Sport w polskim kinie 1944-1989
"Książka Dominika Wierskiego dotycząca motywów sportowych w kinie polskim w
latach 1944-1989 to napisana z rozmachem praca, lokująca się na skrzyżowaniu
tradycyjnie pojętego filmoznawstwa oraz kulturoznawstwa.
Autor, korzystając z imponującej filmografii uwzględniającej zarówno filmy
fabularne, jak i dokumentalne, powszechnie znane i niszowe, pokazuje uwikłanie sportu w
kulturę Polski Ludowej oraz jego istotną i wielokształtną rolę. [...] Nie mam
wątpliwości, że książka ta znajdzie trwałe miejsce w polskim filmoznawstwie
(zwłaszcza tym o nachyleniu historycznym)".
prof. Mariusz Czubaj
Dominik Wierski – animator kultury, nauczyciel oraz wykładowca
akademicki. Pracę doktorską obronił na Wydziale Kulturoznawstwa i Filologii w
warszawskiej SWPS. Interesuje się filmem polskim i amerykańskim oraz historią sportu.
Publikował m.in. w drugim, trzecim i czwartym tomie serii "Gefilte film. Wątki
żydowskie w kinie" (2009, 2010, 2013; red. Joanna Preizner) oraz w tomie Od
Mickiewicza do Masłowskiej. Adaptacje filmowe literatury polskiej (2014; red. Tadeusz
Lubelski). Współredaktor (z Piotrem Zwierzchowskim) książki Kino, którego nie ma
(2013).
Wstęp
Rozdział I. Sport w PRL
1. Sport w PRL – znaczenie, funkcje i sposoby funkcjonowania …
Zarys struktur organizacyjnych
Sport w propagandzie PRL
Infrastruktura i architektura sportowa PRL
2. Obraz i osiągnięcia sportu w PRL
Piłka nożna – sport PRL w zwierciadle
Wyścig Pokoju – peleton propagandy
3. Sport w kulturze PRL
Kultura fizyczna
Sport w mediach PRL
4. Artystyczne reprezentacje sportu w kulturze PRL
Sport w literaturze PRL
Sport i muzyka w PRL
Rozdział II. Ideologiczne i propagandowe funkcje motywów sportowych w polskim
kinie
1. Przegląd problemowy
2. „Wyścig Pokoju jest skończony. Ale walka o pokój trwa nadal”. Wszyscy na start,
Wyścig Pokoju 1951 i Wyścig Pokoju 1952. Warszawa – Berlin – Praga
3. „Czy w ogóle rozumiecie, o co w sporcie chodzi?”. Wielki bieg Jerzego
Domaradzkiego
Rozdział III. Dydaktyczna funkcja sportu
1. Wyznaczenie ram zagadnienia
2. „Ale tu chodzi, proszę panów, o sprawę zasadniczą – o godność sportu, o
godność tych najlepszych, których nazywamy olimpijczykami”. Bokser Juliana Dziedziny
3. „Przegrana także może wychować”. Dydaktyczna funkcja motywów sportowych w
filmach fabularnych dla dzieci i młodzieży
Rozdział IV. Obraz istoty sportu i jej wypaczeń
1. Wyznaczenie ram zagadnienia
2. Fizyczny wymiar istoty sportu
3. „Robię te filmy właśnie dlatego, żeby zrozumieć istotę sportu”. Hokej Bogdana
Dziworskiego
4. „W ringu musisz być przytomny”. Bokser Juliana Dziedziny
5. Ideowy wymiar istoty sportu
6. „Liczy się tylko zwycięzca”. Autobus z napisem „Koniec” Mariusza Waltera
7. Wypaczenia ideowego wymiaru istoty sportu
8. „Węgiel to polskie sumienie i piłka to też polskie sumienie”. Piłkarski poker
Janusza Zaorskiego
Rozdział V. Historia sportu w polskim filmie
1. Wyznaczenie ram zagadnienia
2. Przegląd problemowy
3. „Będę dopiero wieczorem, bo mam spotkanie starszych panów”. Gra o wszystko
Andrzeja Kotkowskiego
4. „Niemcy to naród sportowców. Pamiętają…”. Ostatnie okrążenie Krzysztofa
Rogulskiego
Rozdział VI. Metaforyczna funkcja sportu
1. Wyznaczenie ram zagadnienia
2. „Ja chcę być po prostu jeszcze lepszy, jeszcze dalej, jeszcze szybciej, jeszcze
wyżej”. Ślizgiem do nieba Jacka Bławuta
3. „Jesteś wolny, dopóki możesz o czymś zadecydować”. Olimpiada 40 Andrzeja
Kotkowskiego
4. „Gdybyś walczył, byłbyś kimś”. Klincz Piotra Andrejewa
Rozdział VII. Sport i obraz polskiego społeczeństwa
1. Wyznaczenie ram zagadnienia
2. „Trzy tysiące czołowych sportowców Polski, najlepsi spośród dwustu
pięćdziesięciu tysięcy uczestników eliminacji, które zmobilizowały cały aktyw
sportowy kraju”. Sport i obraz społeczeństwa epoki stalinowskiej
3. „Nie mówi się bić, tylko walczyć”. Sport i obraz społeczeństwa czasu
„małej stabilizacji”
4. „Nam bardzo zależy na tej drużynie, chcemy z niej zrobić oczko w głowie całej
załogi”. Sport i obraz społeczeństwa ery „propagandy sukcesu”
5. „Jedynym niewątpliwie słabym punktem jest jego uczciwość”. Sport i obraz
społeczeństwa schyłku PRL
504 strony, Format: 12.0x19.5cm, oprawa miękka
