Wyzwania realizmu
Strukturalne i konceptualne zagadnienia teorii kwantów w świetle badań nad
kwantową grawitacją Chrisa Ishama
Czy trudności interpretacyjne nierelatywistycznej mechaniki kwantowej są
zagadnieniami, które już dawno przestały być aktualne, czy zawierają jednak pewien
twórczy potencjał?
Czy istnieje związek między nimi a stanowiskami filozoficznymi, przyjmowanymi przez
naukowców?
A może konfrontacja trudności z tradycyjnymi pytaniami filozoficznymi da szansę na
wypracowanie zupełnie nowych teoretycznych narzędzi badawczych, tak potrzebnych
współczesnej fizyce?
Książka stanowi prezentację genezy zupełnie nowego spojrzenia na teorie fizyczne,
zaproponowanego przez brytyjskiego fizyka, Chrisa J. Ishama.
Czytelnik zostaje zaznajomiony zarówno z najbardziej znanymi problemami
interpretacyjnymi mechaniki kwantowej, jak również z nieco mniej popularnymi, które
jednak okazują się mieć doniosłe konsekwencje. Całość prezentacji wskazuje na
niezwykłe sprzężenie, które zachodzi między poszukiwaniem coraz ogólniejszych teorii
fizycznych, ich formalizmem matematycznym a pewnymi wątkami filozoficznymi. Efektem zaś
jest propozycja radykalnie odmiennego rozumienia teorii fizycznych, a w konsekwencji
także związanych z nimi stwierdzeniami filozoficznymi, które dotąd uchodziły za
oczywiste.
Wprowadzenie tak abstrakcyjnego aparatu matematycznego,
niejednokrotnie określanego przez Ishama jako formalizm neorealistyczny oraz zupełna
zmiana rozumienia istoty teorii fizycznej i samego pojecia realizmu, została zainicjowana
przez – jak by sie wydawało – bardzo drobny krok. Wydaje sie, że jest nim
sprecyzowanie, w jaki sposób można formalnie wyrazić wymagania realistyczne wobec
teorii fizycznej. Isham czyni to, żądajac istnienia bardzo okreslonych struktur
matematycznych.
/Fragment książki/
Łukasz Mścisławski – dominikanin, doktor filozofii,
specjalizujący się w filozofii przyrody. Zajmuje się zagadnieniami, które powstają na
styku filozofii, matematyki i fizyki.
Wstęp
Struktura fizyki klasycznej
Pojęcia podstawowe
Przykład: ruch punktu materialnego
Struktura logiczna mechaniki klasycznej
Podsumowanie
Podstawowe problemy konceptualne
Postulaty teorii kwantów
Uwagi ogólne .
Podstawowe założenia mechaniki kwantowej
Znaczenie prawdopodobieństwa
Redukcja wektora stanu
Aspekt matematyczny
Trudności konceptualne
Zagadnienie pomiaru
Relacje nieoznaczoności
W kontekście kwantowej teorii grawitacji
Próby rozwiązań
Consistent histories
Stany splątane
Podsumowanie
Zagadnienia strukturalne mechaniki kwantowej
Nierówności Bella
Problem EPR
Odkrycie Bella
Twierdzenie Gleasona
Twierdzenie Kochena-Speckera
Struktura logiczna teorii kwantów
Natura zdań kwantowych
Relacje miedzy wartościami logicznymi w teorii kwantów
Przestrzeń stanów układu a spójniki logiczne
Aparat matematyczny teorii i jego interpretacja fizyczna a filozofia
Teoria fizyczna i zagadnienia pojęciowe
Struktury matematyczne teorii fizycznej a filozofia
Podsumowanie
Ku ogólniejszym teoriom fizycznym
Tło problemu – podstawowe trudności
Teoria cząstek elementarnych
Ogólna teoria względności
Aprioryczne założenia
Wartości wielkości fizycznych
Wartości prawdopodobieństw
Continua a modelowanie czasoprzestrzeni
Nowe spojrzenie na teorie fizyczne
Uwagi wstępne
Teoria toposów a teorie fizyczne
Uzyskane rezultaty
Z punktu widzenia filozofii
Podsumowanie
Zakończenie
Bibliografia
320 stron, Format: 14.0x21.5cm, oprawa miękka