Rządy bez ziemi
Struktury władzy na uchodźstwie
Celem międzynarodowego zespołu autorskiego, skupiającego historyków z Austrii,
Belgii, Czech, Hiszpanii, Holandii, Litwy, Łotwy, Polski i Wielkiej Brytanii (a
uwzględniając kraj pochodzenia — także z Azerbejdżanu), który podjął wysiłek
badawczy i pisarski zmierzający do stworzenia niniejszego opracowania, było
zaprezentowanie przeglądu problematyki związanej z funkcjonowaniem różnych struktur
władz powoływanych na uchodźstwie w epoce zasadniczo od początku pierwszej wojny
światowej do czasów nam współczesnych.
Autorzy poszczególnych rozdziałów publikacji przyjęli na siebie zadanie
przygotowania tekstów zmierzających ku syntezie opracowywanego przez siebie tematu, tak
aby stanowiły one całościowe, choć z konieczności ograniczone objętościowo, szkice
dziejów danego wychodźstwa politycznego mającego ambicje reprezentowania na arenie
międzynarodowej sprawy, którą popierały. Mimo różnorodności problematyki poruszanej
w kolejnych rozdziałach nie są one przyczynkami do historii takiej czy innej grupy
wygnańców. Naszym założeniem było stworzenie pracy, w której dzieje poszczególnych,
opisywanych w niej podmiotów politycznych dają się ze sobą porównać. (.)
Użyte w tytule sformułowanie „Struktury władzy na uchodźstwie” nie powinno być
rozumiane jako zobowiązanie do poświęcenia szczególnej uwagi owym
strukturalno–administracyjnym aspektom organizacji biurokratycznych, które
towarzyszyły każdemu aparatowi urzędniczemu wszelkich władz funkcjonujących na
wygnaniu. Jest to raczej próba oddania różnorodności charakteru owych władz,
występujących m.in. pod szyldami rządów na uchodźstwie, rządów tymczasowych,
komitetów narodowych, centrów państwowych i służb dyplomatycznych.
WSTĘP (Radosław Paweł Żurawski vel Grajewski) 9
DZIEWIĘTNASTOWIECZNE PRELUDIUM
Radosław Paweł Żurawski vel Grajewski
Hotel Lambert — dziewiętnastowieczny przykład „dyplomacji” na wygnaniu .
13
CZĘŚĆ I WOKÓŁ WIELKIEJ WOJNY
Jindřich Dejmek
Czeski antyhabsburski ruch oporu, paryska Czechosłowacka Rada Narodowa i
narodziny państwa czechosłowackiego 75
Przemysław Waingertner
Geneza Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu i jego działalność w latach
pierwszej wojny światowej oraz początki kształtowania się granic II Rzeczypospolitej
101
Wojciech Szczepański
Emigracyjne władze Królestwa Czarnogóry w latach 1916–1922 . 115
CZĘŚĆ II ZNISZCZONE REPUBLIKI
Jerzy Grzybowski
Rada Białoruskiej Republiki Ludowej na uchodźstwie (1919–2010) . 143
Jan Pisuliński
Władze Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej na wychodźstwie (1919–1923)
. 161
Jan Jacek Bruski
Centrum Państwowe Ukraińskiej Republiki Ludowej na wychodźstwie
Barbara Patlewicz
Zmierzch Demokratycznej Republiki Azerbejdżanu i emigracyjne próby walki o
odzyskanie niepodległości w latach 1919–1943 . 207
Shahla Kazimova
Z historii emigracji politycznej Kaukazu Północnego . 231
CZĘŚĆ III ROZBITKOWIE WOJNY DOMOWEJ W HISZPANII
Bartosz Kaczorowski
Działalność Komunistycznej Partii Hiszpanii (PCE) w Związku Sowieckim w
okresie drugiej wojny światowej . 243
Patrycja Jakóbczyk–Adamczyk
Baskijski rząd autonomiczny na wygnaniu po 1937 roku . 263
Xavier Moreno Juliá
Władze katalońskie na uchodźstwie po wojnie domowej w Hiszpanii . 287
CZĘŚĆ IV DRUGA WOJNA ŚWIATOWA I JEJ SKUTKI
Martin David Brown
Stanowisko Foreign Office wobec rządów i komitetów na uchodźstwie w Wielkiej
Brytanii podczas drugiej wojny światowej 303
Jacek Pietrzak
Władze Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w latach drugiej wojny
światowej . 321
Radosław Paweł Żurawski vel Grajewski
Władze czechosłowackie na wychodźstwie 1939–1945 . 359
Magda Gawinecka–Woźniak
Organizacja i funkcjonowanie rządu norweskiego na emigracji w Londynie w latach
1940–1945 . 379
Kim Christiaens, Idesbald Goddeeris & Machteld Venken
Rząd belgijski na londyńskim wygnaniu . 399
Nele Beyens
Rząd holenderski na wygnaniu — ponieważ nie było innego wyboru 415
Józef Łaptos, Beata Dunaj
Możliwości rządu emigracyjnego małego kraju. Luksemburska dyplomacja w
poszukiwaniu sposobów na przetrwanie państwa 437
Małgorzata Gmurczyk–Wrońska
Wolna Francja i jej struktury organizacyjne w czasie drugiej wojny światowej
. 459
Hubert Stys, Sławomir Lucjan Szczesio
Rząd jugosłowiański na wychodźstwie w czasie drugiej wojny światowej
(1941–1945) . 479
Artur Rosiak
Władze greckie na emigracji w latach 1941–1944 503
Katarzyna Jedynakiewicz–Mróz
Antynazistowska emigracja z Niemiec i jej próby utworzenia reprezentacji na
wychodźstwie (1933–1945) 533
Laurynas Jonušauskas
Dyplomacja litewska na uchodźstwie 1940–1991 . 555
Antonijs Zunda
Łotewska służba dyplomatyczna i jej reprezentacja polityczna na uchodźstwie
(1940–1991) . 589
Jacek Piotrowski
Polskie władze naczelne na wychodźstwie w latach 1945–1990 609
WSPÓŁCZESNY EPILOG
Adam Borowski, Piotr Grochmalski
Elity czeczeńskie w walce o narodową suwerenność (kraj i emigracja ) .
627
BIBLOGRAFIA 667
SKOROWIDZ NAZW OSOBOWYCH . 719
SKOROWIDZ NAZW GEOGRAFICZNYCH I ETNICZNYCH . 757
NOTY O AUTORACH . 773
(1920–1940) . 181
776 stron, Format: 17.0x24.0cm, oprawa twarda
