Celem niniejszego opracowania było przeprowadzenie kompleksowej analizy dokumentów międzynarodowych dotyczących problemu zmian klimatycznych, zawartych w nich rozwiązań w zakresie celów i metod łagodzenia już zachodzących oraz przyszłych zmian klimatu, a także adaptacji do tych zmian.

Dokonanie tego rodzaju analizy pozwala na ocenę skuteczności obowiązujących uregulowań prawnych, a także umożliwia sformułowanie propozycji, stanowiących punkt wyjścia do ewentualnych zmian. Jak się wydaje, dotychczasowy stan uregulowań prawnych w zakresie ochrony klimatu nie tworzy wystarczających ram prawnych do podejmowania skutecznych działań na płaszczyźnie międzynarodowej.

Wprawdzie w dokumentach międzynarodowego prawa ochrony środowiska poświęconych temu zagadnieniu sformułowano liczne zobowiązania, jednak ich ogólny, a niekiedy nieprecyzyjny sposób określenia, stwarza trudności interpretacyjne, a także wpływa na ograniczony zakres ich stosowania w praktyce.

Niejasny charakter zobowiązań jest ceną za brak woli politycznej ze strony niektórych państw, wynikający z obaw przed koniecznością spowolnienia rozwoju gospodarczego i potrzebą zaangażowania znacznych środków finansowych oraz dążeniem do uniknięcia niepokojów społecznych. Istniejące uregulowania prawne wskazują wprawdzie właściwy kierunek działań na rzecz ochrony klimatu, jednak konieczny jest dalszy ich rozwój. Zakres istniejących uregulowań należy poszerzyć i wzmocnić.

WSTĘP

ROZDZIAŁ I
Pojecie zmian klimatu i zasady jego ochrony
1. Uwagi wstępne
2. Pojęcie i przyczyny zmian klimatu
2.1. Klimat i zmiany klimatu
2.2. Efekt cieplarniany
2.3. Gazy szklarniowe
2.4. Emisja gazów cieplarnianych
2.5. Skutki ocieplenia
3. Zasady międzynarodowego prawa ochrony środowiska
3.1. Zasada zrównoważonego rozwoju
3.2. Inne zasady międzynarodowe ochrony środowiska
3.2.1. Zasada międzypokoleniowej sprawiedliwości
3.2.2. Zasada wspólnej (powszechnej), lecz zróżnicowanej odpowiedzialności
3.2.3. Zasada prewencji
3.2.4. Zasada przezorności
3.2.5. Zasada "zanieczyszczający płaci"
3.2.6. Zasada publicznej partycypacji
3.2.7. Zasada obowiązku niewyrządzania szkód poza granicami własnego państwa
3.2.8. Zasada wspólnej troski o dziedzictwo ludzkości a zasada suwerenności państw nad ich zasobami naturalnymi
4. Podsumowanie

ROZDZIAŁ II
Ochrona klimatu w umowach międzynarodowych dotyczących ochrony środowiska
1. Uwagi wstępne
2. Umowy dotyczące ochrony powietrza
3. Umowy dotyczące ochrony warstwy ozonowej
4. Umowy dotyczące środowiska obszarów polarnych
5. Umowy dotyczące ochrony środowiska morskiego
6. Umowy dotyczące konfliktów zbrojnych zawierające postanowienia o ochronie środowiska
7. Umowy dotyczące działalności jądrowej i rozbrojenia zawierające postanowienia o ochronie środowiska
8. Podsumowanie

ROZDZIAŁ III
Prawne aspekty przeciwdziałania zmianom klimatu w Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z 1992 r.
1. Uwagi wstępne
2. Geneza Konwencji
3. Cele i zasady Konwencji
4. Zobowiązania państw-stron Konwencji
4.1. Zobowiązania w zakresie współpracy międzynarodowej
4.2. Zobowiązania na płaszczyźnie wewnętrznej
5. Instytucjonalizacja działań na podstawie Konwencji
5.1. Konferencja Stron Konwencji
5.2. Sekretariat Konwencji
5.3. Organy pomocnicze
5.3.1. Pomocniczy organ do spraw doradztwa naukowego i technicznego
5.3.2. Pomocniczy organ do spraw wdrażania
5.4. Ustanawianie innych organów
6. Podsumowanie

ROZDZIAŁ IV
Prawne środki ochrony klimatu w Protokole z Kioto z 1997 r.
1. Uwagi wstępne
2. Geneza Protokołu
3. Cele Protokołu
4. Zobowiązania państw-stron Protokołu
4.1. Wnioski dla Polski
5. Mechanizmy Protokołu
5.1. Mechanizm wspólnego wypełniania zobowiązań, art. 6
5.2. Mechanizm czystego rozwoju, art. 12
5.3. Handel emisjami, art. 17
6. System instytucjonalny Protokołu
6.1. Konferencja Stron Protokołu
6.2. Sekretariat
6.3. Organ pomocniczy do spraw doradztwa naukowo-technicznego oraz organ
do spraw wdrażania
6.4. Zarząd mechanizmu czystego rozwoju
6.5. Komitet Nadzoru do spraw wspólnego wypełniania zobowiązań
6.6. Komitet Zgodności
7. Działania po przyjęciu Protokołu
8. Podsumowanie

ROZDZIAŁ V
Ochrona klimatu w innych dokumentach międzynarodowych
1. Uwagi wstępne
2. Dokumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych
2.1 Deklaracja o celach milenijnych
2.2. Dokumenty przyjęte podczas Światowego Szczytu Zrównoważonego Rozwoju w fohannesburgu w 2002 r
2.3. Raporty Międzyrządowego Zespołu w sprawie Zmian Klimatu
3. Dokumenty Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
4. Dokumenty Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
5. Dokumenty Unii Europejskiej
6. Podsumowanie

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA
1. Źródła
1.1. Umowy międzynarodowe
1.2. Inne dokumenty międzynarodowe (wybór)
1.3. Akty prawa pierwotnego Unii Europejskiej
1.4. Programy działań Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska
1.5. Raporty
1.6. Akty prawa polskiego
1.7. Wybory dokumentów
2.2. Literatura
2.1. Monografie i prace zbiorowe
2.2. Artykuły naukowe i studia
2.3. Podręczniki
2.4. Słowniki, leksykony i encyklopedie
2.5. Opracowania wydane przez Sekretariat UNFCCC
2.6. Artykuły prasowe
2.7. Konsultowane strony internetowe

ZAŁĄCZNIKI

Wykaz załączników
1. Światowe Konferencje Klimatyczne zorganizowane pod auspicjami WMO
2. Raporty Międzyrządowego Panelu do spraw zmian klimatu (IPCC)
Szczegółowy wykaz raportów IPCC
IPCC Assessment Reports
IPCC Special Reports
IPCC Methodology Reports
3. Wykaz spotkań Konferencji Stron (COP) Ramowej Konwencji Narodów
Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu oraz Konferencji Stron służącej jako spotkanie stron Protokołu z Kioto (COP/MOP)
4. Wykaz państw-stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie
zmian klimatu
5. Wykaz najważniejszych dokumentów dotyczących środowiska arktycznego
6. Wykaz spotkań Rady Arktycznej
7. Wykaz ważniejszych aktów prawa wtórnego Unii Europejskiej dotyczących ochrony powietrza i ochrony warstwy ozonowej
8. Wykaz ważniejszych aktów prawa wtórnego Unii Europejskiej dotyczących ochrony klimatu
9. Partnerzy Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu

406 stron, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka