Źródła prawa Unii Europejskiej
System Prawa Unii Europejskiej tom IV
Nowe wyzwania w stosunku do Unii Europejskiej powstały w związku z głębokim
kryzysem finansowym w niektórych państwach strefy euro. Ponownie odwołano się do tzw.
metody schengenskiej, tj. do zawierania przez grupę państw członkowskich umów
międzynarodowych w sprawach ważnych dla całej Unii Europejskiej.
Tom ten wchodzi w skład serii
podręczników „System prawa Unii Europejskiej”, które Instytut Wydawniczy EuroPrawo
publikuje od 2009 r. Autorami wszystkich publikacji są wybitni specjaliści z zakresu
prawa UE i prawa międzynarodowego, wywodzący się ze środowiska akademickiego oraz
reprezentujący instytucje unijne i urzędy krajowe zajmujące się w Polsce sprawami Unii
Europejskiej. Tom ten reprezentuje pierwszą grupę podręczników (tomy od I do IX),
obejmujących ustrój Unii Europejskiej.
Pozostałe tomy tej grupy dotyczą:
rozwoju podstaw prawnych integracji europejskiej, zasad ustrojowych Unii, systemu
instytucjonalnego Unii, systemu ochrony prawnej, obywatelstwa Unii, aspektów
instytucjonalnych i prawnych finansów Unii Europejskiej, stosunków zewnętrznych,
prawnych aspektów członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Druga grupa podręczników
(tomy od X do XII) poświęcona jest Wspólnej Polityce Zagranicznej i Bezpieczeństwa,
Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości oraz Unii Gospodarczej i
Walutowej. Grupa trzecia (tomy od XIII do XXVIII) obejmuje prawo rynku wewnętrznego i
polityki UE.
Wykaz akronimów
Wstęp do wydania trzeciego
Wstęp do wydania drugiego
Wstęp do wydania pierwszego
1.Prawo pierwotne Unii Europejskiej (Robert Grzeszczak)
1.1.Uwagi ogólne
1.2.Prawo pierwotne pisane
1.2.1.Traktaty stanowiące Unię Europejską
1.2.2.Traktaty rewizyjne
1.2.3.Traktaty akcesyjne
1.2.4.Inne akty prawa pierwotnego
1.3.Prawo pierwotne niepisane
1.3.1.Pojęcie i klasyfikacja zasad ogólnych prawa
1.3.2.Zasady ogólne prawa Unii Europejskiej
1.3.3.Rola Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w konstruowaniu zasad ogólnych
1.3.4.Funkcje zasad ogólnych prawa
1.3.5.Prawa podstawowe jednostek
1.3.5.1.Prawa podstawowe jednostek w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej
1.3.5.2.Karta praw podstawowych- katalog praw podstawowych Unii Europejskiej
1.3.6.Normy prawa zwyczajowego
Literatura uzupełniająca
Podstawowe dokumenty
Pytania podsumowujące
2.Prawo pochodne Unii Europejskiej (Anna Zawidzka-Łojek)
2.1.Wprowadzenie
2.2.Akty ustawodawcze i akty nieustawodawcze
2.2.1.Akty ustawodawcze
2.2.2.Akty nieustawodawcze
2.2.2.1.Akty delegowane
2.2.2.2.Akty wykonawcze
2.2.2.3.Akty "bez przymiotnika"
2.2.2.4.Porozumienia międzyinstytucjonalne
2.3.Rozporządzenia
2.3.1.Charakterystyka ogólna
2.3.2.Rozporządzenie jako część prawa krajowego
2.4.Dyrektywy
2.4.1.Charakterystyka ogólna
2.4.2.Transpozycja dyrektywy
2.5.Decyzje
2.6.Zalecenia i opinie
2.7.Akty nienazwane
Literatura uzupełniająca
Pytania podsumowujące
3.Postanowienia przejściowe (Protokół nr 36) (Agnieszka Grzelak)
3.1.Wprowadzenie
3.2.Akty prawne w ramach WPZiB
3.2.1.Dotychczasowy katalog aktów w ramach WPZiB (dawny II filar UE)
3.2.1.1.Uwagi ogólne
3.2.1.2.Poszczególne akty dawnego II filaru UE
3.2.2.Nowy katalog aktów w ramach WPZiB
3.3.Akty prawne w ramach współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych i
współpracy policyjnej
3.3.1.Dotychczasowy katalog aktów prawnych w ramach współpracy w sprawach karnych
(dawnego III filaru UE)
3.3.1.1.Uwagi ogólne
3.3.1.2.Poszczególne akty dawnego III filaru UE
3.3.2.Obecny katalog aktów prawnych w ramach współpracy w sprawach karnych
3.4.Postanowienia Protokołu nr 36
Literatura uzupełniająca
Podstawowe dokumenty
Pytania podsumowujące
4.Tworzenie prawa Unii Europejskiej (Robert Grzeszczak, Anna
Zawidzka-Łojek)
4.1.Tworzenie prawa pierwotnego
4.1.1.Wprowadzenie
4.1.2.Zawieranie traktatów założycielskich
4.1.3.Procedury zmiany traktatów
4.1.3.1.Rewizje traktatów
4.1.3.2.Zawieranie traktatów akcesyjnych
4.1.3.3.Legitymacja demokratyczna zawierania i zmiany traktatów
4.2.Stanowienie unijnego prawa pochodnego
4.2.1.Wprowadzenie
4.2.2.Inicjatywa ustawodawcza
4.2.3.Rola parlamentów narodowych w tworzeniu unijnego prawa pochodnego
4.2.4.Rodzaje procedur legislacyjnych
4.2.4.1.Zwykła procedura ustawodawcza
4.2.4.2.Specjalna procedura ustawodawcza
4.2.4.3.Przyjmowanie aktów prawnych przez Radę bez odwołania do zwykłej czy specjalnej
procedury ustawodawczej
4.2.5.Wydawanie aktów unijnego prawa pochodnego przez Komisję
4.2.5.1.Wydawanie aktów przez Komisję na mocy upoważnienia traktatowego
4.2.5.2.Procedura komitologiczna
4.2.6.Wybór właściwej podstawy prawnej aktu unijnego
4.2.7.Rodzaje harmonizacji
4.2.8.Obowiązek uzasadnienia aktu unijnego
4.2.9.Obowiązek publikacji aktu
4.2.10.Udział instytucji doradczych: rola społeczeństwa obywatelskiego w stanowieniu
unijnego prawa pochodnego, lobbing
4.3.Lepsze stanowienie prawa
4.3.1.Niedostatki prawa Unii Europejskiej
4.3.2.Program naprawy prawodawstwa Unii Europejskiej
4.3.3.Kryteria oceny jakości prawa
4.3.4.Efekty podjętych działań
Literatura uzupełniająca
Podstawowe dokumenty
Pytania podsumowujące
5.Umowy międzynarodowe Unii Europejskiej z państwami trzecimi lub organizacjami
międzynarodowymi (Jan Barcz)
5.1.Wprowadzenie
5.2.Zakres kompetencji Unii Europejskiej do zawierania umów międzynarodowych
5.3.Procedura zawierania umów międzynarodowych
5.4.Obowiązek wykonania umów międzynarodowych
5.4.1.Podstawowe zasady
5.4.2.Obowiązek wykonania decyzji podejmowanych przez organy powołane na podstawie umów
międzynarodowych zawartych przez Unię
5.4.3.Wykonanie umów mieszanych
5.5.Okresy przejściowe w stosunku do umów zawartych w ramach danego II i III filara Unii
Europejskiej
5.6.Umowy międzynarodowe państw członkowskich a członkostwo w Unii Europejskiej
5.7.Problem tak zwanej metody schengeńskiej
Literatura uzupełniająca
Podstawowe dokumenty
Pytania podsumowujące
6.Zakres obowiązywania prawa Unii Europejskiej (Robert Grzeszczak)
6.1.Zakres obowiązywania ratione materiae
6.1.1.Wprowadzenie
6.1.2.Likwidacja struktury filarowej Unii Europejskiej
6.2.Zakres obowiązywania ratione personae
6.3.Zakres obowiązywania ratione temporis
Literatura uzupełniająca
Podstawowe dokumenty
Pytania podsumowujące
7.Wykładnia prawa Unii Europejskiej (Anna Kalisz)
7.1.Wprowadzenie
7.2.Współpraca sądów krajowych z unijnymi przy dokonywaniu wykładni (pytania prawne)
7.3.Wykładnia prawa unijnego dokonywana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii
Europejskiej
7.3.1.Wykładnia językowa
7.3.2.Wykładnia systemowa
7.3.3.Wykładnia celowościowo-funkcjonalna
7.4.Podsumowanie
Literatura uzupełniająca
Pytania podsumowujące
8.Prawo Unii Europejskiej a prawo krajowe państw członkowskich (Anna
Zawidzka-Łojek)
8.1.Wprowadzenie
8.2.Zasada pierwszeństwa prawa unijnego
8.3.Zasada skutku bezpośredniego
8.3.1.Uwagi wstępne
8.3.2.Skutek bezpośredni przepisów traktatowych
8.3.4.Skutek bezpośredni rozporządzeń
8.3.5.Skutek bezpośredni dyrektyw
8.3.6.Pojęcie emanacji państwa
8.3.7.Skutek bezpośredni decyzji
8.3.8.Skutek bezpośredni umów międzynarodowych i aktów wydanych na ich podstawie
8.4.Zasada prounijnej wykładni prawa krajowego (zasada skutku pośredniego prawa
unijnego) Literatura uzupełniająca
Pytania podsumowujące
9.Odpowiedzialność państwa członkowskiego za szkody powstałe wskutek
naruszenia prawa unijnego (Anna Zawidzka-Łojek)
9.1.Uwagi ogólne
9.2.Sformułowanie zasady odpowiedzialności odszkodowawczej państwa członkowskiego
9.3.Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej państwa członkowskiego
9.4.Rozwinięcie zasady odpowiedzialności odszkodowawczej państwa członkowskiego
9.5.Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa członkowskiego z tytułu naruszenia prawa
unijnego przez sąd krajowy orzekający w ostatniej instancji
9.6.Zasada autonomii proceduralnej
Literatura uzupełniająca
Pytania podsumowujące
Indeks
183 strony, B5, oprawa miękka
