WPŁYW ROZPRZESTRZENIANIA SIĘ MIAST NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE W OTOCZENIU AGLOMERACJI TRÓJMIEJSKIEJ KORWEL-LEJKOWSKA B. Księgarnia

Wpływ rozprzestrzeniania się miast na środowisko przyrodnicze w otoczeniu aglomeracji trójmiejskiej

W ciągu ostatnich kilku dekad obserwowana jest nasilająca się ekspansja zabudowy miast w kierunku sąsiadujących gmin wiejskich. Położenie fizycznogeograficzne Trójmiasta przez wiele lat determinowało rozwój miast aglomeracji wzdłuż osi północ – południe, między strefą krawędziową wysoczyzny na zachodzie a Zatoką Gdańską i Żuławami Wiślanymi na wschodzie. Stopniowy przyrost terenów zainwestowanych w Gdańsku, Sopocie i Gdyni spowodował utworzenie niemal zwartej pod względem udziału terenów zabudowanych przestrzeni miejskiej.

Od lat 80. XX w. nastąpił widoczny proces rozprzestrzeniania się zabudowy (głównie mieszkaniowej) w kierunku zachodnim oraz w mniejszym stopniu na północ i południe od historycznie ukształtowanych dzielnic Gdańska i Gdyni oraz pozostałych miast aglomeracji trójmiejskiej. Zajmowanie nowych terenów pod zabudowę pociągało za sobą szereg zmian w przestrzeni, w tym znacząco wpływało na środowisko przyrodnicze. Zjawiska te skłaniają do postawienia tezy, że zabudowa aglomeracji trójmiejskiej rozwija się nadmiernie na terenach znacznie oddalonych od centrów miast aglomeracji, powodując negatywne skutki przyrodnicze, wyrażone m.in. pogarszającą się proporcją między obszarami biologicznie aktywnymi a zabudowanymi; równocześnie tereny przeznaczane pod zabudowę w wielu przypadkach są nieodpowiednie ze względu na uwarunkowania środowiskowe. W efekcie krajobraz w otoczeniu obszarów wewnątrzmiejskich aglomeracji trójmiejskiej traci charakter wiejski, przybierając cechy krajobrazu podmiejskiego, a miejscami nawet miejskiego.

Podstawowym celem pracy jest próba oceny wpływu procesu suburbanizacji na środowisko przyrodnicze aglomeracji trójmiejskiej (z wyłączeniem centralnych stref zabudowy) oraz wskazanie obszarów, na których zjawisko to powoduje największe zmiany środowiska, w szczególności w wyniku niewłaściwej z ekofizjograficznego punktu widzenia lokalizacji zabudowy.

ROZDZIAŁ 1. Wprowadzenie 9
1.1. Motywy podjęcia badań    9
1.2. Zakres przestrzenny            11
1.3. Polityka przestrzenna na badanym obszarze           . 16
1.4. Zastosowane materiały             19

ROZDZIAŁ 2. Podstawy teoretyczne badań             21
2.1. Suburbanizacja – pojęcie wieloznaczne                                   21
2.2. Przyrodnicze uwarunkowania i skutki rozprzestrzeniania się miast         25
2.3. Rozwój suburbanizacji i metody zapobiegania procesom rozprzestrzeniania się miast na świecie             27
2.4. Uwarunkowania i rozwój suburbanizacji w Polsce          32
2.5. Suburbanizacja Trójmiasta                34
2.6. Pozostała terminologia stosowana w pracy            38

ROZDZIAŁ 3. Metody badań       43

ROZDZIAŁ 4. Charakterystyka obszaru badań          53

ROZDZIAŁ 5. Stan i zmiany wybranych form pokrycia terenu w latach 1985–2012   . 67
5.1. Lasy      73
5.2. Użytki zielone                   77
5.3. Wody                     81
5.4. Zabudowa           84

ROZDZIAŁ 6. Charakterystyka głównych skutków procesu suburbanizacji na wybranych poligonach testowych           93
6.1. Dobór i charakterystyka poligonów testowych           93
6.2. Charakterystyka zmian pokrycia terenu w poligonach testowych      . 96
6.3. Przyrodnicze ograniczenia suburbanizacji i ich bagatelizowanie       112
6.3.1. Charakterystyka wybranych ograniczeń na poligonach testowych           112
6.3.2. Obszary współwystępowania i koncentracji ograniczeń w poligonach testowych               122
6.3.3. Zabudowa na terenach z ograniczeniami                 124

ROZDZIAŁ 7. Kierunki przemian wybranych form pokrycia terenu w latach 1985–2012    . 133
7.1. Kierunki zmian typów pokrycia terenu w granicach całego obszaru      133
7.1.1. Przemiany zabudowy na grunty pod wodami, lasy i użytki zielone           135
7.1.2. Przemiany lasów, użytków zielonych i wód na tereny zabudowane           136
7.2. Kierunki zmian typów pokrycia terenu na poligonach testowych                 139

ROZDZIAŁ 8. Dyskusja rezultatów badań w świetle dotychczasowych studiów nad suburbanizacją Trójmiasta            . 151
8.1. Porównanie z koncepcją rozwoju aglomeracji gdańskiej z 1985 r      151
8.2. Porównanie ze Studium ochrony krajobrazu województwa pomorskiego             . 156
8.3. Odniesienie obszarów zabudowy powstałej w latach 1985–2012 do obszarów chronionych i koncepcji sieci ekologicznej województwa pomorskiego                      . 159

Wnioski                     . 165
Literatura                     175
Akty prawne                    . 185
Spis fotografii                    186
Spis rycin                                                             . 187
Spis tabel                     190
Załącznik 1. Formy ochrony przyrody na obszarze opracowania (stan na 31 grudnia 2015)                    191

196 stron, B5, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.