodlegających selekcji         102

2.4.    Podstawy selekcji i jej konsekwencje    103
2.4.1.    Podstawy selekcji         103
2.4.2.    Różnica selekcyjna i reakcja na selekcję         105
2.4.3.    Ostrość selekcji i odstęp międzypokoleniowy    108
2.4.4.    Dokładność selekcji         112
2.4.5.    Rodzaje selekcji na cechy ilościowe    115
2.4.6.    Addytywne genetyczne odchylenie standardowe     118
2.4.7.    Skutki selekcji         118
2.4.8.    Skorelowana reakcja na selekcję         122

2.5.    Wartość hodowlana i jej dokładność    124
2.5.1.    Pojęcie wartości hodowlanej    124
2.5.2.    Szacowanie wpływów alleli    124
2.5.3.    Podstawowe własności ocen wartości hodowlanej         130
2.5.4.    Podstawy oceny wartości hodowlanej    132
2.5.5.    Indeks rodowodowy a indeks rodzicielski         134
2.5.6.    Oczekiwana wartość użytkowa potomstwa    136
2.5.7.    Dokładność selekcji opartej na fenotypie własnym         139
2.5.8.    Znaczenie informacji od krewnych         140
2.5.9.    Indeks selekcyjny         142
2.5.10.    Obliczanie wag indeksu selekcyjnego         145
2.5.11.    Rodzaje indeksów selekcyjnych         148
2.5.11.1.    Klasyczny indeks selekcyjny         149
2.5.11.2.    Indeks ekonomiczny    149
2.5.11.3.    Indeks syntetyczny         149
2.5.11.4.    Indeks zbiorczy         149
2.5.12.    Dokładność indeksu selekcyjnego         150
2.5.13.    Czynniki warunkujące dokładność konwencjonalnych wartości hodowlanych         158
2.5.14.    Zmienność ocen wartości hodowlanej    159
2.5.15.    Zmienność wartości hodowlanych potomstwa    163

2.6.    Ocena wartości hodowlanej    164
2.6.1.    Początki oceny wartości hodowlanej 164
2.6.2.    Eliminacja wpływów niegenetycznych         165
2.6.3.    Definiowanie grup jednoczesnego porównania         168
2.6.4.    Stacje testowe    171
2.6.5.    Metoda BLUP         171
2.6.6.    Źródła informacji w metodzie BLUP         177
2.6.6.1.    Ocena na potomstwie    178
2.6.6.2.    Ocena z udziałem krewnych bocznych         179
2.6.7.    Selekcja z udziałem BLUP         180
2.6.8.    Modele oceny wartości hodowlanej    182
2.6.8.1.    Modele wielocechowe    182
2.6.8.2.    Modele powtarzalnościowe i z losowymi regresjami 184
2.6.8.3.    Modele z efektami matczynymi    185
2.6.8.4.    Grupy nieznanych rodziców         185
2.6.8.5.    Modele oceny wielorasowej    186
2.6.8.6.    Uwzględnianie inbredu w czasie oceny wartości hodowlanej    186
2.6.8.7.    Ocena przy dużej ilości informacji    187
2.6.9.    Ocena komponentów wariancji dla złożonych modeli         187

2.7.    Ekonomika w hodowli zwierząt    188
2.7.1.    Źródła kosztów i zysków w hodowli    188
2.7.2.    Uwzględnianie ekonomiki w celu hodowlanym    190
2.7.3.    Indeks ekonomiczny    191
2.7.4.    Wyznaczanie wag indeksu ekonomicznego    192
2.7.5.    Indeks ekonomiczny na bazie wartości hodowlanych         194

2.8.    Selekcja i sposoby jej prowadzenia         194
2.8.1.    Uwarunkowania prowadzenia selekcji         194
2.8.2.    Selekcja na cechy ilościowe    196
2.8.3.    Genetyczna różnica selekcyjna         199
2.8.4.    Selekcja na cechy o prostym dziedziczeniu         200
2.8.5.    Jednoczesne doskonalenie wielu cech    204
2.8.5.1.    Selekcja z udziałem indeksów wielocechowych         204
2.8.5.2.    Niezależne poziomy brakowania a indeksy selekcyjne         206

2.9.    Selekcja wspomagana markerami         208
2.9.1.    Założenia selekcji wspomaganej markerami         208
2.9.2.    Genomowa wartość hodowlana    212
2.9.3.    Obliczanie genomowej wartości hodowlanej 216
2.9.3.1.    GBLUP         216
2.9.3.2.    SNP-BLUP         217
2.9.3.3.    Metoda jednego kroku         217
2.9.3.4.    Inne aspekty oceny genomowej wartości hodowlanej    218
2.9.4.    Walidacja oceny genomowej    219
2.9.5.    Dokładność genomowej wartości hodowlanej    221
2.9.6.    Optymalizacja oceny genomowej wartości hodowlanej         223
2.9.7.    Pozyskiwanie genomowych wartości hodowlanych     224
2.9.7.1.    Mikromacierze         224
2.9.7.2.    Imputacja 225
2.9.7.3.    Organizacja pobierania materiału genetycznego         225
2.9.8.    Korzyści z genotypowania i skutki selekcji genomowej         227
2.9.8.1.    Tempo postępu genetycznego         228
2.9.8.2.    Zmiana dokładności oceny wartości hodowlanej         229
2.9.8.3.    Ostrość selekcji 231
2.9.8.4.    Skrócenie odstępu międzypokoleniowego         232
2.9.8.5.    Wykorzystanie zmienności mendlowskiej     233
2.9.8.6.    Wzrost zinbredowania         234
2.9.8.7.    Doskonalenie nowych cech    234
2.9.8.8.    Ściślejsza kontrola prowadzonych rodowodów         234
2.9.8.9.    Dokładniejsze monitorowanie zmian w populacjach    235
2.9.8.10.    Zmiana frekwencji alleli    235
2.9.8.11.    Obniżanie zmienności genetycznej         235
2.9.8.12.    Dobór do kojarzeń         236
2.9.8.13.    Selekcja genomowa a małe populacje    236
2.9.8.14.    Inne zmiany    238
2.9.9.    Selekcja genomowa a zrównoważony rozwój         238
2.9.10.    Utrzymanie oceny genomowej 239
2.9.11.    Poszukiwanie QTL 240
2.9.12.    Wykorzystanie sekwencji DNA w ocenie wartości hodowlanej         243

2.10.    Dobór do kojarzeń i krzyżowanie         244
2.10.1.    Rola doboru do kojarzeń 244
2.10.2.    Dobór do kojarzeń a postęp genetyczny         245
2.10.3.    Dobór do kojarzeń a zinbredowanie         247
2.10.4.    Dobór do kojarzeń a wady genetyczne         248
2.10.5.    Dobór do kojarzeń i selekcja         249
2.10.6.    Krzyżowanie         249
2.10.6.1.    Heterozja         249
2.10.6.2.    Komplementarność populacji    251
2.10.6.3.    Systemy krzyżowania         252
2.10.6.4.    Krzyżowanie a rozpowszechnianie postępu genetycznego         253
2.10.7.    Tworzenie nowych ras    253
2.10.7.1.    Nowe rasy    253
2.10.7.2.    Rasy syntetyczne         254

2.11.    Biotechniki rozrodu w doskonaleniu genetycznym         254
2.11.1.    Przesłanki do stosowania biotechnik rozrodu 254
2.11.2.    Sztuczne unasienianie    256
2.11.3.    Przenoszenie i pozyskiwanie zarodków         258
2.11.4.    Seksowanie nasienia i zarodków         260
2.11.5.    Klonowanie 263
2.12.    Współpraca międzynarodowa w hodowli zwierząt    264
2.12.1.    Współpraca w zakresie kontroli użytkowości    265
2.12.2.    Współpraca w zakresie oceny wartości hodowlanej     266
2.12.2.1.    Podnoszenie jakości oceny wartości hodowlanej    266
2.12.2.2.    Współdzielenie populacji referencyjnej         267
2.12.2.3.    Międzynarodowa współpraca naukowa i organizacyjna         267
2.12.2.4.    Współpraca w celu rozszerzania ocenianej populacji         268
2.12.3.    Międzynarodowa ocena wartości hodowlanej    268
2.12.3.1.    Interbull         268
2.12.3.2.    Interbeef         271
2.12.3.3.    Intergenomics 272
2.12.3.4.    InterGenomics Holstein    272
2.12.3.5.    Genomowe wartości hodowlane dla małych populacji 272
2.12.4.    Jedno zwierzę – różne wartości hodowlane    272
2.13.    Interakcja genotyp–środowisko         274
2.13.1.    Perspektywa międzynarodowa         274
2.13.2.    Perspektywa lokalna    276

3. Programy hodowlane         279

3.1.    Pojęcie programu hodowlanego     279
3.2.    Strategie hodowlane    279
3.2.1.    Selekcja między rasami    281
3.2.2.    Krzyżowanie         281
3.2.3.    Selekcja w ramach ras    282
3.3.    Wybór strategii doskonalenia    282
3.4.    Organizacja pracy hodowlanej 284

Ad I. Cel hodowlany 285
1.    Formułowanie celu hodowlanego         285
2.    Doskonalone cechy    289
3.    Rola czasu w programach hodowlanych         290
4.    Liczba cech w programie hodowlanym    291
5.    Indeksy ekonomiczne w praktyce         292
6.    Tworzenie indeksów życzeniowych         294
7.    Interpretacja wag w indeksach syntetycznych         296
8.    Historia rozwoju celów hodowlanych na przykładzie bydła mlecznego    296

Ad II.    System gromadzenia danych (ocena wartości użytkowej)         300
1.    Zakres i sposób gromadzenia informacji    300
2.    Nowe technologie         304
3.    Wykorzystanie technologii sztucznej inteligencji         306
4.    Jakość gromadzonych informacji 308

Ad III.    Metody i narzędzia oceny wartości hodowlanej 310
1.    Procedura oceny wartości hodowlanej    312
2.    Wyrażanie wartości hodowlanej         314
3.    Publikowanie wyników oceny wartości hodowlanej         318
4.    Obciążenie oceny wartości hodowlanych         323
5.    Ośrodki obliczeniowe 324
6.    Utrzymanie i rozwój systemów oceny wartości hodowlanej    324

Ad IV.    Selekcja i dobór do kojarzeń 326
1.    Ścieżki selekcyjne         326
2.    Hodowla zarodowa         328
3.    Dobór do kojarzeń a selekcja         330
4.    Optymalny udział przodków         335
5.    Dobór do kojarzeń w praktyce         337
6.    Genetyczne zarządzanie stadem    338
7.    Komponenty warunkujące użytkowość mieszańców     339
8.    Szacowanie podstawowych komponentów warunkujących użytkowość mieszańców    341
9.    Przewidywanie użytkowości mieszańców    343
10.    Systemy krzyżowania 344
11.    Ograniczanie zinbredowania 351

Ad V.    Struktura przekazywania uzyskanego postępu do populacji produkcyjnej 357

Ad VI. Następstwa prowadzenia pracy hodowlanej i ich monitorowanie 360
1.    Zmiana wartości hodowlanej    361
2.    Zmniejszanie zmienności genetycznej         364
3.    Wzrost poziomu zinbredowania         367
4.    Wady genetyczne i ich rozprzestrzenianie         371
5.    Skutki ekonomiczne    374
6.    Monitorowanie skutków pracy hodowlanej 375

3.5.    Programy hodowlane MOET i hodowli zachowawczej 378
3.5.1.    Programy hodowlane MOET    378
3.5.2.    Programy hodowli zachowawczej         381

3.6.    Organizacja hodowli    382
3.6.1.    Uczestnicy programów hodowlanych         382
3.6.2.    Uregulowania prawne 386

3.7.    Projektowanie i optymalizacja programów hodowlanych         388
3.7.1.    Projektowanie programów hodowlanych 388
3.7.2.    Struktura programów hodowlanych         389
3.7.2.1.    Zdolności reprodukcyjne         390
3.7.2.2.    Infrastruktura społeczna    390
3.7.2.3.    Cel hodowlany    392
3.7.2.4.    Doskonalone cechy 392
3.7.2.5.    Parametry cech    392
3.7.2.6.    Interakcja genotyp–środowisko 393
3.7.3.    Optymalizacja i rozwój programów hodowlanych         393
3.7.3.1.    Przesłanki do ulepszania programów hodowlanych 393
3.7.3.2.    Wykorzystanie programów symulacyjnych         395
3.7.4.    Czynniki ograniczające ostrość selekcjii skuteczność programów hodowlanych 396

3.8.    Edukacja i doradztwo hodowlane    397
3.8.1.    Potrzeba kształcenia    397
3.8.2.    Edukacja rolnicza         398
3.8.3.    Doradztwo hodowlane    399
3.8.3.1.    Obszary do doskonalenia    399
3.8.3.2.    Podmioty realizujące         400

4. Doskonalenie wybranych gatunków zwierząt gospodarskich         401

4.1.    Bydło mleczne         401
4.1.1.    Uwarunkowania         401
4.1.2.    Cel hodowlany i ocena użytkowości    402
4.1.3.    Ocena wartości hodowlanej    405
4.1.4.    Selekcja genomowa i ścieżki doskonalenia    406
4.1.5.    Krzyżowanie 409
4.1.6.    Efekty doskonalenia    410

4.2.    Trzoda chlewna 410
4.2.1.    Organizacja, cele hodowlane i ocena użytkowości         410
4.2.2.    Krzyżowanie         413
4.2.3.    Ocena wartości hodowlanej    414
4.2.4.    Selekcja i dobór do kojarzeń         416
4.2.5.    Nowe cechy    417

4.3.    Drób         418
4.3.1.    Cele hodowlane i uwarunkowania hodowli ras mięsnych         418
4.3.2.    Cele hodowlane i uwarunkowania hodowli kur nieśnych         419
4.3.3.    Strategie doskonalenia i ocena wartości hodowlanej – kury mięsne    420
4.3.4.    Strategie doskonalenia i ocena wartości hodowlanej – kury nieśne    421

4.4.    Bydło mięsne    423
4.4.1.    Uwarunkowania i organizacja hodowli    423
4.4.2.    Cele hodowlane i strategie doskonalenia    424
4.4.3.    Ocena wartości hodowlanej i selekcja         424

Bibliografia         427
Skorowidz         441

452 strony, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.