Wychowanie tom 3 Pojęcia procesy konteksty
Interdyscyplinarne ujęcie
Trzeci tom zbioru esejów pod redakcją naukową profesor Marii Dudzikowej i profesor
Marii Czerepaniak–Walczak stanowi kontynuację i wzbogacenie interdyscyplinarnej
dyskusji rozpoczętej w tomie 1 Wychowania. Redaktorki po raz kolejny zaprosiły do niej
zarówno teoretyków i praktyków wychowania, jak i specjalistów innych dziedzin
humanistycznych.
Motywem nadającym ramy tej dyskusji są pytania:
Czym jest wychowanie?
Dzięki czemu jest tym, czym jest i czym różni się od innych procesów rozwoju
osoby i zmiany społecznej?
Czy i jak jest możliwe wychowanie dzisiaj?
Ku jakiemu światu wychowywać?
Poprzez jakie procesy, w jakich kontekstach, z jakim skutkiem?
Intencją Redaktorek jest, aby czytelnik na te i zbliżone pytania, z jednej strony
znajdował sugestie i projekty odpowiedzi, z drugiej zaś by ułatwiały mu samodzielne
odkrywanie nowych wątków i konstruowanie własnych kategorii opisu i interpretowania
współczesnych zjawisk wychowawczych oraz stawianie własnych pytań i obieranie dróg
poszukiwania odpowiedzi.
Trzeci tom obejmuje studia i eseje skupione na dyskusji wokół wychowania: Kto, w
jakich okolicznościach, za pomocą jakich środków realizuje projekty rozwoju człowieka
i zmiany społecznej w złożonych warunkach XXI wieku? Autorzy w głównej mierze
skupiają się na osobie wychowawcy i rzeczywistości szkolnej, w jakiej wypełnia on
swoją misję. Jakie wymagania przed wychowawcą stawia ta współczesna, wciąż
zmieniająca się rzeczywistość? Jak piszą Redaktorki we Wprowadzeniu:
[…] propozycje odpowiedzi na postawione już pytania – kto, to znaczy jacy wychowawcy,
poprzez jakie procesy, w jakich kontekstach, z jakim skutkiem – są otwarte.
Zamieszczone w tym tomie eseje ukazują tylko niektóre wątki wymagające rozwinięcia i
poszerzenia o nowe zjawiska i nowe elementy. Przykładem tego mogą być teksty
polonistów, które pisane ponad dwa lata temu, nabierają proroczej wizji w kontekście
toczonej obecnie batalii o kanon lektur szkolnych. Jeśli do tego dodamy zjawiska
ideologii konsumeryzmu zadomawiające się w instytucjach edukacyjnych, administracyjne
zawłaszczanie sfery estetycznej (mundurki), biurokratyczne organizowanie i nadzorowanie
przestrzeni intymnej (kamery) oraz towarzyszące tym działaniom wywłaszczanie
naturalnych (rodziców) i profesjonalnych wychowawców z ich funkcji, otrzymujemy
rosnącą skalę złożoności kontekstów wychowania.
Wprowadzenie
Notki o autorach
1. Henryka Kwiatkowska: Tożsamość wychowawcy
2. Stanisław Dylak: W cieniu własnej wiedzy – między pewnością a
bezradnością wychowawcy
3. Renata Wawrzyniak-Beszterda: Język w wychowaniu. Neutralne medium czy
narzędzie wpływu?
4. Ewa Bochno: Nieprzypadkowe spotkania, czyli o rozmowie w wychowaniu
5. Wiesława Limont: „Stań na ramionach gigantów”, czyli uczeń zdolny jako
problem wychowawczy
6. Dariusz Chętkowski: „Co wygrałem, co przegrałem a co diabli wzięli”. Z
doświadczeń wychowawcy klasy
7. Sylwia Klichowska: Ocena z zachowania – Sens czy bezsens?
8. Justyna Nowotniak: Ukryty program wychowania
9. Maria Mendel: Ometkowane serce szkoły
10. Józef Pielachowski: Mocne i słabe strony wychowania w szkole (Nie)
prześmiewcze refleksje długoletniego praktyka
11. Stanisław Bortnowski: Czy literatura piękna przyda(je) się jeszcze
wychowaniu? Z perspektywy dydaktyka literatury
12. Dariusz Chętkowski: Czy literatura piękna przyda(je) się jeszcze
wychowaniu? Z doświadczeń nauczyciela polonisty
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy