Neuroestetyka muzyki
Neuroestetyka muzyki tom 2 z serii Biblioteki Laboratorium Myśli Muzycznej pod
redakcją Marcina Boguckiego, Adriana Foltyna, Piotra Podlipniaka, Piotra Przybysza oraz
Hanny Winiszewskiej to praca zbiorowa poświęcona tematyce obejmującej szerokie spektrum
zagadnień określanych współcześnie mianem tytułowej neuroestetyki muzyki.
Zagadnienia te, wśród których znajdują się kognitywne aspekty poznania i
twórczości muzycznej, amuzje, czy ewolucja zdolności muzycznych, łączy kwestia
biologicznych, a zwłaszcza neuronalnych podstaw doświadczenia estetycznego muzyki. Tak
specyficzne podejście do zjawisk muzyczno-estetycznych wymusza przyjęcie przez autorów
perspektywy interdyscyplinarnej, wykorzystującej współczesne osiągnięcia nauk
przyrodniczych. Jest to jednak strategia charakterystyczna dla nowoczesnej nauki, która
coraz odważniej wkracza w obszary zarezerwowane dotąd wyłącznie dla tradycyjnie
rozumianych nauk humanistycznych, wątpiących nierzadko w możliwość zrozumienia i
wyjaśnienia istoty zjawisk estetycznych metodami nauk przyrodniczych. Stojąc jednak u
progu przełomowych odkryć dotyczących funkcjonowania ludzkiego mózgu, którego
aktywność odpowiada za wszelkie przejawy aktywności poznawczej człowieka, przyjęcie
proponowanej przez autorów Neuroestetyki muzyki postawy nie tylko jest zasadne, ale
wydaje się być jedyną drogą umożliwiającą zrozumienie faktycznych mechanizmów
odpowiedzialnych za doświadczenie estetyczne muzyki.
Książka zawiera 11 oryginalnych artykułów naukowych uzupełnionych o dwa
tłumaczenia tekstów wybitnych specjalistów o renomie światowej, zajmujących się
neurobiologicznymi i ewolucyjnymi źródłami muzyczności człowieka.
Jest to pierwsza publikacja poświęcona tej tematyce w języku polskim i wpisuje się
w najnowsze trendy badawcze, łączące wysiłki przedstawicieli nauk humanistycznych i
przyrodniczych.
Autorami artykułów są przedstawiciele takich dyscyplin naukowych jak: filozofia,
kognitywistyka, muzykologia, psychologia, fizyka, historia sztuki czy biologia, wśród
których znalazł się jeden z pionierów kognitywistyki w Polsce prof. dr hab.
Włodzisław Duch. Zawartość merytoryczna tomu dotyczy czterech kluczowych dla
neuroestetyki muzyki zagadnień a mianowicie: kwestii tożsamości tej nowej dziedziny
wiedzy i związanych z nią ograniczeń metodologicznych; zjawisk charakterystycznych dla
procesów mentalnych związanych z twórczością i percepcją muzyki, takich jak intuicja
czy kreatywność kompozytorska; muzyczno-specyficznych deficytów poznawczych – amuzji;
ewolucji zdolności muzycznych człowieka. Aktualność poruszanych w pracy problemów
badawczych wraz z pionierskim charakterem podjętego tematu czynią z książki nie tylko
wartościową publikację naukową, uzupełniającą niewątpliwą lukę w polskim
piśmiennictwie o muzyce, ale także nieocenioną pomoc dydaktyczną.
Wprowadzenie 7
Wokół problematyki statusu naukowego neuroestetyki
Piotr Podlipniak (Poznań), Piotr Przybysz (Poznań), Sztuka, mózg, muzyka:
perspektywy neuroestetyki muzyki . 11
Paweł Brożyński (Kraków), Neuroestetyczne perspektywy historii sztuki
. 39
Kognitywne aspekty poznania i twórczości muzycznej
Adrian Foltyn (Warszawa), Neurobiologiczne podstawy postrzegania konsonansu i
dysonansu w muzyce 53
Piotr Haładziński (Poznań), Czy słuchanie muzyki klasycznej może mieć
istotny wpływ na naszą inteligencję? . 79
Piotr Przybysz (Poznań), Emocje muzyczne i ich estetyczne modyfikacje
95
Tomasz Komendziński (Toruń), Ciała i umysły poruszone razem: Sensomotoryczne
podstawy estetyki tańca 141
Marcin Strzelecki (Kraków), Neuronalne korelaty kreatywności . 173
Justyna Humięcka-Jakubowska (Poznań), Intuicyjny aspekt procesu komponowania:
Stockhausen – Ligeti – Nono – Berio – Xenakis – Grisey 193
Amuzje i ich neuronalne podłoże
Piotr Markiewicz (Olsztyn), Neuropsychologia amuzji . 227
Włodzisław Duch (Toruń), Amuzja wyobrażeniowa . 247
Ewolucja zdolności muzycznych
Piotr Podlipniak (Poznań), Tonalność a kwestia adaptacyjności muzyki
271
Ian Cross, Iain Morley, Muzyka a ewolucja. Natura dowodów naukowych (tłum.
Adrian Foltyn) 296
Aniruddh Patel, Muzyka jako transformacyjna technologia umysłu (tłum.
Adrian Foltyn) 307
318 stron, oprawa miękka