O niektórych prawidłowościach rozwoju rzeźby gór i ich przedpoli
Monografia prof. Leszka Starkla O niektórych prawidłowościach rozwoju
rzeźby gór i ich przedpoli jest rozprawą prezentującą poglądy autora
na temat ewolucji rzeźby obszarów górskich.
Autor w swoim wywodzie podkreśla rolę czterech czynników.
Trzy czynniki to naturalne ruchy tektoniczne – górotwórcze, litologia i odporność
skał podłoża oraz zmiany klimatu – decydujące o skali i tempie przeobrażeń gór.
Czwarty czynnik, nakładający się na poprzednie, to działalność gospodarcza
człowieka.
Autor ilustruje swe poglądy przykładami z gór Eurazji, w których przeprowadzał
badania, zwłaszcza z Karpat, Himalajów, Changaju i Wyżyny Meghalaya.
Książka jest przeznaczona dla czytelnika zainteresowanego i zorientowanego w
problematyce rzeźby obszarów górskich, który chce pogłębić i poszerzyć wiedzę.
Będzie z pewnością źródłem cennych informacji dla studentów geografii i
geologii.
Wprowadzenie – miejsce rzeźby w środowisku przyrodniczym .7
1. Paleogeograficzne korzenie rzeźby: różnowiekowość form i ich stała
transformacja 11
1.1. Etapy ewolucji rzeźby gór i ich przedpoli .11
1.2. Nieustanne przystosowywanie się rzeźby do zmieniających się warunków
klimatycznych 18
1.3. Współistnienie różnowiekowych form – rola struktury górotworów 25
1.4. Nieodmłodzone stare krajobrazy wnętrza gór .38
1.5. Brzeg gór – strefa aktywnych zmian .46
2. Złożoność procesów rzeźbotwórczych i poligeneza form .57
2.1. Dziedziny (strefy) morfogenetyczne a piętrowość procesów w górach 57
2.2. Roczny rytm procesów, procesy sekularne i epizodyczne 71
2.3. Rola lokalnych ulew, opadów rozlewnych i sezonów opadowych .77
2.4. Rola roztopów 90
2.5. Częstotliwość i serie zdarzeń ekstremalnych .97
2.6. Współdziałanie procesów w kształtowaniu poligenicznych stoków .107
2.7. Poligeneza w kształtowaniu wąwozów i innych form erozyjnych .115
2.8. Ewolucja stoków osuwiskowych 125
2.9. Koryta rzeczne i równiny zalewowe w dolinach gór i ich przedpoli .139
3. Czwartorzędowa ewolucja rzeźby gór i ich przedpoli .149
3.1. Morfogenetyczna wymowa czwartorzędowych cyklów glacjalno-interglacjalnych 149
3.2. Systemy terasowe a rytm klimatyczny czwartorzędu 161
3.3. Zagadnienie synchroniczności ruchów tektonicznych i zmian klimatu .170
3.4. Dojrzewanie stoków pogłębianych dolin górskich 180
3.5. Złożoność ewolucji dużych systemów rzecznych zasilanych z wysokich gór .194
3.6. Holoceńskie wahania klimatyczne zapisane w środowisku fluwialnym polskich Karpat i
ich przedpola .202
3.7. Holoceńskie zmiany klimatyczne zapisane w różnych facjach osadów i form 216
4. Klimat i człowiek – złożone przyczyny przekształceń rzeźby gór
225
4.1. Zaburzenie równowagi systemów stokowych i rzecznych przez zmiany użytkowania .225
4.2. Czasowe i przestrzenne zróżnicowanie antropopresji widoczne w ewolucji rzeźby gór
.232
4.3. Efektywność rzeźbotwórcza faz klimatycznych w okresach wzmożonej ingerencji
człowieka 255
4.4. Rzeźbotwórcze skutki zaburzenia zwartości (ciągłości) naturalnych systemów
stokowych i rzecznych .262
4.5. Perspektywy modelowania rzeźby gór w warunkach globalnych zmian klimatu i
wycofywania się gospodarki rolnej i pasterskiej 276
5. Prawidłowości ewolucji rzeźby gór 285
BIBLIOGRAFIA .291
Spis rycin 319
Spis fotografii .332
Summary .337
List of Figures .367
List of Photos 379
384 strony, Format: 17.0x24.5cm, oprawa twarda
