Sądowa kontrola administracji publicznej
SYSTEM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO tom10
Tom 10 zawiera szczegółowe omówienia poświęcone
sądowej kontroli administracji.
Autorzy w pierwszej części omawiają problematykę
ogólną, tj. genezę, rozwój i model sądownictwa administracyjnego w Polsce, jego
konstytucyjne podstawy oraz zasady postępowania sądowoadministracyjnego.
W publikacji autorzy szczegółowo omówili:
uprawnienia stron,
uprawnienia uczestników postępowania oraz uczestników postępowania na prawach
strony oraz organizacji społecznych
W tomie znalazły się również ważne z praktycznego
punktu widzenia omówienia poświęcone zdolności sądowej i procesowej.
Autorzy omawiają także kwestie poświęcone wszczęciu
postępowania administracyjnego:
przesłanki dopuszczalności skargi do WSA
termin i tryb wniesienia skargi
wymagania formalne skargi
uprawnienia autokontrolne organu, którego działanie lub bezczynność (przewlekłe
prowadzenie postępowania) stały się przedmiotem skargi
skutki wniesienia skargi
W kolejnym rozdziale zostało omówione postępowanie
rozpoznawcze i zasady orzekania przez sądy administracyjne.
wszczęcie postępowania przed sądem administracyjnym (wymagania formalne oraz tryb
i termin wnoszenia skargi; treść skargi; termin do wniesienia skargi; tryb wnoszenia
skargi; wymagania formalne oraz tryb i termin wnoszenia wniosków)
skutki zaskarżenia
cofnięcie skargi
stadia postępowania przed WSA (badanie skargi pod kątem wymagań formalnych;
badanie dopuszczalności skargi; badanie zasadności skargi; zawieszenie i umorzenie
postępowania)
Autorzy przedstawili także środki ochrony stosowane
przez sądy administracyjne, uprawnienia orzecznicze sądu o charakterze dyscyplinującym
i represyjnym:
ukaranie organu grzywną (grzywna stanowiąca gwarancję procesową nadania biegu
sprawie sądowo administracyjnej; grzywna stanowiąca gwarancję procesową wykonywania
postanowień sądu administracyjnego; grzywna jako gwarancja procesowa wykonalności
orzeczeń sądu administracyjnego)
uprawnienie sądu do rozpoznania sprawy co do jej istoty
uprawnienie do rozpoznania sprawy na podstawie odpisu skargi
stwierdzenie rażącego naruszenia prawa
Kolejny, najobszerniejszy rozdział publikacji
poświęcony jest środkom odwoławczym w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Autorzy
szczegółowo opisali:
ogólne założenia zaskarżalności orzeczeń sądowych w postępowaniu
sądowoadministracyjnym (m.in. konsekwencje wadliwości orzeczeń sądowych, sposoby
zapobiegania powstawaniu oraz eliminacji wadliwości orzeczeń sądowych, rodzaje i
znaczenie środków zaskarżenia; dopuszczalność zaskarżenia orzeczenia; legitymacja;
skutki zaskarżenia orzeczenia sądowego);
środki odwoławcze (skarga kasacyjna; rozpoznanie skargi kasacyjnej i jej
rozstrzygnięcie; zażalenie; wniesienie zażalenia, jego rozpoznanie i rozstrzygnięcie;
środki odwoławcze a pozostałe środki zaskarżenia przysługujące od
nieprawomocnych orzeczeń sądowych (odwołanie od zarządzenia przewodniczącego składu
orzekającego w sprawie sprostowania lub uzupełnienia protokołu; odwołanie od
zarządzenia przewodniczącego składu orzekającego; odwołanie od pozostałych orzeczeń
przewodniczącego wydawanych w toku rozprawy; sprzeciw od postanowień i zarządzeń
referendarza sądowego).
Odrębny rozdział został poświęcony prawomocności i
skuteczności orzeczeń sądów administracyjnych. Jest to bardzo istotna praktyczna
kwestia, ściśle związana z obaleniem prawomocności orzeczenia sądowego; powagą
rzeczy osądzonej i skutkami wyroków nieprawomocnych. Autorzy omawiają także tematykę
skuteczności, jej znaczenia i wykonalność orzeczeń sądów administracyjnych.
Autorzy szczegółowo omówili również na następujące
zagadnienia:
weryfikacja prawomocnego wyroku sądu administracyjnego (skarga o wznowienie
postępowania sądowoadministracyjnego; skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia; wniosek o unieważnienie prawomocnego orzeczenia sądu
administracyjnego)
wykonanie wyroku sądu administracyjnego (wykonanie wyroku w kasacyjnym modelu
orzekania; postępowanie prowadzone po uprawomocnieniu się wyroku sądu administracyjnego
i sankcje związane z niedopełnieniem obowiązku wykonania tego wyroku)
Autorzy opisali także problem jednolitości orzecznictwa
sądów administracyjnych: rodzaje instytucji ujednolicających orzecznictwo sądów
administracyjnych. W ramach rozważań omówione zostały uchwały Naczelnego Sądu
Administracyjnego; wpływ kontroli orzeczeń na skutek zaskarżenia na jednolitość
orzecznictwa sądów administracyjnych oraz znaczenie instytucji przedstawiania pytań
prawnych do Trybunału Konstytucyjnego oraz pytań prejudycjalnych do Trybunału
Sprawiedliwości UE dla jednolitości orzecznictwa sądów administracyjnych.
Niniejsza pozycja to nieodzowna pomoc dla praktyków, w
szczególności sędziów sądów administracyjnych, referendarzy sądowych, radców
prawnych, adwokatów, doradców podatkowych, urzędników państwowych oraz stron i innych
uczestników postępowania w sprawach sądowoadministracyjnych. Stanowi ona również
nieocenioną bazę wiedzy dla doktorantów, aplikantów zawodów prawniczych w trakcie
odbywania aplikacji i tych, którzy przygotowują się do egzaminu końcowego, a także
zainteresowanych tematem studentów.
Wybitny skład redakcyjny i autorski z udziałem
przedstawicieli doktryny, ale przede wszystkim praktyki (większość Autorów to
sędziowie NSA) oraz bardzo liczne odwołania do orzecznictwa sądów administracyjnych i
piśmiennictwa z prezentowanego zakresu gwarantują wysoki walor praktyczny prezentowanej
publikacji.
Przedmowa
Wykaz skrótów
Rozdział I. Geneza, rozwój i model sądownictwa administracyjnego w Polsce
§ 1. Początki sądowej kontroli administracji na ziemiach polskich
§ 2. Najwyższy Trybunał Administracyjny w II Rzeczypospolitej
§ 3. Sądownictwo administracyjne po II wojnie światowej
§ 4. Model polskiej jurysdykcji administracyjnej
Rozdział II. Konstytucyjne podstawy sądownictwa administracyjnego
§ 5. Istota problemu
I. Uwagi wstępne
II. Historyczne konstytucje
III. Obecne umocowanie konstytucyjne
§ 6. Znaczenie konstytucyjnego umocowania sądownictwa administracyjnego
I. Istota problemu
II. Zasada dwuinstancyjności
III. Zasada niezawisłości sędziowskiej
IV. Dalsze konsekwencje konstytucyjnego umocowania
§ 7. Postulaty de lege ferenda
Rozdział III. Sądy administracyjne a system sądownictwa powszechnego
§ 8. Uwagi wstępne
§ 9. Płaszczyzna ustrojowa i osobowa
§ 10. Więź orzecznicza w ramach nadzoru judykacyjnego i działalności uchwałodawczej
I. Uwagi wstępne
II. Dopuszczalność rozpatrywania środków zaskarżenia
III. Wzajemny wpływ w ramach działalności uchwałodawczej
§ 11. Relacje pomiędzy sądami administracyjnymi a sądami powszechnymi w kontekście
wyrządzenia szkody prawomocnym orzeczeniem
§ 12. Relacje na etapie wszczęcia postępowania
§ 13. Relacje pomiędzy postępowaniem sądowoadministracyjnym a postępowaniem karnym
§ 14. Relacje pomiędzy postępowaniem sądowoadministracyjnym a cywilnym
§ 15. Wzajemny wpływ orzeczeń
§ 16. Relacje pomiędzy postępowaniem sądowoadministracyjnym a cywilnym w kontekście
wykonania wyroku sądu administracyjnego
Rozdział IV. Kompetencja sądów administracyjnych
§ 17. Uwagi wstępne
§ 18. Problem jurysdykcji krajowej sądów administracyjnych
§ 19. Problem immunitetów w postępowaniu sądowoadministracyjnym
§ 20. Właściwość sądów administracyjnych a dopuszczalność drogi
sądowoadministracyjnej
§ 21. Zakres przedmiotowy kontroli sądowoadministracyjnej
I. Skarga na decyzję administracyjną
II. Skarga na postanowienie wydane w postępowaniu administracyjnym
III. Skarga na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym
IV. Skarga na akt lub czynność (art. 3 § 2 pkt 4 PrPostSAdm)
V. Skarga na pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydane w sprawach
indywidualnych
VI. Skarga na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i
terenowych organów administracji rządowej
VII. Skarga na akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne
niż akty prawa miejscowego, podejmowane
w sprawach z zakresu administracji publicznej
VIII. Skarga na akt nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego
IX. Skarga na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania
X. Skarga w innych sprawach przewidzianych w przepisach szczególnych
XI. Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość
XII. Wyłączenia
§ 22. Właściwość rzeczowa, miejscowa i instancyjna sądu administracyjnego
§ 23. Zasada perpetuatio fori oraz zmiany w zakresie właściwości
§ 24. Konsekwencje naruszenia przepisów regulujących właściwość sądów
administracyjnych
Rozdział V. Zasady ogólne postępowania sądowoadministracyjnego
§ 25. Uwagi wprowadzające
§ 26. Katalog zasad podstawowych
I. Zasada dwuinstancyjności
II. Zasada legalności
III. Zasada udzielania pomocy prawnej stronom
IV. Zasada ekonomiki procesowej (szybkości)
V. Zasada jawności postępowania
VI. Zasada dostępu do sądu
VII. Zasada kontradyktoryjności
§ 27. Katalog zasad procesowych szczegółowych, charakterystycznych dla postępowania
przed sądami administracyjnymi
I. Zasada równości stron
II. Zasada dyspozycyjności
III. Zasada prymatu załatwienia sprawy w postępowaniu przed organem administracji
IV. Zasada prawdy materialnej
V. Zasada orzekania według stanu obowiązującego w dacie podjęcia zaskarżonego aktu
lub czynności
VI. Zasada niezwiązania granicami skargi
VII. Zasada związania oceną prawną wyrażoną w prawomocnym orzeczeniu sądu
§ 28. Rola zasad ogólnych w postępowaniu sądowoadministracyjnym
Rozdział VI. Strony i uczestnicy postępowania sądowoadministracyjnego
§ 29. Ewolucja regulacji prawnej stron i uczestników postępowania
I. Wprowadzenie
II. Ustawa o Najwyższym Trybunale Administracyjnym
III. Rozporządzenie Prezydenta RP o Najwyższym Trybunale Administracyjnym
IV. Przepisy Działu VI KPA
V. Ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym
§ 30. Strony postępowania sądowoadministracyjnego w ramach dwuinstancyjnego
sądownictwa administracyjnego
I. Skarżący
II. Organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekle prowadzenie postępowania
jest przedmiotem skargi
§ 31. Uczestnicy postępowania
I. Uczestnicy postępowania na prawach strony
II. Uczestnicy postępowania
§ 32. Zdolność sądowa i zdolność procesowa
I. Zdolność sądowa
III. Pełnomocnictwo
§ 33. Strony i uczestnicy postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym
I. Wprowadzenie
II. Wnoszący skargę kasacyjną
III. Strona, która nie wniosła skargi kasacyjnej
IV. Uczestnicy postępowania
Rozdział VII. Wszczęcie postępowania sądowoadministracyjnego
§ 34. Przesłanki dopuszczalności skargi do WSA
I. Zasada wyczerpania administracyjnych środków zaskarżenia
II. Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa
III. Zbieg dróg postępowania sądowoadministracyjnego i nadzwyczajnego postępowania
administracyjnego
§ 35. Termin i tryb wniesienia skargi
§ 36. Wymagania formalne skargi
§ 37. Uprawnienia autokontrolne organu, którego działanie lub bezczynność
(przewlekłe prowadzenie postępowania) stały się
przedmiotem skargi
§ 38. Skutki wniesienia skargi
Rozdział VIII. Postępowanie rozpoznawcze i zasady orzekania przez sądy
administracyjne
§ 39. Zainicjowanie postępowania przed sądem administracyjnym
I. Wymagania formalne oraz tryb i termin wnoszenia skargi
II. Wymagania formalne oraz tryb i termin wnoszenia wniosków
§ 40. Skutki zaskarżenia
I. Wszczęcie postępowania sądowoadministracyjnego
II. Zmiana pozycji procesowej organu
III. Udzielenie ochrony tymczasowej
§ 41. Cofnięcie skargi
§ 42. Stadia postępowania przed WSA
I. Badanie skargi pod kątem wymagań formalnych
II. Badanie dopuszczalności skargi
III. Badanie zasadności skargi
§ 43. Zawieszenie i umorzenie postępowania
I. Zawieszenie postępowania
II. Umorzenie postępowania
Rozdział IX. Środki ochrony stosowane przez sądy administracyjne
§ 44. Uwagi wstępne
§ 45. Instytucja sygnalizacji
I. Sygnalizacja ogólna
II. Sygnalizacja szczególna
§ 46. Uprawnienia orzecznicze sądu o charakterze dyscyplinującym i represyjnym
I. Ukaranie organu grzywną
II. Uprawnienie sądu do rozpoznania sprawy co do jej istoty
III. Uprawnienie do rozpoznania sprawy na podstawie odpisu skargi
IV. Stwierdzenie rażącego naruszenia prawa
§ 47. Podsumowanie
Rozdział X. Środki odwoławcze w postępowaniu sądowoadministracyjnym
§ 48. Ogólne założenia zaskarżalności orzeczeń sądowych w postępowaniu
sądowoadministracyjnym
I. Wprowadzenie do rozważań
II. Historyczne uwarunkowania zaskarżalności orzeczeń sądowych
III. Rodzaje i konsekwencje wadliwości orzeczeń sądowych
IV. Pojęcie i znaczenie środków zaskarżenia
V. System środków zaskarżenia w postępowaniu sądowoadministracyjnym
§ 49. Środki odwoławcze
I. Skarga kasacyjna
II. Zażalenie
§ 50. Środki odwoławcze a pozostałe środki zaskarżenia przysługujące od
nieprawomocnych orzeczeń sądowych
I. Uwagi wstępne
II. Odwołanie od zarządzenia przewodniczącego składu w sprawie sprostowania lub
uzupełnienia protokołu
III. Odwołanie od pozostałych orzeczeń przewodniczącego wydawanych w toku rozprawy
IV. Sprzeciw od postanowień i zarządzeń referendarza sądowego
§ 51. Zakończenie
Rozdział XI. Prawomocność i skuteczność orzeczeń sądów administracyjnych
§ 52. Prawomocność
I. Istota
II. Znaczenie
III. Postulaty de lege ferenda
§ 53. Skuteczność
I. Skuteczność i efektywność orzeczeń NSA
II. Wykonalność
Rozdział XII. Weryfikacja prawomocnego wyroku sądu administracyjnego
§ 54. Wprowadzenie do rozważań
I. Nadzwyczajne środki zaskarżenia a prawomocność orzeczenia sądowego
II. Stosunek nadzwyczajnych środków zaskarżenia do zwyczajnych środków zaskarżenia
III. Stosunek nadzwyczajnych środków zaskarżenia w postępowaniu
sądowoadministracyjnym do nadzwyczajnych trybów postępowania administracyjnego
§ 55. Skarga o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego
I. Istota skargi o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego
II. Wniesienie skargi o wznowienie postępowania
III. Podstawy skargi o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego
IV. Rozpoznanie skargi o wznowienie
§ 56. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
I. Istota skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
II. Wniesienie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
III. Podstawy skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
IV. Rozpoznanie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
V. Rozstrzygnięcie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
§ 57. Wniosek o unieważnienie prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego
I. Istota wniosku o unieważnienie prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego
II. Stosunek wniosku o unieważnienie prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego do
pozostałych nadzwyczajnych środków
zaskarżenia
III. Złożenie wniosku o unieważnienie prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego
IV. Rozpoznanie wniosku o unieważnienie prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego
V. Rozstrzygnięcie wniosku o unieważnienie prawomocnego orzeczenia sądu
administracyjnego
§ 58. Zakończenie
Rozdział XIII. Wykonanie wyroku sądu administracyjnego
§ 59. Kasacyjny model orzekania a problem wykonania wyroku sądu administracyjnego
§ 60. Postępowanie prowadzone po uprawomocnieniu się wyroku sądu administracyjnego i
sankcje związane z niedopełnieniem
obowiązku wykonania tego wyroku
Rozdział XIV. Problem zachowania jednolitości orzecznictwa sądów
administracyjnych
§ 61. Rodzaje instytucji ujednolicających orzecznictwo sądów administracyjnych
§ 62. Uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego
I. Wprowadzenie
II. Przesłanki przedmiotowe podjęcia uchwał NSA
III. Przesłanki podmiotowe wszczęcia trybu uchwałodawczego
IV. Postępowanie w przedmiocie odpowiedzi na pytania prawne
V. Rodzaje rozstrzygnięć NSA podejmowanych w trybie uchwałodawczym
VI. Zakres mocy wiążącej uchwał NSA
§ 63. Wpływ kontroli orzeczeń na skutek zaskarżenia na jednolitość orzecznictwa
sądów administracyjnych
§ 64. Znaczenie instytucji przedstawiania pytań prawnych do Trybunału Konstytucyjnego
oraz pytań prejudycjalnych do Trybunału
Sprawiedliwości UE dla jednolitości orzecznictwa sądów administracyjnych
Indeks rzeczowy
772 strony, Format: 15.5x23.5cm, oprawa twarda z obwolutą
