Vademecum głównego księgowego jednostki finansów publicznych + płyta CD
Fundament pracy księgowego, który pozwoli zrozumieć trudniejsze zagadnienia
W książce przedstawiamy „fundamenty” księgowe i finansowe, które pozwolą
księgowym zrozumieć nawet najtrudniejsze zagadnienia oraz wyjaśnią specyficzne dla
sektora publicznego zagadnienia i pojęcia (np. plan finansowy, klasyfikacja budżetowa,
wydatki strukturalne, przychody i rozchody itp.).
Publikacja w sposób jasny i kompleksowy przedstawia sektor publiczny z perspektywy
głównego księgowego, kładąc akcent na te kwestie, które określają status
księgowego i jego obowiązki.
Wyjaśnienia prezentowane są w przystępny sposób, bazując na wielu praktycznych
przykładach. Publikacja pokazuje powiązania między planami finansowymi (w tym
budżetem) – ewidencją księgową – sprawozdawczością (budżetową i finansową)
oraz klasyfikacją budżetową. Sytuuje głównego księgowego, jako uczestnika szeregu
procedur i mechanizmów, realizowanych
w podmiotach sektora publicznego (np. tworzenie planów finansowych, dokonywanie w nich
zmian, ustalanie polityki rachunkowości, inwentaryzacja majątku, udzielanie zamówień
publicznych, tworzenie systemu kontroli zarządczej, kontrasygnata, wykonywanie kontroli
wewnętrznej).
Poprzez wskazaną powyżej perspektywę i zakres poruszanych zagadnień książka stanowi
„swoistą” mapę drogową prowadzącą głównego księgowego jednostki sektora
finansów publicznych przez często pogmatwane ścieżki wyznaczane przez rozbudowane
regulacje prawne opisujące obowiązki podmiotów publicznych.
Książka stanowi swoistą „Biblię” dla księgowych,
dzięki której dowiedzą się m.in.:
jakie są różnice pomiędzy rachunkowością budżetową a rachunkowością
jednostek gospodarczych;
czym są zasada kasowości i memoriału, oraz jakie są konsekwencje ich stosowania w
jednostkach budżetowych i księgowości budżetu;
jakie kwalifikacje powinien mieć pracownik na stanowisku księgowego i głównego
księgowego (czy też na innym stanowisku w dziale finansowo-księgowym);
jakie są zasady zatrudnienia, wynagradzania i premiowania pracy księgowego;
jak ustalić prawidłowo działający system księgowy, który pozwoli rzetelnie
i szybko sporządzić sprawozdania budżetowe i finansowe oraz inne raporty;
jaki jest zakres kompetencji i obowiązków głównego księgowego (również tych
niestandardowych, czyli niezwiązanych bezpośrednio z księgowością np. w zakresie
działań windykacyjnych, kontroli zarządczej, pozyskiwania środków europejskich,
zawierania umów i przygotowywania uchwał);
za jakie czynności odpowiada księgowy, a za jakie kierownik jednostki w zakresie
naruszenia dyscypliny finansów publicznych;
jak przeprowadzić procedurę planistyczną i budżetową (budżet, plan finansowy
jednostki budżetowej i samorządowego zakładu budżetowego, zgodność budżetu z
wieloletnią prognozą finansową);
jak gospodarować finansami publicznymi (lokaty bankowe, zaciąganie zobowiązań,
ograniczenia w uchwalaniu budżetu);
jakie są specyficzne zasady rachunkowości oraz wyceny w sektorze publicznym;
jak przygotować pełną dokumentację polityki rachunkowości (uproszczenia w
księgowości, metody wyceny itp.), która nie zostanie zakwestionowana przez organy
kontroli;
jak przygotować zakładowy plan kont z odpowiednią analityką;
jak przeprowadzić procedurę inwentaryzacyjną w sektorze publicznym (specyficzne zasady
wyceny, druki inwentaryzacyjne itd.);
jak sporządzić sprawozdanie finansowe za 2014 r. oraz sprawozdania budżetowe;
jakie są powiązania pomiędzy klasyfikacją budżetową, ewidencją księgową a
sprawozdawczością;
jak skutecznie powierzyć obowiązki za sprawy finansowo – księgowe głównemu
księgowemu.
Wstęp . XV
Notki biograficzne XIX
Wykaz skrótów . XXIII
Część 1. Specyfika sektora finansów publicznych (red.
Piotr Walczak) . 1
1. Specyfika sektora finansów publicznych (Piotr Sołtyk) 3
1.1. Sektor finansów publicznych – uwagi wprowadzające . 3
1.2. Jednostki tworzące sektor finansów publicznych 4
1.2.1. Katalog jednostek tworzących sektor finansów publicznych . 4
1.2.2. Organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli
państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały 5
1.2.3. Jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki 8
1.2.4. Jednostki budżetowe 9
1.2.5. Samorządowy zakład budżetowy . 11
1.2.6. Agencja wykonawcza 13
1.2.7. Instytucja gospodarki budżetowej . 15
1.2.8. Państwowe fundusze celowe . 16
1.2.9. Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego . 18
1.2.10. Narodowy Fundusz Zdrowia . 19
1.2.11. Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej 19
1.2.12. Uczelnie publiczne . 20
1.2.13. Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne . 21
1.2.14. Państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje filmowe .
21
1.2.15. Inne państwowe i samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych
ustaw w celu wykonywania zadań publicznych . 23
Część 2. Planowanie budżetowe (red. Piotr Walczak) . 25
1. Dochody, przychody, wydatki, rozchody – wyjaśnienie pojęć
(Jacek Kowalski) 27
1.1. Zasada równowagi budżetowej . 27
1.1.1. Dochody i wydatki 28
1.1.2. Przychody i rozchody 28
1.2. Ogólne przepisy dotyczące dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów 30
1.3. Przychody budżetu . 31
1.4. Rozchody budżetowe . 34
1.5. Dochody 37
1.6. Wydatki 47
1.7. Wydatki, które nie wygasają z upływem roku budżetowego 50
2. Budżet jednostki samorządu terytorialnego (Izabela Świderek) .
53
2.1. Zagadnienia ogólne 53
2.2. Procedura konstrukcji budżetu . 53
2.3. Ustalenie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej 55
2.4. Zasady budżetowe 56
2.5. Elementy uchwały budżetowej . 58
2.6. Konstrukcja uchwały budżetowej 59
2.6.1. Obligatoryjne elementy uchwały budżetowej . 59
2.6.2. Fakultatywne elementy uchwały budżetowej . 61
2.7. Załączniki do uchwały budżetowej . 61
2.8. Procedura uchwalania budżetu – etapy 62
2.9. Ograniczenia w uchwalaniu budżetu . 66
3. Gromadzenie środków pieniężnych na lokatach bankowych (Maciej
Woźniak) 71
3.1. Zagadnienia ogólne 71
3.2. Ograniczenia podmiotowe . 72
3.3. Sposoby lokowania środków . 73
3.4. Pojęcie wolnych środków . 73
3.5. Tworzenie lokat w jednostkach samorządowego sektora finansów publicznych . 74
4. Plan finansowy jednostki budżetowej (Izabela Świderek) 77
4.1. Zagadnienia ogólne 77
4.2. Zasady budowy planu finansowego jednostki budżetowej 77
4.3. Projekt uchwały budżetowej 83
4.4. Plan finansowy rachunku wydzielonego . 87
4.5. Zmiany w planie finansowym . 89
4.6. Upoważnienia do zmian planu finansowego 90
4.8. Zmiany w planie finansowym środków gromadzonych na wydzielonym rachunku dochodów .
94
5. Plan finansowy samorządowego zakładu budżetowego (Izabela
Świderek) 97
5.1. Charakter prawny i zakres działania samorządowego zakładu budżetowego 97
5.2. Procedura ustalenia planu finansowego samorządowego zakładu budżetowego a
uchwalanie budżetu JST 98
5.3. Projekt planu finansowego zakładu budżetowego . 100
5.4. Zmiany w planie finansowym . 104
6. Zakres zgodności między budżetem jednostki samorządu terytorialnego a
wieloletnią prognozą finansową (Piotr Walczak) 107
6.1. Powiązania uchwały budżetowej z WPF 107
6.2. Uchwała budżetowa i wieloletnia prognoza finansowa 108
6.3. Zakres zgodności budżet – WPF . 110
6.4. Zmiany wartości mających znaczenie dla oceny zachowania relacji spłaty
zobowiązań w roku budżetowym 112
6.5. Zmiany wartości mających znaczenie dla oceny zachowania relacji spłaty
zobowiązań w latach następnych . 113
7. Zasady zaciągania zobowiązań przez jednostki samorządu terytorialnego i
ich jednostki organizacyjne (Piotr Walczak) . 117
7.1. Definicja „zobowiązania” w ujęciu finansów publicznych . 117
7.2. Zobowiązania limitowane planem wydatków lub kosztów . 118
7.3. Zaciąganie zobowiązań przez kierownika samorządowej jednostki budżetowej . 121
7.3.1. Wykaz przedsięwzięć w uchwale w sprawie wieloletniej prognozy finansowej . 121
7.4. Upoważnienie do zawierania umów niezbędnych do zapewnienia ciągłości działania
jednostki . 124
7.5. Zaciąganie zobowiązań przez zarząd JST . 125
7.6. Zaciąganie przez JST kredytów, pożyczek, emisja papierów wartościowych 126
7.7. Zobowiązania zaciągane przez JST z tytułu poręczeń i gwarancji . 128
Część 3. Kompetencje i obowiązki głównego księgowego w zakresie
gospodarki finansowej (red. Piotr Walczak) . 131
1. Kontrasygnata oraz akceptacja dokumentu księgowego w ramach kontroli
wewnętrznej (Michał Łyszczarz) . 133
1.1. Kontrola wstępna . 133
1.2. Odpowiedzialność głównego księgowego za zaciąganie zobowiązań . 135
1.3. Kontrola wstępna a kontrasygnata 135
2. Rola głównego księgowego w procesie windykacji należności
(cywilnoprawnych, podatkowych) (Sebastian Bach) 139
2.1. Zagadnienia ogólne 139
2.2. Organizacja procesu windykacji . 140
3. Kompetencje i obowiązki głównego księgowego w zakresie inwentaryzacji
aktywów i pasywów (organizacja inwentaryzacji, szkolenie, wycena, zapewnienie
rozliczenia) (Sebastian Bach) . 145
3.1. Rola głównego księgowego w zakresie inwentaryzacji . 145
3.2. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w związku z
nieprawidłowym przeprowadzeniem inwentaryzacji . 146
3.3. Rola głównego księgowego w organizacji czynności inwentaryzacyjnych . 147
3.4. Szkolenia dla osób uczestniczących w inwentaryzacji . 148
3.5. Wykonywanie czynności inwentaryzacyjnych 148
3.6. Inwentaryzacja kontrolna . 150
4. Przygotowanie informacji o stanie mienia JST (Piotr Walczak) . 151
4.1. Podstawa prawna 151
4.2. Aktualność i zakres treściowy informacji o stanie mienia JST . 152
4.3. Źródła sporządzenia informacji 153
4.4. Przygotowanie informacji o stanie mienia JST 155
4.5. Zestawienia tabelaryczne . 156
5. Kompetencje głównego księgowego w zakresie kontroli finansowej
(Michał Łyszczarz) . 165
5.1. Zagadnienia ogólne 165
5.2. Wytyczne do samooceny kontroli finansowej 167
5.3. Kontrola wstępna . 169
5.4. Kompetencje głównego księgowego w zakresie kontroli finansowej 170
5.5. Procedury kontroli finansowej 170
6. Kompetencje głównego księgowego w zakresie kontroli zarządczej
(Michał Łyszczarz) 179
6.1. Poziomy funkcjonowania kontroli zarządczej . 179
6.2. Standardy kontroli zarządczej . 180
6.3. Kompetencje księgowego w zakresie wyznaczania celów jednostki . 181
6.4. Kompetencje księgowego w zakresie identyfikacji ryzyka 184
6.5. Kompetencje księgowego w zakresie dokumentowania systemu kontroli zarządczej . 191
6.6. Przykładowy regulamin kontroli zarządczej 192
7. Kompetencje głównego księgowego w zakresie planu finansowego
(Grzegorz Dragon) . 197
8. Kompetencje głównego księgowego w zakresie pozyskiwania środków
europejskich (Grzegorz Dragon) . 201
8.1. Zagadnienia ogólne 201
8.2. Rodzaje programów finansowanych ze środków europejskich i ich krótka
charakterystyka 202
8.3. Tryb pozyskiwania środków oraz możliwości głównego księgowego w tym zakresie,
na przykładzie regionalnego programu operacyjnego . 204
8.4. Księgowanie otrzymanej dotacji 208
8.5. Rozliczenie programu . 210
9. Kompetencje głównego księgowego w zakresie procedury przetargowej
(Grzegorz Dragon) . 211
9.1. Podstawa prawna 211
9.2. Rola głównego księgowego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego .
212
9.3. Powierzenie głównemu księgowemu czynności z zakresu postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego . 212
9.4. Główny księgowy jako członek komisji przetargowej 214
9.5. Obowiązki głównego księgowego z zakresu finansów i rachunkowości 215
10. Uprawnienia głównego księgowego jednostki sektora finansów publicznych
w zakresie umów i uchwał (zarządzeń) (Piotr Walczak) . 221
10.1. Zagadnienia ogólne . 221
10.2. Projekty umów – wstępna kontrola głównego księgowego . 222
10.3. Zarządzenia (uchwały) – kompetencje i obowiązki głównego księgowego . 225
Część 4. Rachunkowość budżetowa (red. Monika
Kaczurak-Kozak) 227
1. Przepisy prawne regulujące zasady rachunkowości budżetowej i gospodarki
finansowej jednostek sektora finansów publicznych (Iwona Bobowska, Jacek
Kowalski) . 229
1.1. Ustawa o rachunkowości jako zbiór norm generalnych dla jednostek sektora finansów
publicznych 229
1.2. Ustawa o finansach publicznych jako główny akt prawny w zakresie gospodarki
finansowej JSFP 232
1.3. Odrębne zasady rachunkowości wynikające z rozporządzenia w sprawie szczególnych
zasad rachunkowości oraz planów kont 235
1.3.1. Kasowa zasada wykonania budżetu JST 236
1.3.2. Szczególne zasady dotyczące ewidencji środków trwałych . 238
1.3.3. Przychody i koszty JST 240
1.3.4. Odpisy aktualizujące wartość należności . 241
1.3.5. Odsetki 242
1.3.6. Wycena należności i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych . 243
1.3.7. Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów . 244
1.4. Rola organu nadrzędnego w zakresie prowadzenia gospodarki finansowej i organizacji
rachunkowości w jednostkach podległych . 244
1.4.1. Zasady (polityka) rachunkowości . 244
1.4.2. Zaciąganie zobowiązań w jednostkach budżetowych JST 246
1.4.3. Karty płatnicze . 248
1.4.4. Sprawozdanie finansowe . 249
1.4.5. Sprawozdania budżetowe i statystyczne . 250
2. Rachunkowość budżetowa a rachunkowość jednostek gospodarczych –
perspektywa praktyki (Elżbieta Dworak) . 251
2.1. Pojęcia i przepisy regulujące 251
2.2. Podejścia stosowane w rachunkowości . 253
2.3. Różnice w ewidencji operacji gospodarczych . 254
2.3.1. Różnice w ewidencji w zespole 0 – aktywa trwałe (w rachunkowości budżetowej
– majątek trwały) 255
2.3.2. Różnice w ewidencji w zespole 1 – Środki pieniężne i krótkoterminowe aktywa
finansowe (w rachunkowości budżetowej – Środki pieniężne i rachunki bankowe,
chociaż w tym zespole występują także krótkoterminowe aktywa finansowe) . 260
2.3.3. Różnice w ewidencji w zespole 2 – Rozrachunki i roszczenia (w rachunkowości
budżetowej odpowiednio – Rozrachunki i rozliczenia) 261
2.3.4. Różnice w ewidencji w zespole 3 – Materiały i towary 261
2.3.5. Różnice w ewidencji w zespole 4 – Koszty według rodzajów i ich rozliczenie
oraz w zespole 5 – Koszty według typów działalności i ich rozliczenie 262
2.3.7. Różnice w ewidencji w zespole 6 – Produkty i rozliczenia międzyokresowe
264
2.3.8. Różnice w ewidencji w zespole 7 – Przychody i koszty ich uzyskania (w
rachunkowości budżetowej – Przychody, dochody i koszty) . 265
2.3.9. Różnice w ewidencji w zespole 8 – Kapitały (fundusze) własne, fundusze
specjalne, rezerwy i wynik finansowy (odpowiednio w rachunkowości budżetowej –
Fundusze, rezerwy i wynik finansowy) . 266
2.4. Różnice w sprawozdawczości finansowej . 268
3. Klasyfikacja budżetowa – zakres podziałek, praktyczne znaczenie, zasady
stosowania (Wojciech Lachiewicz) . 271
3.1. Podstawa prawna stosowania klasyfikacji i wyjaśnienie podstawowych definicji,
którymi operuje rozporządzenie . 271
3.2. Funkcje klasyfikacji budżetowej . 273
3.2.1. Funkcja planistyczna klasyfikacji budżetowej 274
3.2.2. Funkcja ewidencyjna (rachunkowa, księgowa) . 276
3.2.3. Funkcja sprawozdawcza (informacyjna) 278
3.2.4. Funkcja statystyczna 279
3.3. Dobór podziałek klasyfikacyjnych – jako proces wykładni prawa . 280
3.4. Budowa i funkcjonowanie klasyfikacji budżetowej, czyli zasady doboru podziałek
klasyfikacyjnych . 281
4. Księgowość budżetu a księgowość jednostek budżetowych (Maciej
Woźniak) . 287
4.1. Podstawa prawna księgowości JSFP . 287
4.2. Normatywna systematyka księgowości budżetowej oraz reguły jej podziału 289
4.3. Struktura ewidencji księgowej budżetu i jednostek organizacyjnych . 290
4.4. Charakter prawny budżetu i jego umiejscowienie w aktach prawnych . 293
4.5. Podmiotowości budżetu . 294
4.6. Podmiotowości jednostek budżetowych 295
4.7. Podział przedmiotowy (zadaniowy) 296
4.8. Znaczenie zasady kasowości i memoriału oraz ich wypływ na rodzaje ewidencji
298
4.9. Wydatki, które nie wygasają z upływem roku budżetowego 307
4.10. Konta pozabilansowe w budżecie JST i w jednostkach budżetowych 309
5. Jednostki samorządu terytorialnego jako podatnicy VAT (Rafał
Styczyński) 311
5.1. Zagadnienia ogólne 311
5.2. Jednostki budżetowe jako odrębny podmiot podlegający VAT 311
5.3. Odliczenie podatku VAT . 312
5.4. Nieodpłatne przekazanie przez JST 312
Część 5. Organizacja rachunkowości budżetowej (red.
Monika Kaczurak-Kozak) 317
1. Dowody księgowe (Maciej Woźniak) . 319
1.1. Podstawy normatywne i definicje . 319
1.2. Definicja dowodu księgowego . 320
1.3. Zakres pojęciowy dowodu księgowego w świetle obowiązujących przepisów prawa .
321
1.4. Rodzaje dowodów księgowych 322
1.4.1. Dowody źródłowe zewnętrzne 322
1.4.2. Dowody źródłowe wewnętrzne 323
1.4.3. Pozostałe dowody księgowe 324
1.5. Wymagania stawiane dokumentom księgowym w zakresie identyfikacji podmiotowo –
przedmiotowej 325
1.5.1. Wymagania formalne 325
1.5.2. Ograniczenia informacji identyfikujących dowód księgowy 325
1.5.3. Stosowanie uproszczeń a wartość zrealizowanej operacji 328
1.6. Dokument księgowy w obrocie elektronicznym 328
1.7. Ochrona dokumentów księgowych oraz zasady ich przechowywania . 330
1.7.1. Sposób przechowywania dokumentów księgowych 331
1.7.2. Terminy przechowywania dokumentów księgowych . 331
1.8. Dokument księgowy w instrukcji obiegu i kontroli dokumentów 332
1.8.1. Znaczenie instrukcji obiegu dokumentów 332
1.8.2. Podstawy normatywne instrukcji . 332
1.8.3. Podstawowe uregulowania w zakresie obiegu i kontroli dokumentów . 333
2. Ewidencja księgowa w elektronicznych systemach przetwarzania danych
(Maciej Woźniak) 337
2.1. Ewidencja elektroniczna w kontekście urządzeń księgowych 337
2.1.1. Dziennik 339
2.1.2. Księga główna 342
2.1.3. Księgi pomocnicze . 342
2.1.4. Zestawienie obrotów i sald . 345
2.2. Ewidencja elektroniczna na gruncie obowiązujących przepisów prawa 347
2.2.1. Wewnętrzne funkcjonowanie sytemu księgowego 348
2.2.2. Zewnętrzna funkcja ewidencji . 350
2.3. Przechowywanie danych w postaci elektronicznej . 351
2.3.1. Normatywne podstawy przechowywania ksiąg rachunkowych w elektronicznych systemach
przetwarzania danych . 351
2.3.2. Ochrona danych księgowych . 352
2.3.3. Przechowywanie danych księgowych 353
2.4. Ustalenia końcowe 355
3. Polityka rachunkowości (Sebastian Bach) 357
3.1. Podstawa prawna 357
3.2. Elementy obowiązkowe dokumentacji zasad (polityki) rachunkowości . 358
3.2.1. Obowiązek określenia roku obrotowego oraz wchodzących w jego skład okresów
sprawozdawczych 358
3.2.2. Metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego 359
3.2.3. Prowadzenie ksiąg rachunkowych . 371
3.2.4. Opis systemu przetwarzania danych (systemu informatycznego) . 373
3.3. Uproszczenia w zasadach (polityce) rachunkowości 378
3.4. Pozostałe zapisy ujmowane w zasadach (polityce) rachunkowości 379
3.5. Formalne uregulowanie dokumentacji zasad (polityki) rachunkowości jednostki . 381
3.6. Zakładowy plan kont 381
3.6.1. Ewidencja bilansowa . 381
3.6.2. Ewidencja pozabilansowa . 384
3.6. Dokumentacja dodatkowa, jako uzupełnienie zasad (polityki) rachunkowości . 386
3.7. Instrukcja inwentaryzacyjna 387
3.8. Instrukcja kontroli i obiegu dokumentów finansowo-księgowych . 389
4. Zakładowy plan kont podstawą ewidencji księgowej każdej jednostki
(sektora finansów publicznych) (Gabriela Czech, Monika Kaczurak-Kozak, Agata
Dzięgiel-Matras) 391
4.1. Ogólne wytyczne w zakresie tworzenia zakładowego planu kont 391
4.2. Plan kont dla jednostek budżetowych . 394
4.2.1. Przykładowy zakładowy plan kont dla jednostki budżetowej – urzędu gminy . 394
4.2.2. Opisy kont . 396
4.2.3. Przykładowy ZPK dla jednostki budżetowej realizującej zadania z zakresu oświaty
. 438
4.2.4. Plan kont dla samorządowych zakładów budżetowych . 441
4.3. Plan kont budżetu JST 448
4.4. Zakładowy plan kont dla rachunkowości podatkowej 465
4.4.1. Ogólne wytyczne w zakresie tworzenia zakładowego planu kont . 465
4.4.2. Przykładowy plan kont dla rachunkowości podatkowej 466
4.4.3. Opisy kont . 466
5. Inwentaryzacja (Barbara Sajnaj, Mieczysława Cellary) . 473
5.1. Zagadnienia ogólne 473
5.2. Metody inwentaryzacji . 481
5.2.1. Inwentaryzacja w drodze spisu z natury 485
5.2.2. Inwentaryzacja w drodze potwierdzenia sald 489
5.3.3. Inwentaryzacja w drodze weryfikacji 493
5.3. Zakres inwentaryzacji . 500
5.4. Terminy i częstotliwość inwentaryzacji 502
5.5. Odstąpienie od inwentaryzacji . 507
5.6. Różnice inwentaryzacyjne 507
5.6.1. Zagadnienia ogólne . 507
5.6.2. Ewidencja księgowa różnic inwentaryzacyjnych 518
5.6.3. Kompensata nadwyżek i niedoborów inwentaryzacyjnych – przykład liczbowy . 528
5.6.4. Ewidencja rozliczenia wyników inwentaryzacyjnych – przykład liczbowy . 530
Część 6. Sprawozdawczość i raporty księgowe (red.
Monika Kaczurak-Kozak) 533
1. Sprawozdania finansowe jednostek finansów publicznych (Małgorzata
Wojtczak) 535
1.1. Cel sporządzania sprawozdań finansowych w sektorze samorządowym . 535
1.2. Powiązania pomiędzy rachunkowością, księgami rachunkowymi a sprawozdaniami
finansowymi . 537
1.3. Powiązania pomiędzy kontami a poszczególnymi wierszami sprawozdań 540
1.3.1. Bilans jednostki budżetowej/samorządowego zakładu budżetowego . 541
1.3.2. Rachunek zysków i strat . 555
1.3.3. Zestawienie zmian w funduszu jednostki budżetowej/samorządowego zakładu
budżetowego 565
1.3.4. Bilans z wykonania budżetu . 570
1.4. Przygotowanie systemu finansowo-księgowego do sporządzania sprawozdań finansowych
– wybrane zagadnienia . 574
2. Sprawozdawczość budżetowa (Mieczysława Cellary, Barbara
Wołczak, Aleksandra Bieniaszewska) . 579
2.1. Zagadnienia ogólne 579
2.2. Ogólne zasady sporządzania sprawozdań budżetowych . 583
2.3. Korekty sprawozdań . 585
2.4. Wyjaśnienia do poszczególnych sprawozdań . 586
2.4.1. Rb-27 – sprawozdanie z wykonania planu dochodów budżetowych . 586
2.4.2. Rb-27S – sprawozdanie z wykonania planu dochodów budżetowych jednostki
budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego 599
2.4.3. Rb-27ZZ – sprawozdanie z wykonania planu dochodów związanych z realizacją
zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych JST . 604
2.4.4. Rb-NDS – sprawozdanie o nadwyżce/deficycie jednostki samorządu terytorialnego
605
2.4.5. Rb-28 – sprawozdanie z wykonania planu wydatków budżetu państwa 608
2.4.6. Rb-28S – sprawozdanie z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej
jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego 613
2.4.7. Rb-28NWS – sprawozdanie z wykonania planu wydatków samorządowej jednostki
budżetowej/JST, które nie wygasły z upływem roku budżetowego 618
2.4.8. Rb-ST sprawozdanie o stanie środków na rachunkach bankowych jednostki samorządu
terytorialnego . 618
2.4.9. Rb-PDP – sprawozdanie z wykonania dochodów podatkowych 619
2.4.10. Rb-30S sprawozdanie z wykonania planów finansowych samorządowych zakładów
budżetowych . 620
2.4.11. Rb-34S – sprawozdanie z wykonania dochodów i wydatków na rachunku, o którym
mowa w art. 223 ust. 1 ustawy o finansach publicznych 630
2.3.12. Rb-50 – sprawozdanie o dotacjach/wydatkach związanych z wykonywaniem zadań z
zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych JST ustawami 631
2.6. Dyscyplina finansów publicznych . 632
3. Sprawozdawczość z operacji finansowych (Lucyna Kuśnierz) . 635
3.1. Informacje ogólne . 635
3.2. Rodzaje sprawozdań . 636
3.3. Obieg i terminy przekazywania sprawozdań . 638
3.3.1. Sprawozdania w zakresie budżetów JST 638
3.3.2. Sprawozdania w zakresie jednostek posiadających osobowość prawną 640
3.4. Formy sporządzania i przekazywania sprawozdań . 641
3.5. Korekty sprawozdań w zakresie operacji finansowych 642
3.6. Podstawowe zasady sporządzania sprawozdań w zakresie operacji finansowych . 643
3.7. Wyjaśnienia do poszczególnych sprawozdań . 644
3.7.1. Sprawozdanie Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz
poręczeń i gwarancji 644
3.7.2. Roczne sprawozdanie uzupełniające o stanie zobowiązań według tytułów
dłużnych – Rb-UZ 647
3.7.3. Kwartalne sprawozdanie o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych
– Rb-N . 650
3.7.4. Sprawozdanie o stanie zobowiązań oraz należności Skarbu Państwa z tytułu
wykonywania przez jednostki samorządu terytorialnego zadań
zleconych – Rb-ZN 652
3.7.5. Roczne sprawozdanie uzupełniające o stanie należności z tytułu papierów
wartościowych wg wartości księgowej – Rb-UN . 654
4. Raporty generowane przez działy księgowe (inne oprócz sprawozdań
budżetowych i finansowych, np. sprawozdania statystyczne i inne) (Grzegorz
Dragon) 657
4.1. Sprawozdania statystyczne . 657
4.2. Raporty dla handlu z zagranicą 660
4.3. Inne raporty generowane dla GUS 661
4.4. Raporty księgowe 661
4.5. Szczegółowe sprawozdania jednostek organizacyjnych 663
4.6. Podsumowanie . 665
Część 7. Zatrudnienie (red. Michał Culepa) 667
1. Wymagania dla kandydatów/osób zatrudnionych na stanowisku głównego
księgowego w jednostkach sektora finansów publicznych (Michał
Łyszczarz) 669
1.1. Wymagania kwalifikacyjne i podstawowe obowiązki głównego księgowego jako
pracownika 669
1.2. Certyfikat księgowego . 670
1.3. Praktyka w księgowości . 674
2. Nabór na stanowisko głównego księgowego w zależności od samorządowej
jednostki organizacyjnej (Grzegorz Dragon) 675
2.1. Zagadnienia ogólne 675
2.2. Zasady naboru głównego księgowego – pracownika jednostki samorządowej . 676
2.3. Ogłoszenie o naborze . 677
2.4. Wybór najlepszego kandydata . 680
2.5. Ogłoszenie o wynikach naboru 681
2.6. Wyniki naboru . 682
2.7. Nabór w innych jednostkach . 683
3. Umowa o pracę z głównym księgowym w jednostkach sektora finansów
publicznych (Michał Łyszczarz) 685
3.1. Zagadnienia ogólne 685
3.2. Obowiązek zawarcia stosunku pracy 685
3.3. Możliwe podstawy zatrudnienia – umowa o pracę a powołanie . 687
3.4. Treść umowy o pracę 688
3.5. Forma umowy o pracę i informacja o warunkach zatrudnienia . 689
3.6. Tryb rozwiązania umowy o pracę 691
4. Istotne elementy stosunku pracy (Grzegorz Dragon) 693
4.1. Zagadnienia ogólne 693
4.2. Miejsce wykonywania pracy 693
4.3. Wymiar czasu pracy . 695
4.4. Kwestia zatrudniania w niepełnym wymiarze czasu pracy . 696
4.5. Godziny nadliczbowe . 697
4.6. Wynagrodzenie głównego księgowego 698
4.7. Urlopy pracownicze 707
4.8. Urlop macierzyński i rodzicielski 71
5. Ograniczenia dla głównych księgowych (Michał Łyszczarz)
713
5.1. Zakaz konkurencji 713
5.2. Zakaz wynikający z pragmatyki służbowej . 715
6. Awans zawodowy księgowych w jednostkach sektora finansów publicznych
(Michał Culepa) 719
6.1. Awans wewnętrzny . 719
6.2. Szkolenia i podnoszenie kwalifikacji . 720
6.3. Awans zawodowy – zdobywanie nowych kwalifikacji i uprawnień 721
7. Przenoszenie pracowników księgowości (Michał Culepa) . 727
7.1. Przeniesienie służbowe członków korpusu służby cywilnej 727
7.2. Przeniesienie służbowe poza służbę cywilną 729
7.3. Przeniesienie służbowe w samorządzie 730
8. Dodatkowe wynagrodzenie roczne („trzynastka”) (Michał Culepa)
. 733
8.1. Dodatkowe wynagrodzenie roczne dla pracowników jednostek sfery budżetowej 733
8.2. Nabycie prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego . 738
8.3. Ustalenie wysokości dodatkowego wynagrodzenia rocznego . 742
8.4. Wypłata dodatkowego wynagrodzenia rocznego . 746
9. Oświadczenia majątkowe głównych księgowych jednostek samorządowych (Grzegorz
Dragon) . 749
9.1. Zagadnienia ogólne 749
9.2. Oświadczenia majątkowe . 749
9.3. Analiza oświadczeń majątkowych . 751
9.4. Wzór oświadczenia majątkowego . 752
9.5. Oświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej . 754
9.6. Tryb składania oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej . 755
Część 8. Odpowiedzialność 759
1. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
(Ludmiła Lipiec-Warzecha) . 761
1.1. Powierzenie głównemu księgowemu obowiązków i odpowiedzialności w zakresie
prowadzenia rachunkowości 761
1.2. Podmiotowy i przedmiotowy zakres odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych 763
1.3. Powierzenie obowiązków jako podstawa odpowiedzialności głównego księgowego
jednostki sektora finansów publicznych . 775
1.4. Ustawowe obowiązki głównego księgowego a odpowiedzialność za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych 778
1.5. Prowadzenie rachunkowości jednostki sektora finansów publicznych . 780
1.5.1. Inwentaryzacja 781
1.5.2. Sprawozdawczość . 782
1.6. Wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi . 783
1.7. Kontrola wstępna głównego księgowego 785
1.8. Wadliwa kontrola wstępna głównego księgowego a odpowiedzialność innych osób za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych . 788
1.9. Wzory upoważnień 790
1.9.1. Wzór dokumentu powierzenia obowiązków i odpowiedzialności głównemu
księgowemu jednostki sektora finansów publicznych . 790
1.9.2. Wzór powierzenia pracownikowi jednostki sektora finansów publicznych obowiązków
w zakresie gospodarki finansowej w formie odrębnego imiennego upoważnienia . 793
2. Odpowiedzialność karna głównego księgowego jednostki sektora finansów
publicznych (Ludmiła Lipiec-Warzecha) . 795
2.1. Zagadnienia ogólne 795
2.2. Odpowiedzialność głównego księgowego na podstawie ustawy o rachunkowości . 796
2.3. Odpowiedzialność karna skarbowa głównego księgowego . 796
2.4. Odpowiedzialność księgowych na podstawie Kodeksu karnego 800
2.5. Odpowiedzialność za odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
804
2.6. Odpowiedzialność karna a odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych . 805
770 stron, Format: 16.5x23.8cm, oprawa miękka + CD ROM
