LEGITYMIZACJA SĄDOWEJ KONTROLI PRAWA W STANACH ZJEDNOCZONYCH AMERYKI LIS-STARANOWICZ D. Księgarnia

Legitymizacja sądowej kontroli prawa w Stanach Zjednoczonych Ameryki

Tematem pracy jest zagadnienie legitymizacji sądowej kontroli prawa w Stanach Zjednoczonych (judicial review).

Przez judicial review rozumie się uprawnienie sądów do badania zgodności prawa i działań organów publicznych z Konstytucją USA. Celem badawczym pracy jest ustalenie, czy i na ile sądownictwo konstytucyjne i praktyka orzecznicza sądów w sprawach konstytucyjnych jest instytucją wpisaną w model współczesnej demokracji, czy sądowa kontrola prawa ma uzasadnienie konstytucyjne, jaki jest konstytucyjny zakres władzy sądów do badania konstytucyjności prawa, jakie czynniki zadecydowały o umocnieniu się judicial review w USA, co stanowi o istocie współczesnej demokracji i jakie funkcje przypisuje się sądowej kontroli prawa w demokracji XXI wieku. Zagadnienie legitymizacji judicial review obejmuje też problem uzasadnienia sądowej decyzji w sprawach konstytucyjnych w demokratycznym państwie. To z kolei wiąże się z pytaniem, jak sądy powinny stosować Konstytucję, aby nie narazić się na zarzut działania bez podstawy konstytucyjnej. Ten drugi problem badawczy, który wymagał wyjaśnienia, to - czym jest Konstytucja USA, czy jest to trwały i niezmienny konsensus społeczny, czy też jest to umowa społeczna mająca zdolność dostosowywania się do zmieniającej się rzeczywistości społeczno-politycznej. Oba te problemy amerykańska nauka prawa konstytucyjnego uznaje w teorii judicial review za węzłowe.

Praca składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy dotyczy problemu uzasadnienia normatywnego kompetencji sądów do badania zgodności ustaw z Konstytucją USA i przedstawia ewolucję tej kompetencji. W drugim rozdziale zanalizowano te stanowiska w nauce prawa, które akcentują antywiększościowy charakter badanej instytucji. Przedstawiono argumentację za tym, że sądowa kontrola konstytucyjności prawa jest sprzeczna z przedstawicielskim systemem rządów i demokracją, ale i te kierunki w amerykańskiej nauce prawa, które poszukują uzasadnienia badanej instytucji, mimo istniejącej antynomii między judicial review a demokracją przedstawicielską. W rozdziale trzecim przedstawiono sądownictwo konstytucyjne jako instytucję stanowiącą o demokratycznym charakterze państwa. Zanalizowano te nurty, które uzasadniają tezę, że judicial review jest ważnym elementem współczesnej demokracji amerykańskiej. Rozdział czwarty zawiera analizę problemu sądowego stosowania konstytucji w demokracji; zawiera pytanie o sposób wykładni Konstytucji USA, który nie niesie ryzyka zarzutu arbitralności, działania bez konstytucyjnej podstawy; omówiono najważniejsze teorie sądowego stosowania Konstytucji USA: oryginalizm z jego poszczególnymi odłamami, koncepcje odwołujące się do wartości moralnych oraz inne kierunki: nurt wykładni umacniającej demokrację przedstawicielską, tzw. minimalizm sędziowski oraz tzw. pragmatyzm sędziowski.

Wstęp

Rozdział I
UZASADNIENIE NORMATYWNE SĄDOWEJ KONTROLI KONSTYTUCYJNOŚCI PRAWA (JUDICIAL REVIEW) W USA
1. Kształtowanie się kompetencji sądów do kontroli prawa w koloniach angielskich w Ameryce Północnej
1.1. Sprawa dr. Bonhama
1.2. Praktyka sądów kolonialnych
1.3. Działalność Privy Council
2. Kształtowanie się kompetencji sądów do kontroli konstytucyjności prawa w Stanach Zjednoczonych
2.1. Judicial review w sądach stanowych
2.2. Judicial wiew w sądach federalnych
3. Kształtowanie się kompetencji sądów do badania zgodności ustaw federalnych z Konstytucją USA
3.1. Stan faktyczny i prawny sprawy Marbury v. Madison
3.2. Skutki orzeczenia Marhury v. Madison dla sądowej kontroli konstytucyjności prawa
4. Doktryna supremacji Sądu Najwyższego w sprawach konstytucyjnych
5. Problem konstytucyjnego uzasadnienia sądowej kontroli konstytucyjności prawa
5.1. Konstytucja jako źródło kompetencji sądów do badania zgodności ustaw z konstytucją.
5.2. Stosunek nauki prawa do problemu konstytucyjnego uzasadnienia judicial review
Wnioski

Rozdział II
TEORIE WARUNKOWEJ LEGITYMACJI SĄDOWEJ KONTROLI PRAWA
1. Sądowa kontrola prawa wobec demokracji przedstawicielskiej
1.1. Kongres jako organ przedstawicielski narodu
1.2. Antywiększościowy charakter j u dicta! review
2. Legitymizacja sądowej kontroli konstytucyjności prawa w demokracji przedstawicielskiej
2.1. Sądowa ochrona zasady podziału władzy
2.2. Sądowa ochrona trwałych wartości społeczeństwa demokratycznego
2.3. Sądowa ochrona demokracji przedstawicielskiej
3. Doktryna powściągliwości sędziowskiej (judicial self-restraint)
3.1. Orzeczenie Otis v. Parker
3.2. Postawa orzecznicza sędziego OHviera Holmesa
3.3. Postawa orzecznicza sędziego Louisa Brandeisa
3.4. Postawa orzecznicza sędziego Feliksa Frankfurtem
Wnioski

Rozdział III
LEGITYMIZACJA SĄDOWEJ KONTROLI KONSTYTUCYJNOŚCI PRAWA W DEMOKRACJI
1. Legitymizacja sądownictwa konstytucyjnego we współczesnych teoriach demokracji
1.1. Demokracja konstytucyjna
1.1.1. Idea ograniczonej władzy
1.1.2. Sąd jako organ legitymizujący działania Kongresu
1.1.3. Judicial review jako zinstytucjonalizowany środek samokontroli narodu
1.2. Demokracja praw
1.2.1. Sądowe umocnienie praw obywatelskich
1.2.2. Sądowe umacnianie praw osobistych i socjalnych
1.2.3. Sąd jako organ współkształtujący demokratyczny charakter państwa
1.3. Praktyczna demokracja
1.3.1. Idea praktycznej demokracji
1.3.2. Sąd konstytucyjny jako organ realizujący konstytutywne cele praktycznej demokracji
1.4. Dualistyczna demokracja
1.4.1. Idea dualistycznej demokracji
1.4.2. Sąd jako organ zachowujący wolę narodu
2. Teorie akceptacji judicial review
2.1. Akceptacja polityczna
2.1.1. Akceptacja sądowej kontroli prawa przez Prezydenta USA
2.1.2. Akceptacja sądowej kontroli prawa przez Kongres USA
2.2. Akceptacja społeczna
3. Współczesna krytyka judicial review
Wnioski

Rozdział IV
SĄDOWE STOSOWANIE KONSTYTUCJI W DEMOKRACJI
1. Tekst konstytucji i intencje ustrojodawcy
1.1. Istota i uzasadnienie oryginalizmu
1.2. Oryginalizm w praktyce orzeczniczej Sądu Najwyższego USA
2. Sądowe stosowanie konstytucyjnych praw i wolności
2.1. Moralna wykładnia konstytucji
2.2. Refleksja moralna w orzeczeniach Sądu Najwyższego
2.3. Sąd jako forum zasad
3. Inne metody sądowego stosowania konstytucji
3.1. Noniterpretywizm w demokracji przedstawicielskiej
3.2. Minimalizm sądowego stosowania konstytucji
3.4. Pragmatyzm
Wnioski

Uwagi końcowe

Bibliografia

Summary

311 stron, B5, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.