EWOLUCJA TWÓRCZA MOC SELEKCJI DZIK J. Księgarnia

Ewolucja

Twórcza moc selekcji

Znakomite wprowadzenie do nauki o ewolucji, ukazujące powiązania między biologią, fizyką, chemią i geologią a humanistyką.

Autor przedstawia ewolucję jako proces fizyczny zachodzący w geologicznym wymiarze czasu, omawia działanie darwinowskiego mechanizmu doboru naturalnego m.in. w immunologii, neurobiologii, socjologii, a także w historii pewnych aspektów kultury i instytucji politycznych. Wskazuje rezultaty, jakie daje proces selekcji najbardziej udanych rozwiązań w najróżniejszych dziedzinach życia biologicznego i społecznego.

Porusza m.in. takie zagadnienia, jak:

dwuznaczność terminu „teoria ewolucji” i falsyfikowalność hipotez ewolucyjnych,
ewolucja a termodynamika i złudzenie redukcjonizmu,
filogenetyka a kladystyka i drzewo rodowe organizmów,
ewolucyjna biologia rozwoju i geny homeotyczne,
kumulatywność ewolucji społecznej i ewolucji kulturowej.

Doskonały podręcznik dla studentów, uczniów i nauczycieli, a zarazem porywająca lektura dla miłośników literatury popularnonaukowej.

Wprowadzenie 9

Rozdział 1. Rozpoznanie zjawiska 11
wiedza przednaukowa • założenia metody naukowej • życie to fizyka i chemia • miejsce człowieka w przyrodzie • plenitudo & scala naturae uzasadnieniem niezmienności • problem z wymarłymi gatunkami • metoda biostratygrafii • nieciągłość zapisu geologicznego • dowody ewolucji: populacje kopalne • technika gęstego opróbkowania • ewolucja dziennych zmian ontogenezy • nieprzewidywalność procesów historycznych • biologia historyczna a iluzja redukcjonizmu

Rozdział 2. Natura transmutacji 23
niedoskonałość zapisu geologicznego • nieciągłości ekologiczne • pozaziemskie interwencje w bieg ewolucji • pokusa katastrofizmu • Mother of All Extinctions odporna na fakty • bazalty syberyjskie • marksizm a nieciągłość ewolucji • interpretacja zapisu kopalnego • dowody ciągłości ewolucji • niekalibrowane i kalibrowane drzewo rodowe • kalibracja ewolucji ontogenezy • poszukiwanie mechanizmu ewolucji • dobór najlepszych spośród rozmaitych • „nędza historycyzmu”

Rozdział 3. Naukowy status ewolucji 41
właściwości warunkujące proces ewolucji • zmienność populacyjna • dowody na ziarnistą naturę nośników dziedziczności • gen jednostką rekombinacji • dwuznaczność terminu „teoria ewolucji” • proces ewolucji a termodynamika • specjacja przejawem wzrostu entropii? • miary uporządkowania systemu • przewidywalność ewolucji • fitness a testowalność • redukcjonizm złudzeniem a biologia nauką historyczną • falsyfikowalność hipotez przodek–potomek • granica biologii predyktywnej z historyczną

Rozdział 4. Uniwersalność koncepcji ewolucji 55
uniwersalność atrybutem teorii fizykochemicznej • wnioskowanie indukcyjne w biologii • klasyczna kladystyka • czas ewolucji a uniformitarianizm • zasięg czasowy stosowalności praw biologii: biologia rozwoju, teoria komórkowa, teoria płci, genetyka, enzymologia, teoria Darwina • pozaewolucyjne zastosowania teorii Darwina • darwinowska ewolucja technik architektonicznych a pozory czystej estetyki, „specjacja allopatryczna” na gruncie kultury • kulturowa selekcja idei (zamiast osobników) • warunki postępu, jego nieuchronność i bezwładność

Rozdział 5. Przepływ informacji genetycznej 71
centralny dogmat biologii molekularnej a odwrotna transkryptaza • pochodzenie wirusów • dziedziczenie pozajądrowe • chloroplasty powstały tylko raz • tajemnica pochodzenia mitochondriów • dziedziczenie pozachromosomowe • niezbędne rozszerzenia teorii ewolucji • krzak rodowy zamiast drzewa? • teoria płci i gatunku • metody wnioskowania filogenetyki • analiza kladystyczna cech morfologicznych • testowalność kladogramów • niebiologiczne koncepcje gatunku • taksonomia linneuszowska a kladystyczna

Rozdział 6. Tempo ewolucji 87
selekcja eksperymentalna • ewolucja biologiczna a molekularna • skutki zmian nacisku selekcyjnego i uwolnienia od selekcji • szybka specjacja roślin i ryb • miary tempa ewolucji • nieoczekiwanie niskie tempo ewolucji w czasie geologicznym • metoda stratofenetyki • ewolucja nie potrzebuje płci • podobne tempo ewolucji różnych organizmów • niekonieczna specjacja • arbitralność chronospecies • zasięgi gatunków opisują migracje – nie ewolucję • specjacja nie przyspiesza ewolucji • implikacje paradoksu Haldane’a

Rozdział 7. Filogenetyka 103
amplifikacja i sekwencjonowanie DNA • homologia sekwencji • fenetyczna analiza zgodności cech • analiza kladystyczna w poszukiwaniu prostoty • ocena prawdopodobieństwa i wiarygodności drzewa • podejście bayesowskie • zegar molekularny i jego kalibrowanie • organizmy bez mitochondriów • bakterie skrajnych środowisk a long branch attraction • ograniczenia w homologizacji cząsteczek • kluczowe zdarzenia w filogenezie molekularnej zwierząt • przejścia między typami • kongruencja interpretacji molekularnych i paleontologicznych

Rozdział 8. Biogeneza 117
różnorodność mikroorganizmów prekambru • anatomia pierwotnej komórki • atmosfera tlenowa jako uboczny produkt fotolizy wody • sposób wykorzystywania międzybłonowego rezerwuaru energii chemicznej • właściwości wspólnego przodka dzisiejszych organizmów (LUCA) • początki życia w zapisie kopalnym • koacerwaty a błona komórkowa • geneza translacji i DNA • powstanie kodu genetycznego • koewolucja kodu genetycznego i aminokwasów • „świat RNA” • nietrwałość układów autokatalitycznych i zagrożenie „katastrofą Eigena” • synteza RNA bez rybozy • życie na podłożu mineralnym • datowanie zdarzeń geologicznych • środowisko prapoczątków życia • granica zapisu kopalnego Rozdział 9. Ewolucyjna biologia rozwoju 131 homologia segmentalnych genów homeotycznych • modelowe ssaki laboratoryjne jako niedoskonałe analogie człowieka • muszka owocowa i Caenorhabditis jako organizmy modelowe • zwierzęta anatomicznie pierwotne • wyciszanie genów przez krótkołańcuchowe RNA i metylację DNA • regulacja przez białkowe homeodomeny • ewolucyjne uwarunkowania morfogenezy okwiatu • molekularne rozpoznawanie homologii seryjnej • przyczyny rekapitulacji filogenezy w ontogenezie • niezależna ewolucja wczesnych stadiów rozwoju • ewolucja pola morfogenetycznego • przyczyny ewolucyjnych zmian rozmiarów ciała i jego komórek

Rozdział 10. Immunologia ewolucyjna 147
archaiczne mechanizmy obrony komórki • białka samoorganizujące się w pory • pasożytnictwo zewnętrzne i wewnętrzne • ewolucyjny „wyścig zbrojeń” • pasożytnictwo gniazdowe na bazie feromonów i wpajania afiliacyjnego • pasożytnictwo w symbiozie • bakteryjny układ toksyna–antidotum • ewolucja wirusów • rozpoznawanie swój–obcy dzięki receptorom błonowym • znakowanie tioestrem i ubikwityną • prezentowanie i rozpoznawanie antygenów • postmejotyczna rekombinacja receptorów odpornościowych leukocytów u minogów oraz limfocytów T i B • selekcja klonalna przeciwciał • mechanizm rekombinacji –
białka RAG

Rozdział 11. Antropogeneza 161
początki ssaków naczelnych • adaptacje do nadrzewnego trybu życia • ewolucja widzenia stereoskopowego • paznokcie • owłosiona górna warga • redukcja długości pyska i uzębienia policzkowego • problem pochodzenia małp szerokonosych na tle historii Atlantyku • redukcja ogona • przemiany ewolucyjne małp człekokształtnych • dowody dwunożności i jej przyczyny • rozrost mózgu i jego związek z termoregulacją • gatunki i ewolucja człowieka • ekspansja geograficzna pitekantropów • przemiany ontogenezy w ewolucji człowieka i rekapitulacja jego filogenezy • ekspansja i migracje populacji ludzkich w trakcie ostatniej epoki lodowej

Rozdział 12. Socjobiologia 175
problem „natura czy wychowanie” • odwieczność instynktów macierzyńskich i kopulacyjnych • rozbieżność interesów płci • zachowania rozrodcze hermafrodytów • agresja kopulacyjna owadów • źródła dymorfizmu płciowego • inwestycja w gniazdo • automatyzm wpajania afiliacyjnego • podłoże hormonalne więzów rodzinnych • swoistość i mechanizm zachowań wyuczonych • problem obiektywności idei kulturowych • interpretacja altruizmu jako skutku doboru krewniaczego • koewolucja międzygatunkowej symbiozy i strategia ewolucyjnie stabilna • neurobiologia piękna • biologiczna regulacja urody • sztuka prehistoryczna • konsekwencje biologicznych uwarunkowań ludzkich zachowań i ich stosunek do kultury

Rozdział 13. Ewolucja kulturowa 191
pochód metody naukowej • jak połączyć science z humanities? • talent sprawą fizjologii • problem z przedstawieniem trzeciego wymiaru w malarstwie • semantyka analogią „ewolucji” molekularnej • syntaktyka dziedzictwem biologicznym? • historycyzm w socjologii • społeczeństwo otwarte • zapis symboliczny • kumulatywność ewolucji społecznej • równość obywatelska a skuteczność instytucji • republika – zapoczątkowanie ewolucji reprezentacji • równowaga i samoregulacja władz • dywergencja w ewolucji ustrojów demokracji • skutki proporcjonalności w reprezentacji • nowożytna ewolucja
technologii • syndrom volkswagena • dlaczego nas przy tym nie było?

Rozdział 14. Obiekty ewolucji 207
podmiot i przedmiot ewolucji • neutralna teoria ewolucji molekularnej • koncepcja „samolubnego genu” a istota pojęcia genu • osobnik jako jedyny przedmiot doboru a autonomia organelli i plazmidów • rozbieżna ewolucja polimorfów i organizmy klonalne • ewolucja superorganizmu • ewolucja w obrębie metapopulacji • koncepcja selekcji gatunków • ewolucja symbiozy • problem obiektywności biocenozy i ekosystemu • historia przekształcania środowiska przez organizmy i ich wpływ na bieg ewolucji • bioróżnorodność jako niepełna miara złożoności ekosystemów

Posłowie 223
Źródła ilustracji 225
Indeks nazwisk 233
Indeks rzeczowy 235

258 stron, Format: 21.0x29.7cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.