ETNOGRAFIA PAMIĘCI PRL-U KULTURA CODZIENNOŚCI POLSKI POWOJENNEJ 1956-1989 BURSZTA W. JAWOR A. PĘCZAK M. RAUSZER M. ZAŃKO P. Księgarnia

Etnografia pamięci PRL-u

Kultura codzienności Polski powojennej 1956-1989

W PRL-u zaczął obowiązywać pewien model normatywny, stanowiący, że człowiek socjalizmu winien być człowiekiem kulturalnym. Uczestnictwo w kulturze było źródłem prestiżu, a postulat rozwoju osobowości ludzkiej, rozumiany jako stawanie się człowiekiem kulturalnym, stał się popularnym i niemal powszechnym składnikiem modelu awansu społecznego. Od inteligencji oczekiwało się działań mających na celu podnoszenie poziomu kulturalnego, przede wszystkim wprowadzania w kulturę narodową warstw słabiej wykształconych. […]

Powojenne dekady są w tym kontekście o tyle specyficzne, że wtedy już na dobre pogrzebano takie wyznaczniki prestiżu, jak rodowód szlachecki, tzw. dobre urodzenie i dziedziczny majątek, w zamian proponując ideał człowieka socjalistycznego, dla którego oświata i kultura mają być powszechnie dostępne, a stawanie się człowiekiem kulturalnym — modelem rozwoju osobowości, przedmiotem aspiracji i składnikiem awansu społecznego.

W naszych badaniach okresu PRL-u chcieliśmy się skupić przede wszystkim na pamięci o doświadczeniu codzienności osób, które okres ten świadomie przeżyły. Perspektywa nasza dotyka więc doświadczenia odnoszącego się nie tyle do świadków historii, rozumianej jako sekwencja znaczących zdarzeń, ile raczej po prostu do codzienności osób, które w tej historycznej epoce żyły. Celem badań nie jest pokazanie, jak PRL funkcjonował, ale jak wyglądało „odnajdywanie” się w nim jednostki, zwłaszcza jej sposoby radzenia sobie, życia, doświadczania. Dlatego też nie tyle koncentrujemy się na badaniu pamięci kulturowej PRL-u, ile staramy się odnieść do pamięci komunikacyjnej o okresie PRL-u. Pamięci zbieranej w formie narracji osobistych i biograficznych, takiej która jest analogiczna do pamięci opowiadanej.

Wstęp / 9

Nostalgia, pamięć, historia mówiona / 21

Pamięć komunikacyjna i kulturowa / 23
Historia mówiona / 31

Wzorzec człowieka kulturalnego / 37

Savoir-vivre / 41
Na oko i przy stole / 49
Pani magister, pan inżynier / 53
Klasa sama w sobie / 57
Na początku było słowo / 61
Książka i teatr / 66
Uczestnictwo w kulturze c.d. / 70
Idealizm / 75

Co się ceniło, a czym się gardziło. Hierarchizacje kultury / 78

Atlas kultury / 81
Kultura wysoka i niska / 86
Odbiorcy / 96
Folkloryzm / 102
Propaganda i alternatywa / 108

113 Kultura młodzieżowa i alternatywna

139 Idole młodości. Co grało w naszych duszach

Ta poezja, ta muzyka… / 139
Smutny idol / 146
Prawdziwa historia big-beatu / 152
Zawsze był inny. O Czesławie Niemenie / 159
Pancerny motyl / 168
Te opolskie dziouchy / 175

Czas wolny czy wolne czasy? / 182

Czy istnieje czas wolny? / 184
Wymiary czasu wolnego / 190
Wczasy i klasa (robotnicza) / 196
Czas wolny, dodatkowe zasoby i płeć / 198
Czas wolny dzieci i młodzieży / 201
Czas wolny i czas niewolny / 204

Kultura kulinarna / 206

Restauracje / 211
Bary mleczne i stołówki / 214
Kuchnia domowa /216
Aprowizacja / 218

Pamięć, rzeczy, codzienność / 223

Dwa rodzaje nostalgii przedmiotów / 226
Od nostalgii do DIY / 229
Brak i DIY / 232
Rzeczy w sieci / 235
Obiegi rzeczy i ich wpływ na niezależną kulturę / 239
Rzeczy i status / 240
Rzeczy i pamięć codzienności / 244

Zakończenie. Jak się pamięta PRL / 246

Bibliografia / 252
Indeks rzeczowy / 260
Indeks osób / 265

272 strony, Format 130 x 208 mm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.