SPRAWOZDANIE ZINTEGROWANE TEORIA MAKROPOLITYKA PRAKTYKA KOBIELA-PIONNIER K. Księgarnia

Sprawozdanie zintegrowane: teoria, makropolityka, praktyka

Niniejsza praca stanowi próbę syntezy rachunkowości z elementami pokrewnych nauk społecznych: ekonomii, socjologii i politologii. Postrzegając rachunkowość jako naukę ekonomiczną, autorka podjęła próbę ujęcia jej w kontekście szerszych zależności zachodzących we współczesnym świecie, będąc przekonaną o tym - w ślad za wybitnym brytyjskim ekonomistą L. Robbinsem - iż badania poświęcone wyłącznie jednej dziedzinie lub profesji są nieustannie narażone na niebezpieczeństwo przeoczenia szerszych zależności, a nawet na utratę z oczu jej meritum. Jest to szczególnie ważne, ponieważ w pojęciu współczesnych ekonomistów ekonomia „nie jest nauką o zarabianiu pieniędzy. To jest nauka o relacjach między gospodarką a życiem społecznym". Także rachunkowość - z prostego narzędzia służącego finansom i zarządzaniu - wraca w ostatnim czasie do statusu szerzej pojętej nauki społecznej. Należy zatem odwołać się do szerszego, a nawet interdyscyplinarnego spojrzenia na zachodzące w niej zmiany.

Rezultatem tego założenia stało się przyjęcie w pracy optyki instytucjonalnej, charakterystycznej dla kierunku nowej ekonomii instytucjonalnej (NEI), która rozwija się od końca lat 70. XX w. jako alternatywa dla znajdującej się w głównym nurcie ekonomii neoklasycznej. W obszarze badań NEI znajduje się zarówno przedsiębiorstwo i układ panujących w nim relacji (teoria agencji), koszty działania podmiotów (koszty transakcyjne), jak i relacje firmy z otoczeniem zewnętrznym - innymi podmiotami (teoria kontraktów), prawa własności (teoria praw własności) czy wreszcie rola, jaką powinno odgrywać państwo (teoria regulacji, ekonomia konstytucyjna i teoria wyboru publicznego). Wspólną podstawą wszystkich tych obszarów są instytucje, ponieważ transakcje nie są dokonywane w próżni, lecz w ramach szeroko pojętych instytucji, które organizują rynek. Realizując swoje cele, jednostki działają zawsze w otoczeniu instytucjonalnym i muszą brać je pod uwagę, a nawet - dążąc do osiągnięcia pożądanych rezultatów - mogą te instytucje kształtować. Dokonania nowej ekonomii politycznej i instytucjonalnej są w ostatnich dekadach powszechnie doceniane, czego wyraz stanowią liczne Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla (Nagrody Nobla) przyznawane jej reprezentantom. Spośród nich znaczny wpływ na kształt niniejszej pracy wywarły rozważania G. Stiglera (w zakresie regulacji), M. Olsona14 (w zakresie działań kolektywnych) oraz O.E. Williamsona i D.C. Northa (w odniesieniu do instytucji).

W monografii zastosowano oba kardynalne podejścia badawcze: pozytywne i normatywne. Zasadniczy fundament opracowania stanowi teoria pozytywna (opisowa, deskryptywna), ukierunkowana na wyjaśnienie stanu faktycznego i przewidywanie jego przyszłych skutków. Ponadto w rozdziałach 2-4 znajdują się elementy podejścia normatywnego (apriorycznego, deskryptywnego), którego celem jest formułowanie sądów wartościujących w odniesieniu do określonego przedmiotu rozważań. Jest ono szczególnie widoczne w ostatniej części publikacji, w której autorka podjęła próbę oceny badanych sprawozdań zintegrowanych oraz sformułowania zaleceń dla praktyki.

Główną metodą badawczą były studia literaturowe, w tym szerokie studium literatury anglojęzycznej, obejmującej - obok publikacji książkowych i artykułów naukowych - również dokumenty źródłowe publikowane przez gremia ustanawiające standardy (IIRC, IRC SA, IASB, FASB, A4S, GRI i inne), a także komentarze, raporty i listy interesariuszy sprawozdań zintegrowanych (m.in. największych międzynarodowych kancelarii księgowo-audytorskich, tzw. wielkiej czwórki). Dla potrzeb badania praktyki raportowania zintegrowanego w ostatnim rozdziale pracy zastosowano metodę studium przypadku (case study), która służy aktualnemu rozwojowi wiedzy teoretycznej oraz zapewnia wskazówki do rozwiązywania problemów praktycznych.

Sprawozdawczość zintegrowana wciąż stanowi stosunkowo nową materię w literaturze przedmiotu. Z tego względu, mimo coraz szerszego zainteresowania badaczy, zakres dostępnych publikacji na ten temat nadal jest dość ograniczony. Dotyczy to zwłaszcza empirycznych badań nad przydatnością tego typu raportów dla jej użytkowników. Ponadto zdecydowana większość publikacji naukowych dostępna jest w języku angielskim. Należy jednak wskazać na rosnące grono rodzimych autorów, których publikacje poświęcone są zagadnieniu sprawozdawczości niefinansowej i sprawozdawczości zintegrowanej. Spośród nich najbardziej znaczące dla kształtu rozprawy były prace A. Karmańskiej, J. Samelaka, J. Krasodomskiej, M. Kwiecień i A. Kameli-Sowińskiej.

Niniejsza monografia stanowi próbę analizy fenomenu sprawozdawczości zintegrowanej w szerokim spektrum zależności przyczynowo-skutkowych. Jej przeprowadzenie nie było łatwe, ponieważ specyfiką systemu rachunkowości jest jego uzależnienie od wielu czynników przy jednoczesnym generowaniu przezeń wielu kolejnych skutków. Właśnie z tego względu hipotezy dotyczące relacji przyczynowo-skutkowych systemu rachunkowości są dość złożonymi twierdzeniami. W konsekwencji niniejsza praca przedstawia z pewnością jedynie fragment tych niezwykle złożonych zagadnień, jakimi są teoria, makropolityka i praktyka raportowania zintegrowanego.

(Fragment wstępu)

Wykaz skrótów
WSTĘP

WSPÓŁCZESNE ŚRODOWISKO ROZWOJU RACHUNKOWOŚCI

1.1. Wprowadzenie
1.2. Czynniki warunkujące współczesną rachunkowość
1.2.1. Czynniki o charakterze politycznym i makroekonomicznym
1.2.1.1. Globalizacja
1.2.1.2. Rozwój rynków kapitałowych
1.2.1.3. Rozwój wspólnot gospodarczych oraz polityczna presja integracji w Europie
1.2.2. Czynniki dotyczące funkcjonowania przedsiębiorstwa
1.2.2.1. Zmiany w ekonomicznym pojmowaniu przedsiębiorstwa: od neoklasyków do nowej ekonomii instytucjonalnej
1.2.2.2. Zmiany w działaniu współczesnych przedsiębiorstw
1.2.2.3. Zmiany w definiowaniu celu przedsiębiorstwa
1.2.3. Czynniki o charakterze społecznym
1.2.3.1. Rewolucja technologiczna i gospodarka oparta na wiedzy
1.2.3.2. Społeczeństwo informacyjne
1.3. Implikacje otoczenia rachunkowości dla obecnego modelu sprawozdawczości przedsiębiorstwa
1.4. Podsumowanie

SPRAWOZDANIE ZINTEGROWANE W PERSPEKTYWIE TEORII RACHUNKOWOŚCI

2.1. Wprowadzenie
2.2. Ewolucja nauki i praktyki rachunkowości do końca pierwszej dekady XXI w.
2.2.1. Rachunkowość jako dyscyplina naukowa
2.2.2. Rachunkowość finansowa vs rachunkowość zarządcza
2.2.3. Zarys rozwoju rachunkowości w perspektywie historycznej
2.2.4. Przenikanie się rachunkowości finansowej i rachunkowości zarządczej pod wpływem MSSF
2.3. Założenia koncepcyjne sprawozdawczości zintegrowanej jako nowy etap rozwoju rachunkowości
2.3.1. Cel i fundamenty koncepcji sprawozdania zintegrowanego
2.3.2. Założenia Koncepcyjne Sprawozdawczości Zintegrowanej a istota tworzenia i stosowania ram koncepcyjnych w rachunkowości
2.3.3. Założenia Koncepcyjne Sprawozdawczości Zintegrowanej w świetle podejść normatywnych i pozytywnych do teorii rachunkowości
2.3.4. Sprawozdanie zintegrowane w świetle paradygmatów rachunkowości
2.4. Sprawozdanie zintegrowane jako narzędzie konwergencji rachunkowości finansowej i rachunkowości zarządczej
2.4.1. Konwergencja rachunkowości finansowej i rachunkowości zarządczej w sprawozdaniu zintegrowanym na płaszczyźnie teorii rachunkowości
2.4.2. Konwergencja rachunkowości finansowej i rachunkowości zarządczej w sprawozdaniu zintegrowanym na płaszczyźnie praktyki rachunkowości
2.4.3. Konwergencja rachunkowości finansowej i rachunkowości zarządczej w sprawozdaniu zintegrowanym w perspektywie ostatniego stulecia rozwoju rachunkowości
2.5. Podsumowanie

SPRAWOZDANIE ZINTEGROWANE W PERSPEKTYWIE MAKROPOLITYKI RACHUNKOWOŚCI

3.1. Wprowadzenie
3.2. Makropolityka rachunkowości jako element globalnego systemu regulacji i nadzoru
3.2.1. Zjawiska regulacyjne we współczesnej gospodarce
3.2.2. Makropolityka rachunkowości jako przejaw procesu regulacji
3.2.3. Makropolityka rachunkowości a współczesny system global governance
3.3. Regulacja w teorii ekonomii i jej implikacje dla nauki rachunkowości
3.3.1. Podstawy teorii wyboru publicznego: homo oeconomicus, racjonalny wybór i instytucje
3.3.2. Teorie regulacji
3.3.2.1. Teoria interesu publicznego
3.3.2.2. Teoria przechwycenia i grupy interesu
3.3.2.3. Ekonomiczna teoria regulacji
3.3.2.4. Teoria ideologii
3.3.3. Implikacje teorii regulacji dla badań nad tworzeniem unormowań w obszarze rachunkowości
3.4. Sprawozdanie zintegrowane jako element globalnej polityki rachunkowości
3.4.1. Historia IIRC 2010-2016 z perspektywy instytucjonalnej
3.4.2. IIRC z perspektywy nauk społecznych
3.4.2.1. Teoria społeczności epistemicznej (epistemic community)
3.4.2.2. IIRC jako wspólnota epistemiczna
3.4.2.3. Teoria zmiany poziomu pola (field-level change)
3.4.2.4. IIRC jako profesjonalny projekt według koncepcji field-level change
3.4.3. IIRC z perspektywy teorii regulacji - interes publiczny, racjonalizm czy ideologia?
3.4.3.1. Początki koncepcji „jednego raportu" - ideologia w służbie interesu publicznego
3.4.3.2. Formowanie założeń koncepcyjnych: grupy interesu, przechwycenie i ekonomiczna teoria regulacji
3.4.3.3. Kształtowanie środowiska dla sprawozdawczości zintegrowanej - ideologia i interes ekonomiczny w służbie zmiany instytucjonalnej
3.4.4. Kształtowanie przestrzeni dla sprawozdania zintegrowanego w procesie formowania makropolityki rachunkowości - model autorski
3.5. Podsumowanie

SPRAWOZDANIE ZINTEGROWANE W PERSPEKTYWIE PRAKTYKI RACHUNKOWOŚCI

4.1. Wprowadzenie
4.2. Metodyka badania sprawozdań zintegrowanych
4.2.1. Cel przeprowadzonego badania
4.2.2. Metoda badawcza
4.2.3. Próba badawcza
4.2.4. Procedura badawcza
4.3. Praktyka sprawozdawczości zintegrowanej w kontekście środowiska instytucjonalnego badanych jednostek
4.3.1. Dania
4.3.1.1. Otoczenie instytucjonalne i jego wpływ na system sprawozdawczości przedsiębiorstw
4.3.1.2. Status raportowania niefinansowego i zintegrowanego w Danii
4.3.1.3. Novo Nordisk
4.3.1.4. Raportowanie zintegrowane w Novo Nordisk
4.3.2. Japonia
4.3.2.1. Otoczenie instytucjonalne i jego wpływ na system sprawozdawczości przedsiębiorstw
4.3.2.2. Sprawozdawczość zintegrowana w Japonii
4.3.2.3. Eisai
4.3.2.4. Raportowanie zintegrowane w Eisai
4.3.3. Porównanie sprawozdań zintegrowanych Novo Nordisk i Eisai
4.3.4. Republika Południowej Afryki (RPA)
4.3.4.1. Otoczenie instytucjonalne i jego wpływ na system sprawozdawczości przedsiębiorstw
4.3.4.2. Sprawozdawczość zintegrowana w RPA
4.3.4.3. Sasol
4.3.4.4. Raportowanie zintegrowane w Sasol
4.3.5. Polska
4.3.5.1. Otoczenie instytucjonalne i jego wpływ na system sprawozdawczości przedsiębiorstw
4.3.5.2. Status raportowania niefinansowego i zintegrowanego w Polsce
4.3.5.3. Grupa LOTOS
4.3.5.4. Sprawozdawczość zintegrowana w Grupie LOTOS
4.3.6. Porównanie sprawozdań zintegrowanych Sasol i LOTOS
4.4. Ogólna ocena badanych sprawozdań
4.5. Podsumowanie

ZAKOŃCZENIE

Bibliografia
Spis tabel
Spis rysunków
Załączniki

365 stron, B5, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.