Europa w niemieckiej myśli XIX-XXI wieku
Z pełnym przekonaniem rekomenduję opublikowanie monografii Europa w niemieckiej
myśli XIX-XXI wieku. Oparta na rozległej literaturze źródłowej oraz przedmiotowej
praca przekonuje siłą argumentów, ostrożnymi i wyważonymi konkluzjami co do nader
zróżnicowanych intencji i uwarunkowań obecności „myśli europejskiej" w
niemieckim literacko-publicystycznym kosmosie XIX-XX/XXI wieku. Przede wszystkim zaś
umiejętnie przedstawia niemiecką differentia specifica rozumienia pojęcia
„Europa" od oświecenia po współczesność.
(Hubert Orłowski)
Europa im Denken der Deutschen vom 19. bis zum 21. Jahrhundert
Die vorliegende Monographie untersucht das reichhaltige Denken über Europa, das
deutsche (oder präziser gesagt: deutsch schreibende) Schriftsteller, Gelehrte und
Publizisten von der Spätaufklärung bis in unsere Gegenwart in ihren Schriften und
Aussagen hervorgebracht haben. Als Quellen dieser Arbeit dienen sowohl literarische Texte
als auch im Besonderen Essays, aber auch philosophische Traktate, politische Sachbücher
und Studien, Presseartikel, Interviews, sowie öffentliche Reden, Briefe und andere
Stellungnahmen, die in politischen Kontroversen, in geschichtsphilosophischen Debatten
oder als utopische Zukunftsvisionen Europa zum Thema hatten. Nicht einbezogen wurden
Äußerungen von Politikern oder Parteiprogramme, die eher durch ihre praktische
Durchführung als durch geistige Ausstrahlung Wirkung zeitigen konnten. Die wenigen
Ausnahmen (Friedrich Naumann, Joschka Fischer) betreffen nur reif durchdachte,
grundsätzliche Äußerungen und beziehen sich dementsprechend auf langfristig verstandene
Projekte für die Zukunft; ihre Veröffentlichung richtete sich vorwiegend auf die
Debatten über die künftige Gestalt Europas und nicht auf die jeweils aktuelle politische
Praxis.
I. Niemcy - Rzesza - Europa. Próba typologii / 7
II. Niemieckie wizje Europy w XIX wieku / 23
1. Koncepcje wieczystego pokoju / 23
2. Projekty romantyków a Europa klasyków weimarskich / 29
3. Po kongresie wiedeńskim / 46
4. Heine i Młoda Europa / 56
III. Wobec dominacji myśli narodowej / 63
1. Po Wiośnie Ludów / 63
2. Cień Nietzschego / 78
IV. Doświadczenie zmierzchu Europy / 85
1. Mitteleuropa: albo jednoczenie ułomne / 85
2. Europa w pożodze Wielkiej Wojny / 92
V. Paneuropa i zagrożenia / 113
1. Niemcy - Francja / 113
2. Paneuropa / 118
3. Amerykanizacja - bolszewizm - faszyzm /128
VI. Pod znakiem swastyki / 139
VII. Poszukiwanie europy po doświadczeniu nazizmu. Odwołania europejskie po
1945 roku / 169
1. Pokój, pokój ponad wszystko / 169
2. Starzy i młodzi / 177
3. Trzecia siła / 185
4. Eskapizm intelektualistów / 190
VIII. Podzielony kontynent 1949-1989 / 195
1. Podział czy jedność? / 195
2. Mitteleuropa redivivus? / 207
3. Dystopia Enzensbergera / 217
IX. Sceptycyzm i nowe wyzwania. Intelektualiści niemieccy wobec projektu
europejskiego po 1989 roku / 223
1. Europa Brukseli czy Europa Obywateli? / 223
2. Federacja czy związek państw ? Europejskie różnice / 239
X. Rozwój poprzez kryzys. Instytucjonalna Europa w XXI wieku / 249
1. Dobrzy i źli Europejczycy /250
2. Widziane ze Szwajcarii / 256
3. Europa kosmopolityczna / 263
4. Przyspieszenie i demokratyzacja / 268
5. Monstrum Bruksela? / 277
Posłowie / 283
Bibliografia / 287
Zusammenfassung / 301
Indeks nazwisk / 305
312 stron, Format: 15.0x21.0cm , oprawa twarda