|
ŁAD AKADEMICKI W UNIWERSYTECIE KORPORACYJNYM
URBANEK P. wydawnictwo: WYD UN ŁÓDŹ , rok wydania 2021, wydanie Icena netto: 92.20 Twoja cena 87,59 zł + 5% vat - dodaj do koszyka Ład akademicki w uniwersytecie
korporacyjnym
Teorie,
instytucje, efektywność
Reformy
systemów szkolnictwa wyższego w Polsce i innych krajach
zmieniają logikę funkcjonowania instytucji akademickich. Można wskazać
trzy filary tych zmian, upodabniających w powszechnym odczuciu
uniwersytety do korporacji. Są to: profesjonalizacja
procesów zarządzania uczelniami, rosnące znaczenie trzeciej
misji uniwersytetu oraz menedżerskie struktury władzy.
W monografii podjęta
została próba konfrontacji struktur zarządzania i nadzoru
nad korporacjami, stosowanych od wielu lat w świecie biznesu i
sprawdzonych w praktyce, z nowymi rozwiązaniami wprowadzanymi do
akademickiego środowiska instytucjonalnego.
Wielowątkowe rozważania stały się podstawą do sformułowania konkluzji,
że możliwa jest koegzystencja dwóch pozornie sprzecznych
idei kryjących się pod pojęciami „uniwersytetu
Humboldta” i „uniwersytetu
korporacyjnego” – jeżeli zastosować złagodzoną
wersję menedżeryzmu, w jej zhumanizowanej, neokolegialnej formie. Taki
kierunek zmian w instytucjach szkolnictwa wyższego wymaga
zredefiniowania struktur władzy i metod zarządzania uniwersytetem, przy
jednoczesnym utrzymaniu tradycyjnych norm i wartości akademickich.
Zreformowany uniwersytet powinien być organizacją, która
będzie skuteczna i efektywna, ale jednocześnie utrzyma
równowagę między odpowiedzialnością kierownictwa a
współuczestnictwem akademickim. Uniwersytet, zachowując
walor „racjonalności instytucjonalnej”, pozostanie
dla tych na zewnątrz i dla tych wewnątrz legitymizowaną wersją
instytucji akademickiej.
Wstęp
11
Rozdział 1. Governance
w uniwersytecie 23
1.1. Wprowadzenie 23
1.2. Czym jest governance? 24
1.3. Academic governance jako ład akademicki 30
1.4. Zewnętrzny i wewnętrzny ład akademicki 33
1.5. Typologie ładu akademickiego 42
1.5.1. Typologia Baldridge’a 42
1.5.2. Model Clarka 45
1.5.3. Typologia Brauna-Merriena 50
1.5.4. Typologia McNaya 53
1.5.5. Typologia Olsena 56
1.5.6. Typologia Dobbinsa, Knilla, Vögtle 60
1.5.7. Typologia Capano 65
1.5.8. Typologia Whitleya 68
1.6. Ewolucja ładu akademickiego – od uniwersytetu Humboldta
do uniwersytetu korporacyjnego 72
1.7. Podsumowanie 78
Rozdział 2.
Ład akademicki z perspektywy nowego zarządzania publicznego
81
2.1. Wprowadzenie 81
2.2. „Rządzenie bez rządu” jako paradygmat
zarządzania publicznego 82
2.3. Menedżeryzm jako implementacja nowego zarządzania publicznego w
sektorze szkolnictwa wyższego 88
2.4. Prorynkowa transformacja uniwersytetu 93
2.5. Czy uniwersytet korporacyjny może być wciąż uniwersytetem? 102
2.6. Alternatywne koncepcje zarządzania sektorem publicznym i
sterowania sektorem szkolnictwa wyższego 117
2.6.1. Współzarządzanie publiczne 117
2.6.2. Neoweberyzm 119
2.7. Podsumowanie 120
Rozdział 3. Teorie
ładu akademickiego 123
3.1. Wprowadzenie 123
3.2. Teoria agencji 125
3.2.1. Problem agencji w relacjach wewnątrzkorporacyjnych 125
3.2.2. Problem agencji w sektorze szkolnictwa wyższego 126
3.3. Teoria służebności 131
3.3.1. Altruizm stewarda versus oportunizm agenta 131
3.3.2. Uniwersytet jako „dobry steward”
zasobów publicznych 132
3.4. Teoria interesariuszy 134
3.4.1. Organizacja jako koalicja grup interesów 134
3.4.2. Trzecia misja uniwersytetu z perspektywy teorii interesariuszy
135
3.5. Teoria zasobowa 139
3.5.1. Kontrola nad zasobami jako mechanizm alokacji władzy 139
3.5.2. Autonomia uniwersytetu a zależność od zasobów 141
3.6. Teoria neoinstytucjonalna 145
3.6.1. Wpływ środowiska instytucjonalnego na organizacje 145
3.6.2. Uniwersytety jako „organizacja
instytucjonalna” 152
3.7. Teoria uwarunkowań kulturowych 156
3.7.1. Wpływ kultury na instytucje ładu społecznego 156
3.7.2. Kultura a tożsamość instytucjonalna uniwersytetu 159
3.8. Teoria cybernetyczna 164
3.8.1. Cybernetyczna koncepcja sterowania organizacjami 164
3.8.2. Uniwersytet cybernetyczny 165
3.9. Teoria polityczna 167
3.9.1. Państwo jako kreator instytucji ładu publicznego 167
3.9.2. Rola uniwersytetów w procesach kreowania publicznego
ładu instytucjonalnego 168
3.10. Teorie ładu akademickiego a teorie ładu korporacyjnego 169
3.11. Podsumowanie 174
Rozdział 4. Instytucje
ładu akademickiego 175
4.1. Wprowadzenie 175
4.2. Organy władzy uczelni 176
4.2.1. Organy jednoosobowe 177
4.2.2. Organy kolegialne 179
4.2.3. Organy nadzorczo-doradcze 184
4.3. Kodeksy dobrych praktyk akademickich 190
4.4. Polityka wynagradzania 199
4.5. Transparentność uniwersytetów 215
4.6. Rankingi akademickie 224
4.7. Interesariusze 244
4.8. Instytucje w narodowych systemach ładu akademickiego 251
4.8.1. Holandia – system napoleoński 252
4.8.2. Finlandia – system Humboldtowski 258
4.8.3. Australia – system anglosaski 264
4.9. Instytucje w systemach ładu akademickiego i ładu korporacyjnego 275
4.10. Podsumowanie 278
Rozdział 5. Doskonałość
jako akademicki wymiar dokonań uniwersytetów 281
5.1. Wprowadzenie 281
5.2. Doskonałość akademicka a misje uczelni publicznych 283
5.3. Doskonałość akademicka – jak mierzyć dokonania
uniwersytetu? 285
5.3.1. Perspektywy pomiaru dokonań uniwersytetów 285
5.3.2. Skuteczność 289
5.3.3. Efektywność 290
5.3.4. Efektywność zasobowa 294
5.3.5. Efektywność instytucjonalna 296
5.4. Metody oceny doskonałości akademickiej 298
5.4.1. Bibliometria w ocenie dokonań naukowych 298
5.4.2. Uniwersytet światowej klasy z perspektywy rankingów
akademickich 308
5.4.3. Doskonałość akademicka a zarządzanie strategiczne uczelniami 324
5.4.4. Data Envelopment Analysis 331
5.4.5. Stochastyczna analiza graniczna 337
5.5. Dokonania uniwersytetu w świetle teorii ładu akademickiego 342
5.6. Podsumowanie 346
Rozdział 6.
Ład akademicki a reforma systemu szkolnictwa wyższego w Polsce 349
6.1. Wprowadzenie 349
6.2. Reformy ładu akademickiego 352
6.3. Kierunki zmian instytucjonalnych struktur władz
uniwersytetów 356
6.3.1. „Twardy” menedżeryzm 356
6.3.2. „Miękki” menedżeryzm 364
6.4. Ewolucja logiki instytucjonalnej w Ustawie 2.0 –
propozycje reform 371
6.4.1. Reformy z perspektywy teorii ładu akademickiego 371
6.4.2. Instytucje ładu akademickiego w reformowanym systemie
szkolnictwa wyższego 381
6.4.3. Doskonałość akademicka 392
6.5. Uniwersytet w nowym środowisku instytucjonalnym – wyniki
badań 395
6.5.1. Struktury władzy w zreformowanym uniwersytecie 395
6.5.2. Rada uczelni jako nowy organ władzy 396
6.5.3. Wydział w strukturach władzy uczelni 398
6.6. Podsumowanie 409
Zakończenie 413
Bibliografia 419
Spis tabel 467
Spis rysunków 469
470
stron, Format: 17.0x24.5cm, oprawa twarda
Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy, czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub
anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.
|