Zarys etyki fundamentalnej
Książka podejmuje problematykę tradycyjnie rozpatrywaną w ramach etyki ogólnej.
Jako punkt wyjścia namysłu nad moralnością proponuje doświadczenie
odpowiedzialności w spotkaniu z drugim człowiekiem.
Opis fenomenologiczny tego doświadczenia, fundamentalnego dla etyki filozoficznej,
wydobywa zarazem jego znaczenie antropologiczne i metafizyczne.
Autor prowadzi swe wywody m.in. na temat personalistycznych podstaw wartości
moralnych i norm, prawdy sumienia, dobra działania oraz piękna cnót w konfrontacji z
myślicielami z przeszłości i z filozofami doby współczesnej.
Prolog 9
Słowo do wydania polskiego 13
1. Wprowadzenie metaetyczne 15
1.1. Objaśnienie terminów 15
1.2. Etyka jako „filozofia praktyczna” 18
1.3. Etyka w kondycji chrześcijańskiej 23
1.3.1. Tło historyczne 24
1.3.2. Etyka a teologia moralna 28
1.3.3. Inspiracja heurystyczna 30
1.4. Etyka a nauki o człowieku 33
1.5. Etyka a literatura 37
1.6. Etyka wobec postmodernizmu 39
1.7. Uwagi końcowe o metodzie 43
2. Fenomenologia doświadczenia etycznego 47
2.1. Życie człowieka w świecie 47
2.2. Wydarzenie spotkania 49
2.3. Więź odpowiedzialności 51
2.4. Dobro absolutne 55
2.5. Powinność bezwarunkowa 59
2.6. Zło moralne i wina 61
2.7. Pragnienie agatologiczne 65
2.8. Dramat etyczny 67
3. Filozoficzne koncepcje dobra moralnego 71
3.1. Dobro w perspektywie szczęśliwości 71
3.1.1. Eudajmonizm 71
3.1.2. Utylitaryzm 75
3.2. Dobro na zasadzie posłuszeństwa prawu 79
3.2.1. Heteronomia wiary 79
3.2.2. Autonomia rozumu 81
3.3. Dobro w horyzoncie wartości 85
3.3.1. Pod panowaniem woli mocy 86
3.3.2. Według porządku miłości 90
3.4. Dobro w kontekście analiz języka 95
3.4.1. Intuicjonizm 95
3.4.2. Emotywizm 99
3.5. Rekapitulacja 103
4.Konstytucja wartości i norm moralnych 105
4.1. Paradoksalna obecność wartości 105
4.2. Wartości jako istotności ponadczasowe? 107
4.3. Wartości jako wytwory wolności sytuacyjnej? 111
4.4. Wartości w świetle osoby 115
4.4.1. Dar i wdzięczność 116
4.4.2. Osoba jako dar samodzielny 120
4.4.3. Struktura konstytutywna wartości moralnych 122
4.5. Od wartości do norm 124
4.6. Naturalne prawo moralne 126
4.6.1. Pojęcie prawa naturalnego 126
4.6.2. Podstawa zobowiązywania 128
4.6.3. Treść norm 130
4.6.4. Powszechność i niezmienność prawa moralnego 135
4.7. Prawa osoby i prawo stanowione 140
5. Prawda sumienia 144
5.1. Wierność prawdzie 144
5.2. Syndereza – anamneza 146
5.3. Struktura sumienia 148
5.4. Aktywność sumienia 152
5.4.1. Problematyka sumienia błędnego 153
5.4.2. Wątpliwości w sumieniu 158
5.5. Kształtowanie sumienia 160
5.6. Wolność sumienia 163
5.6.1. Szersze rozumienie wolności sumienia 164
5.6.2. Prawo do wolności sumienia 165
5.7. Sumienie jako „głos Boga” 167
6. Dobro działania 169
6.1. Cechy czynu ludzkiego 169
6.2. Dobrowolność i niedobrowolność 171
6.3. Uwarunkowania działania dobrowolnego 173
6.4. Kilka rozróżnień w sferze działania 174
6.5. Źródła moralności czynu ludzkiego 175
6.5.1. Przedmiot czynu 176
6.5.2. Intencja i okoliczności 178
6.5.3. Konstytuowanie się dobroci czynu 182
6.6. Czyn opodwójnym skutku 184
6.7. Wartość „bezczynnej” woli 186
6.8. Czyny moralnie obojętne? 188
7. Piękno cnót 191
7.1. O cnocie etycznej dzisiaj 192
7.2. Cnota etyczna jako „średnia miara” 195
7.3. Cnota etyczna jako ponadaktualna odpowiedź na wartość 198
7.4. Cnota etyczna jako stały sposób bycia darem 201
7.5. Cnoty fundamentalne 205
7.6. Pokorny blask człowieka cnotliwego 208
7.7. W kierunku kultury życia cnotliwego 211
ku epilogowi 215
bibliografia 219
indeks osób 223
230 stron, Format: 15.5x23.5cm, oprawa miękka
