ZAKRES KOGNICJI SĄDU W POSTĘPOWANIU WIECZYSTOKSIĘGOWYM KOWALIK E. Księgarnia

Zakres kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym

W książce scharakteryzowano pojęcie kognicji sądu wieczystoksięgowego na tle podstawowych instytucji ksiąg wieczystych oraz postępowania wieczystoksięgowego.

Odpowiednio ukształtowany zakres kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym odgrywa istotną rolę dla zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami. Jest kompromisem pomiędzy zapewnieniem szybkości i sprawności postępowania wieczystoksięgowego a prawdziwością wpisów w księdze wieczystej. Sąd wieczystoksięgowy dysponuje niezbędnymi instrumentami prawnymi do ustalenia, czy na podstawie dostępnego w postępowaniu wieczystoksięgowym materiału dowodowego nastąpiła zmiana stanu prawnego nieruchomości oraz czy nie istnieją znane mu przeszkody do jej ujawnienia w księdze wieczystej. W związku z tym ograniczona kognicja sądu wieczystoksięgowego stanowi rzeczywistą gwarancję bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami.

Publikacja jest adresowana do sędziów, referendarzy sądowych, adwokatów, radców prawnych i notariuszy oraz wszystkich uczestników rynku nieruchomości.

Wykaz skrótów 13
Wstęp . 17

Rozdział 1
Bezpieczeństwo obrotu prawnego nieruchomościami . 31
1.1. Wprowadzenie 31
1.2. Filozofi cznoprawna koncepcja bezpieczeństwa prawnego . 33
1.2.1. Leksykalne ujęcie pojęcia bezpieczeństwa . 33
1.2.2. Bezpieczeństwo jako prawo człowieka . 37
1.2.3. Pojęcie bezpieczeństwa prawnego . 40
1.2.4. Zasada zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa . 42
1.2.5. Problem sprawiedliwości i niesprawiedliwości prawa . 45
1.2.6. Wnioski . 50
1.3. Pojęcie obrotu prawnego nieruchomościami . 51
1.3.1. Pojęcie i rola rynku nieruchomości 51
1.3.2. Nieruchomość jako podstawowa kategoria prawa wieczystoksięgowego . 56
1.3.3. Część nieruchomości jako przedmiot prawa ujawnionego w księdze wieczystej 62
1.3.4. Prawne formy władania nieruchomościami a obrót prawny nieruchomościami . 64
1.3.5. Umowa jako podstawa obrotu prawnego nieruchomościami . 71
1.3.6. Wnioski . 74
1.4. Zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami jako przejaw realizacji konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego . 74
1.4.1. Pojmowanie konstytucyjnych zasad prawnych 74
1.4.2. Zasada demokratycznego państwa prawnego . 79
1.4.3. Państwo prawne w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego 84
1.4.4. Bezpieczeństwo prawne a pewność prawa . 87
1.4.5. Szybkość i sprawność postępowania wieczystoksięgowego a pewność obrotu nieruchomościami . 89
1.4.6. Wnioski . 97
1.5. Konstytucyjna ochrona własności i prawo do prywatności a księgi wieczyste . 98
1.5.1. Konstytucyjne pojęcie prawa własności i jego ochrona . 98
1.5.2. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych a konstytucyjna ochrona własności 101
1.5.3. Konstytucyjna zasada ochrony prawa do prywatności . 110
1.5.4. Jawność formalna ksiąg wieczystych 111
1.5.5. Formalna zasada jawności ksiąg wieczystych a konstytucyjna ochrona prawa do prywatności 119
1.5.6. Wnioski . 123
1.6. Podsumowanie . 124

Rozdział 2
Istota ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego 127
2.1. Wprowadzenie 127
2.2. System ksiąg wieczystych 128
2.2.1. Powstanie i ewolucja polskiego systemu wieczystoksięgowego . 128
2.2.2. Przedmiot ksiąg wieczystych. Realny system ksiąg wieczystych . 137
2.2.3. Funkcje ksiąg wieczystych . 144
2.2.4. Elektroniczna księga wieczysta 149
2.2.5. Wpis w księdze wieczystej 151
2.2.6. Wnioski . 156
2.3. Zasady ksiąg wieczystych 157
2.3.1. Rodzaje zasad ksiąg wieczystych . 157
2.3.2. Charakterystyka zasad ustrojowych i materialnoprawnych ksiąg wieczystych . 159
2.3.3. Zasada jawności materialnej ksiąg wieczystych a domniemania związane z wpisem . 161
2.3.4. Zasada pierwszeństwa prawa wpisanego przed niewpisanym . 167
2.3.5. Zasada pierwszeństwa praw wpisanych . 170
2.3.6. Wnioski . 172
2.4. Ujęcie kognicji sądu wieczystoksięgowego . 173
2.4.1. Problemy proceduralne postępowania wieczystoksięgowego . 173
2.4.2. Wpis dokonany uprzednio jako punkt wyjścia ujawnienia zmiany stanu prawnego nieruchomości 177
2.4.3. Porównanie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej ze stanem prawnym przedstawionym w żądaniu wniosku . 180
2.4.4. Zakres czasowy skuteczności wpisu. Moc wsteczna wpisu 185
2.4.5. Ochrona praw uczestników w postępowaniu wieczystoksięgowym . 190
2.4.6. Wnioski . 193
2.5. Niezgodność stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym 194
2.5.1. Charakter i cel postępowania wieczystoksięgowego . 194
2.5.2. Stan prawny ujawniony w księdze wieczystej . 197
2.5.3. Sposoby usunięcia niezgodności pomiędzy stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym 203
2.5.4. Stosunek postępowania wieczystoksięgowego do postępowania o usunięcie niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej
z rzeczywistym stanem prawnym . 207
2.5.5. Charakter prawny roszczenia o uzgodnienie stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym 210
2.5.6. Wnioski . 214
2.6. Podsumowanie . 215

Rozdział 3
Elementy kognicji sądu wieczystoksięgowego 217
3.1. Wprowadzenie 217
3.2. Struktura kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym . 219
3.2.1. Ustawowe ramy kognicji sądu wieczystoksięgowego . 219
3.2.2. Dwutorowość postępowania o ujawnienie zmiany stanu prawnego nieruchomości a zasada legalizmu . 223
3.2.3. Pojęcie podstawy wpisu a pojęcie podstawy rozstrzygnięcia wniosku o wpis 228
3.2.4. Podstawa rozstrzygnięcia w postępowaniu wieczystoksięgowym a kognicja sądu wieczystoksięgowego . 231
3.2.5. Kognicja sądu wieczystoksięgowego w kontekście przeszkód do wpisu . 233
3.2.6. Wnioski . 238
3.3. Badanie treści i formy wniosku wieczystoksięgowego oraz treści księgi wieczystej 239
3.3.1. Forma i treść wniosku wieczystoksięgowego 239
3.3.2. Badanie formy wniosku wieczystoksięgowego składanego przez wnioskodawcę. 244
3.3.3. Badanie treści wniosku przez sąd wieczystoksięgowy. 247
3.3.4. Wnioski wieczystoksięgowe składane przez podmioty wymienione w art. 626 4 k.p.c. . 251
3.3.5. Badanie treści księgi wieczystej . 256
3.3.6. Wnioski . 259
3.4. Analiza formy dokumentów stanowiących podstawę wpisu 260
3.4.1. Forma dokumentu stanowiącego podstawę wpisu . 260
3.4.2. Badanie formy aktu notarialnego . 268
3.4.3. Badanie formy aktów administracyjnych 272
3.4.4. Badanie formy orzeczeń sądowych . 275
3.4.5. Forma pozostałych dokumentów stanowiących podstawę wpisu 279
3.4.6. Wnioski . 283
3.5. Ocena treści dokumentów stanowiących podstawę wpisu 284
3.5.1. Pojęcie treści dokumentów. 284
3.5.2. Ocena treści dokumentu w formie aktu notarialnego . 289
3.5.3. Badanie treści aktów administracyjnych . 293
3.5.4. Analiza przez sąd wieczystoksięgowy treści orzeczeń sądu . 297
3.5.5. Badanie merytoryczne treści innych dokumentów . 301
3.5.6. Wnioski . 302
3.6. Podsumowanie . 303

Rozdział 4
Proceduralne ujęcie kognicji sądu wieczystoksięgowego a bezpieczeństwo obrotu prawnego nieruchomościami . 305
4.1. Wprowadzenie 305
4.2. Związanie sądu wieczystoksięgowego stanem rzeczy istniejącym w momencie złożenia wniosku o wpis w księdze wieczystej 309
4.2.1. Stan rzeczy z chwili orzekania jako podstawa rozstrzygnięcia sprawy w procesie cywilnym . 309
4.2.2. Poglądy doktryny opowiadające się za odpowiednim stosowaniem art. 316 § 1 k.p.c. w postępowaniu wieczystoksięgowym . 313
4.2.3. Argumenty odnoszące się do art. 626 1 § 3 k.p.c. oraz § 93 austriackiej ustawy hipotecznej 315
4.2.4. Stosowanie w postępowaniu wieczystoksięgowym art. 316 § 1 k.p.c. w orzecznictwie Sądu Najwyższego . 318
4.2.5. Ograniczona kognicja sądu wieczystoksięgowego jako podstawa działania sądu wieczystoksięgowego . 326
4.2.6. Wnioski . 330
4.3. Wpływ kolejności składania wniosków o wpis na dokonywanie przez sąd wieczystoksięgowy wpisów w księdze wieczystej 331
4.3.1. Chwila złożenia wniosku wieczystoksięgowego . 331
4.3.2. Charakter prawny wniosku wieczystoksięgowego i skutki jego złożenia . 333
4.3.3. Stanowisko doktryny dotyczące kolejności rozpatrywania wniosków . 336
4.3.4. Rozbieżności w orzecznictwie Sądu Najwyższego co do kolejności rozpatrywania wniosków o wpis w księdze wieczystej . 339
4.3.5. Zasada rozpatrywania wniosków wieczystoksięgowych według kolejności ich wpływu . 342
4.3.6. Wnioski . 349
4.4. Możliwości uwzględniania przez sąd wieczystoksięgowy okoliczności znanych mu z urzędu 350
4.4.1. Pojęcie faktów znanych sądowi z urzędu . 350
4.4.2. Stanowiska doktryny aprobujące i przeciwne stosowaniu art. 228 § 2 k.p.c. w postępowaniu wieczystoksięgowym . 353
4.4.3. Stanowisko judykatury dotyczące możliwości uwzględniania przez sąd wieczystoksięgowy faktów znanych mu z urzędu . 362
4.4.4. Możliwość oddalenia wniosku o wpis w księdze wieczystej z powodu znanej sądowi urzędowo przeszkody do dokonania wpisu . 368
4.4.5. Wnioski . 373
4.5. Zdolność badania przez sąd wieczystoksięgowy skuteczności materialnoprawnej zdarzeń mających stanowić podstawę wpisu 374
4.5.1. Ograniczone możliwości przeprowadzenia postępowania dowodowego . 374
4.5.2. Obowiązek badania skuteczności materialnej czynności prawnej . 378
4.5.3. Ważność czynności prawnej stanowiącej podstawę wpisu 384
4.5.4. Możliwość dokonywania przez sąd wieczystoksięgowy wykładni czynności prawnej 387
4.5.5. Uwzględnienie podstawy wadliwego wpisu 389
4.5.6. Wnioski . 392
4.6. Podsumowanie . 392

Zakończenie . 395
Summary 411
Akty normatywne . 419
Literatura 431

456 stron, 15.0x21.0cm, oprawa twarda

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.