DZIECIŃSTWO MŁODOŚĆ DOROSŁOŚĆ STAROŚĆ POLSKIE KONCEPTY KULTUROWE W ŚWIETLE WSPÓŁCZESNEJ POLSZCZYZNY ZDUNKIEWICZ-JEDYNAK D. Księgarnia

DZIECIŃSTWO - MŁODOŚĆ - DOROSŁOŚĆ - STAROŚĆ

Polskie koncepty kulturowe w świetle współczesnej polszczyzny

Monografia to cztery dopełniające się studia semantyczno-pragmatyczne. Przedstawione w niej analizy dotyczą leksyki obejmującej wyrażenia odnoszące się do upływającego czasu, ujmowanego z perspektywy życia jednostkowego jako koncepty kulturowe: DZIECIŃSTWO, MŁODOŚĆ, DOROSŁOŚĆ, STAROŚĆ1. Przeprowadzone analizy są ukierunkowane na opis społecznie ustabilizowanych wyobrażeń DZIECIŃSTWA, MŁODOŚCI, DOROSŁOŚCI i STAROŚCI, jakie funkcjonują w zbiorowej świadomości polskiej. To książka naukowa, ale też bardzo osobista, konfrontująca ustalenia badawcze z doświadczeniem życiowym Autorki.

Rozprawa jest bardzo dobrze pomyślanym i znakomicie napisanym studium entolingwistyczno-kognitywnym. Powinna zainteresować językoznawców, humanistów i szersze grona czytelników. Bo dzieciństwo, młodość, dorosłość i starość – to tematy dotyczące losu dla nas wszystkich”.

Wprowadzenie 11

Rozdział 1. Bo wiek to tylko liczba bez znaczenia… . 13
1.1. Cele badawcze . 13
1.2. Podstawy metodologiczne. Narzędzia opisu . 14
1.3. Podstawy materiałowe badań 25
1.4. Periodyzacja i obrazowanie ludzkiego życia 34
1.5. Dzieciństwo, młodość, dorosłość starość – opis znaczenia we współczesnych słownikach języka polskiego 40

Rozdział 2. Wiek sielski, anielski… . 42
2.1. DZIECIŃSTWO jako kategoria kultury . 42
2.2. DZIECIŃSTWO w zwierciadle etymologii. Wyrazy słowotwórczo pokrewne – jednostki oparte na skonceptualizowanej wiedzy o DZIECIŃSTWIE 50
2.3. Synonimiczne ścieżki konceptualne DZIECIŃSTWA 52
2.4. Konceptualizacja DZIECIŃSTWA w świetle danych kolokacyjnych 60
2.5. Kulturowy koncept DZIECIŃSTWA w świetle fraz gnomicznych (przysłowia) . 64
2.6. Konceptualizacja DZIECIŃSTWA w świetle obrazów Google 76
2.7. DZIECIŃSTWO – w zwierciadle językowego sondażu diagnostycznego . 84
2.7.1. Co jest dziecinne (dziecięce)? Jakie jest DZIECIŃSTWO? (o łączliwości) 84
2.7.2. Typowe dziecko 87
2.7.3. Dziecko – „but test” 88
2.7.4. DZIECIŃSTWO – pole asocjacyjne; atrybuty . 90

Rozdział 3. Wiek górny i durny… 93
3.1. MŁODOŚĆ jako kategoria kultury . 93
3.2. MŁODOŚĆ w zwierciadle etymologii. Wyrazy słowotwórczo pokrewne – jednostki oparte na skonceptualizowanej wiedzy o MŁODOŚCI . 97
3.3. Synonimiczne ścieżki konceptualne MŁODOŚCI . 98
3.4. Konceptualizacja MŁODOŚCI w świetle danych kolokacyjnych 103
3.5. Kulturowy koncep t MŁODOŚCI w świetle fraz gnomicznych (przysłowia) . 108
3.6. MŁODOŚĆ w świetle obrazów Google . 109
3.7. MŁODOŚĆ w zwierciadle językowego sondażu diagnostycznego . 113
3.7.1. Co jest młodzieńcze? Jaka jest MŁODOŚĆ? (o łączliwości) . 113
3.7.2. Typowy młody człowiek 115
3.7.3. Młody – „but test” 117
3.7.4. MŁODOŚĆ – pole asocjacyjne; atrybuty . 119
3.7.5. Kiedy zaczyna się MŁODOŚĆ? . 121

Rozdział 4. Wiek męski, wiek klęski… . 124
4.1. DOROSŁOŚĆ jako kategoria kultury 124
4.2. DOROSŁOŚĆ w zwierciadle etymologii. Wyrazy słowotwórczo pokrewne – jednostki oparte na skonceptualizowanej wiedzy o DOROSŁOŚCI . 128
4.3. Synonimiczne ścieżki konceptualne DOROSŁOŚCI . 130
4.4. Konceptualizacja DOROSŁOŚCI w świetle danych kolokacyjnych . 140
4.5. Kulturowy koncept DOROSŁOŚCI w świetle fraz gnomicznych 142
4.6. Konceptualizacja DOROSŁOŚCI w świetle obrazów Google . 148
4.7. DOROSŁOŚĆ w zwierciadle językowego sondażu diagnostycznego . 154
4.7.1. Co jest dorosłe? Jaka jest DOROSŁOŚĆ? (o łączliwości) . 154
4.7.2. Typowy dorosły człowiek 157
4.7.3. Dorosły – „but test” . 158
4.7.4. DOROSŁOŚĆ – pole asocjacyjne; atrybuty . 163
4.7.5. Kiedy zaczyna się DOROSŁOŚĆ? 165

Rozdział 5. Chyląc ku ziemi poradlone czoło… 168
5.1. STAROŚĆ jako kategoria kultury . 168
5.2. STAROŚĆ w zwierciadle etymologii. Wyrazy słowotwórczo pokrewne – jednostki oparte na skonceptualizowanej wiedzy o STAROŚCI . 179
5.3. Synonimiczne ścieżki konceptualne STAROŚCI . 181
5.4. Konceptualizacja STAROŚCI w świetle danych kolokacyjnych 201
5.5. Kognitywny obraz STAROŚCI w świetle fraz gnomicznych (przysłowia) . 207
5.6. STAROŚĆ w świetle obrazów Google . 212
5.7. STAROŚĆ w zwierciadle językowego sondażu diagnostycznego . 220
5.7.1. Co jest starcze? Jaka jest STAROŚĆ? (o łączliwości) . 220
5.7.2. Typowy stary człowiek . 224
5.7.3. Stary – „but test” 227
5.7.4. STAROŚĆ – pole asocjacyjne; atrybuty 231
5.7.5. Kiedy zaczyna się STAROŚĆ? 233

Rozdział 6. Wiek to stan umysłu… DZIECIŃSTWO, MŁODOŚĆ, DOROSŁOŚĆ, STAROŚĆ – kognitywna struktura pojęć 236
6.1. DZIECIŃSTWO, MŁODOŚĆ, DOROSŁOŚĆ, STAROŚĆ – wyobrażenia bazowe 236
6.2. DZIECIŃSTWO, MŁODOŚĆ, DOROSŁOŚĆ, STAROŚĆ ‒ warianty wyobrażeniowe . 248
6.2.1. Męski punk t widzenia 248
6.2.2. Tradycyjny ludowy vs. inteligencki punkt widzenia 251
6.2.3. Młodzieńczy vs. starczy wariant wyobrażeniowy 255

Literatura 258
Summary 284

298 stron, B5, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.