Odpowiedzialność majątkowa małżonków i przymusowe dochodzenie od nich roszczeń
Niniejsza publikacja omawia problematykę odpowiedzialności majątkowej małżonków
oraz przymusowego zaspokojenia wierzycieli z ich majątku.
Kwestia odpowiedzialności małżonków za zobowiązania ma duże znaczenie społeczne,
ponieważ z jednej strony odnosi się do uzasadnionych interesów wierzycieli, a z drugiej
strony dotyczy podstawowych interesów rodziny.
W książce poruszone zostały w szczególności takie zagadnienia jak:
• ogólna charakterystyka ustrojów majątkowych małżeńskich,
• odpowiedzialność majątkiem wspólnym za zobowiązania jednego z małżonków oraz
ograniczenie i wyłączenie tej odpowiedzialności,
• egzekucja z majątku małżonków,
• przymusowa rozdzielność majątkowa a problem dochodzenia roszczeń od małżonków.
Monografia zawiera także analizę występujących w literaturze stanowisk określających
sytuację małżonka dłużnika. Autor przybliża ponadto ewolucję zasad
odpowiedzialności majątkowej małżonków oraz kwestię dochodzenia od nich roszczeń,
poczynając od dekretu unifikacyjnego o polskim prawie małżeńskim majątkowym z 29 maja
1946 r. Praca zawiera również część o charakterze prawnoporównawczym.
Publikacja jest adresowana do szerokiego grona odbiorców, w szczególności do prawników
praktyków zajmujących się prawem cywilnym procesowym – adwokatów, radców prawnych,
a także sędziów rozstrzygających w sprawach cywilnych.
Dr Andrzej Pokora – adwokat, specjalista z zakresu postępowania
cywilnego, a w szczególności prawa upadłościowego i naprawczego, autor i współautor
kilkudziesięciu publikacji m.in. z zakresu prawa upadłościowego oraz obrotu
gospodarczego, pracownik Katedry Postępowania Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji
Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Wykaz skrótów. 9
Wstęp. 13
ROZDZIAŁ 1. Odpowiedzialność majątkowa małżonków i problem przymusowego
zaspokojenia z ich majątku w prawie polskim w ujęciu historycznym oraz w wybranych
systemach praw obcych . 17
1.1. Uwagi ogólne17
1.2. Zasady odpowiedzialności majątkowej małżonków i dochodzenie od nich roszczeń
– rys historyczny19
1.3. Stosunki majątkowe między małżonkami i dochodzenie od nich roszczeń w wybranych
krajach europejskich 33
1.3.1. Niemcy 33
1.3.2. Austria 36
1.3.3. Szwajcaria 37
1.3.4. Francja 40
ROZDZIAŁ 2. Ogólna charakterystyka ustrojów majątkowych małżeńskich
43
2.1. Uwagi ogólne43
2.2. Pojęcie ustroju majątkowego małżeńskiego. 43
2.3. Ustawowy ustrój majątkowy 44
2.3.1. Charakterystyka ustawowego ustroju majątkowego 44
2.3.2. Składniki majątku wspólnego małżonków 47
2.3.3. Składniki majątków osobistych małżonków.52
2.3.4. Zarząd majątkiem wspólnym . 57
2.4. Umowne ustroje majątkowe 60
2.4.1. Pojęcie i istota majątkowych umów małżeńskich60
2.4.2. Wspólność rozszerzona.64
2.4.3. Wspólność ograniczona. . 66
2.4.4. Pełna rozdzielność majątkowa . 67
ROZDZIAŁ 3. Odpowiedzialność majątkiem wspólnym za zobowiązania jednego z
małżonków. 74
3.1. Uwagi ogólne74
3.2. Odpowiedzialność małżonków w świetle art. 27 k.r.o.75
3.3. Odpowiedzialność solidarna małżonków. . 76
3.4. Odpowiedzialność małżonków za zobowiązania jednego z nich. 81
3.5. Odpowiedzialność za zobowiązania jednego z małżonków pozostających w umownym
ustroju wspólności majątkowej.86
3.5.1. Odpowiednie stosowanie przepisów o wspólności ustawowej . 86
3.5.2. Odpowiedzialność w wypadku rozszerzenia wspólności majątkowej 87
3.5.3. Odpowiedzialność w wypadku ograniczenia wspólności majątkowej 88
3.5.4. Ochrona praw osób trzecich (art. 471 k.r.o.) 88
3.6. Odpowiedzialność za zobowiązania związane z prowadzoną działalnością
gospodarczą . 92
3.6.1. Odpowiedzialność za zobowiązania powstałe w związku z prowadzeniem
przedsiębiorstwa. . 92
3.6.2. Odpowiedzialność za zobowiązania małżonka będącego wspólnikiem spółki
cywilnej95
3.6.3. Odpowiedzialność małżonka będącego wspólnikiem spółki jawnej. 97
3.6.4. Odpowiedzialność małżonka będącego wspólnikiem (akcjonariuszem) spółki
kapitałowej. 98
3.7. Odpowiedzialność z tytułu należności publicznoprawnych 100
ROZDZIAŁ 4. Ograniczenie i wyłączenie odpowiedzialności majątkiem
wspólnym za zobowiązania jednego z małżonków104
4.1. Uwagi ogólne104
4.2. Ograniczenia odpowiedzialności wynikające z art. 41 k.r.o106
4.2.1. Brak zgody małżonka na zaciągnięcie zobowiązania przez współmałżonka. 106
4.2.2. Wierzytelność powstała przed powstaniem wspólności majątkowej lub dotycząca
majątku osobistego jednego z małżonków.108
4.3. Przesłanki sądowego wyłączenia solidarnej odpowiedzialności małżonków 111
4.4. Ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności w świetle art. 28 k.k.w 115
4.5. Ograniczenie odpowiedzialności w wypadku zawarcia przez małżonków umowy
wspólności majątkowej. 117
ROZDZIAŁ 5. Egzekucja z majątku małżonków . 120
5.1. Uwagi ogólne120
5.2. Podstawy i zakres przedmiotowy egzekucji. 121
5.3. Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności 125
5.3.1. Małżonek dłużnika jako strona postępowania klauzulowego 125
5.3.2. Nadawanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika w trybie art.
787 k.p.c126
5.3.3. Nadawanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika w trybie art.
7871 k.p.c132
5.3.4. Obrona małżonka dłużnika w postępowaniu klauzulowym133
5.4. Obrona interesów małżonków po wszczęciu egzekucji134
5.4.1. Obrona małżonka dłużnika w trybie art. 840 § 1 pkt 3 k.p.c. 134
5.4.2. Powództwo ekscydencyjne. 138
5.4.3. Dopuszczalność powództwa małżonka dłużnika o zwolnienie od egzekucji z art.
8912 § 2 k.p.c . 141
5.4.4. Sprzeciw małżonka dłużnika zgłoszony w trybie art. 9231 k.p.c . 143
5.4.5. Obrona małżonków pozostających w umownym ustroju majątkowym.145
5.4.5.1. Wstrzymanie czynności komornika.145
5.4.5.2. Wytoczenie powództwa z art. 8401 k.p.c. . 146
5.4.5.3. Wytoczenie powództwa z art. 841 k.p.c. . 148
5.4.6. Obrona małżonka dłużnika przy egzekucji należności karnoprawnych. 148
ROZDZIAŁ 6. Przymusowa rozdzielność majątkowa a problem dochodzenia
roszczeń od małżonków 151
6.1. Uwagi ogólne151
6.2. Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami. 152
6.3. Ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków154
6.4. Ogłoszenie upadłości w stosunku do jednego z małżonków.155
6.5. Orzeczenie separacji. . 159
6.6. Zmiana stosunków majątkowych między małżonkami a dochodzenie
od nich roszczeń cywilnoprawnych162
6.7. Zmiana stosunków majątkowych między małżonkami a dochodzenie roszczeń
publicznoprawnych.167
Zakończenie.173
Bibliografia 177
Wykaz orzeczeń. 195
200 stron, oprawa miękka
