Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i
Polskim biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
Komentarz do ustawy z 22.5.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych,
Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
jest pierwszym na rynku opracowaniem, które w sposób kompleksowy i praktyczny (w oparciu
o orzecznictwo sądów polskich jak i ETS-u) omawia problematykę związaną z
ubezpieczeniami obowiązkowymi, Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym i Polskim Biurem
Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Publikacja składa się z dziesięciu rozdziałów
podzielonych tematycznie. Obejmują one zagadnienia związane z: ubezpieczeniem OC
posiadaczy pojazdów mechanicznych, ubezpieczeniem OC rolników, ubezpieczeniem budynków
rolniczych, reprezentantem do spraw roszczeń, kontrolą spełnienia obowiązku zawarcia
umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, OC rolników i
budynków rolniczych oraz opłatą za niespełnienie tego obowiązku, Ubezpieczeniowym
Funduszem Gwarancyjnym oraz Polskim Biurem Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Spojrzenie okiem trzech różnych praktyków prawa: sędziego, adwokata i radcę
prawnego stanowi o profesjonalnym i naukowym podejściu do tematu, czyniąc publikację
niezwykle przydatną zarówno dla osób i instytucji, które w swojej działalności
zajmują się tematyką ubezpieczeniową jak i dla prawników, sędziów i studentów
prawa a także osób zainteresowanych tym dziełem prawa.
Spis treści
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . XI
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . XIII
Wykaz literatury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . XIX
Komentarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . 1
Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu
Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r.
(Dz.U. Nr 124, poz. 1152) . . . . . . . . . . . 3
Rozdział 1. Przepisy ogólne. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Art. 1. Zakres przedmiotowy ustawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 4
Art. 2. Słowniczek wyrażeń ustawowych. . . . . . . . . . . . . . . . .
. 7
Art. 3. Ubezpieczenie obowiązkowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 20
Art. 4. Rodzaje ubezpieczeń. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 25
Art. 5. Zawarcie umowy ubezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
56
Art. 5a. Skutki braku odpowiedzi na ofertę. . . . . . . . . . . . . . . .
. 60
Art. 6. Zawarcie umowy z naruszeniem prawa. . . . . . . . . . . . . . 62
Art. 7. Suma gwarancyjna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 64
Art. 8. Ustalanie składek ubezpieczeniowych. . . . . . . . . . . . . . .
67
Art. 8a. Podstawa zmiany wysokości składki. . . . . . . . . . . . . . .
73
Art. 9. Zakres objęty umową. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 75
Art. 9a. Zakres przedmiotowy umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
77
Art. 10. Spełnienie obowiązku ubezpieczenia. . . . . . . . . . . . . . .
79
Art. 11. Dziedziny objęte obowiązkowym ubezpieczeniem. . . . 82
Art. 12. Czas trwania ubezpieczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 85
Art. 13. Podstawa wypłaty odszkodowań. . . . . . . . . . . . . . . . . .
88
Art. 14. Termin na wypłacenie odszkodowania . . . . . . . . . . . . . 95
Art. 15. Zwrot kosztów zabezpieczenia mienia . . . . . . . . . . . . .
108
Art. 16. Obowiązki osoby objętej ubezpieczeniem. . . . . . . . . . . 113
Art. 17. Niedopełnienie obowiązków. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 117
Art. 18. Zawiadomienia i oświadczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 120
Art. 19. Dochodzenie roszczeń przez poszkodowanego. . . . . . . 125
Art. 20. Powództwo o naprawienie szkody. . . . . . . . . . . . . . . . .
128
Art. 21. Skuteczność przy braku zgody. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 139
Art. 22. Odpowiednie stosowanie przepisów. . . . . . . . . . . . . . .
141
Rozdział 2. Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Art. 23. Obowiązek zawarcia umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 150
Art. 24. Wyłączenia z obowiązku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 153
Art. 25. Zakres terytorialny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . 154
Art. 26. Okres objęty umową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 156
Art. 27. Ubezpieczenie krótkoterminowe. . . . . . . . . . . . . . . . . .
156
Art. 28. Wypowiedzenie umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 161
Art. 28a. Wypowiedzenie umowy ubezpieczenia. . . . . . . . . . . . 166
Art. 29. Umowa OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. . . . 168
Art. 30. Opłata ewidencyjna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 171
Art. 31. Przypadki rozwiązania umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 172
Art. 32. Zbycie pojazdu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . 178
Art. 33. Rozwiązanie umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 181
Art. 34. Odszkodowanie za wyrządzoną szkodę. . . . . . . . . . . . .
187
Art. 35. Odpowiedzialność cywilna . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 221
Art. 36. Odszkodowanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 223
Art. 36a. Dodatkowe badanie techniczne. . . . . . . . . . . . . . . . . .
226
Art. 37. Przyczepy, pojazdy holowane . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 227
Art. 38. Wyłączenie odpowiedzialności . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 230
Art. 39. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu. . . . . . 237
Art. 40. Ustanie odpowiedzialności zakładu. . . . . . . . . . . . . . .
. 240
Art. 41. Zwrot składki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . 241
Art. 42. (uchylony). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . 246
Art. 42a. Odpowiednie zastosowanie przepisów. . . . . . . . . . . . . 247
Art. 43. Zwrot wypłaconego odszkodowania. . . . . . . . . . . . . . . 248
Art. 43a. (uchylony). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . 263
Rozdział 3. Ubezpieczenie OC rolników. . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . 264
Art. 44. Obowiązek ubezpieczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 264
Art. 45. Czas objęty ubezpieczeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 265
Art. 46. Zawarcie następnej umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 266
Art. 46a. Kilka umów ubezpieczenia OC, wypowiedzenie. . . . . 271
Art. 47. Powstanie obowiązku ubezpieczenia. . . . . . . . . . . . . . .
272
Art. 48. Obowiązek zawiadomienia o zmianach w majątku . . . 275
Art. 49. Rozwiązanie umowy ubezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . .
276
Art. 50. Odszkodowanie za szkodę. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 278
Art. 51. Podmioty objęte ubezpieczeniem. . . . . . . . . . . . . . . . .
. 280
Art. 52. Odszkodowanie do wysokości sumy gwarancyjnej. . . . 280
Art. 53. Wyłączenie odpowiedzialności . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 281
Art. 54. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu. . . . . . 283
Art. 55. Ustanie odpowiedzialności . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 285
Art. 56. Zwrot składki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . 285
Art. 57. (uchylony). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . 287
Art. 58. Dochodzenie ubezpieczenia od sprawcy szkody. . . . . . 287
Rozdział 4. Ubezpieczenie budynków rolniczych. . . . . . . . . . . . . .
289
Art. 59. Obowiązek ubezpieczenia budynku. . . . . . . . . . . . . . . .
289
Art. 60. Powstanie obowiązku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 291
Art. 61. Okres zawarcia umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 291
Art. 62. Zawarcie następnej umowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 292
Art. 62a. Wypowiedzenie umowy ubezpieczenia budynków rolniczych . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
Art. 63. Przejście praw i obowiązków na inną osobę. . . . . . . . .
297
Art. 64. Obowiązek powiadomienia o zmianach . . . . . . . . . . . . 300
Art. 65. Rozwiązanie umowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 301
Art. 66. Wyłączenie budynku z ubezpieczenia. . . . . . . . . . . . . .
302
Art. 67. Zjawiska zaliczane do szkód objętych ubezpieczeniem. 303
Art. 68. Ustalanie wysokości szkody . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 306
Art. 69. Zmniejszenie, zwiększenie wysokości szkody . . . . . . . 308
Art. 70. Ustalanie sumy ubezpieczenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 309
Art. 71. Aktualizacja wartości budynku . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 311
Art. 72. Budynki niepodlegające ubezpieczeniu. . . . . . . . . . . . .
311
Art. 73. Wyłączenia odpowiedzialności zakładu. . . . . . . . . . . . .
312
Art. 74. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności. . . . . . . . . . . . .
313
Art. 75. Ustanie odpowiedzialności . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 314
Art. 76. Zwrot składki za niewykorzystane ubezpieczenie. . . . . 315
Art. 77. (uchylony) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . 316
Rozdział 5. Dochodzenie roszczeń z tytułu zdarzeń powstałych
za granicą. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . 317
Art. 78. Ustanowienie reprezentanta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 317
Art. 79. Powiadomienie reprezentanta . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 321
Art. 80. Zadania reprezentanta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 323
Art. 81. Wymogi dotyczące reprezentanta . . . . . . . . . . . . . . . . .
327
Art. 82. Działanie na wniosek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 328
Art. 83. Obowiązek udzielenia odpowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . .
330
Art. 83a. Przekazanie informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 333
Art. 83b. Termin podjęcia czynności . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 335
Art. 83c. Odpowiedź ostateczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 336
Art. 83d. Forma odpowiedzi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 338
Rozdział 6. Kontrola spełnienia obowiązku zawarcia umowy
obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, OC rolników i
budynków rolniczych oraz opłaty za niespełnienie tego obowiązku. . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . 340
Art. 84. Organy kontroli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . 340
Art. 85. Spełnienie obowiązku zawarcia ubezpieczenia . . . . . . 343
Art. 86. Okazanie dokumentu ubezpieczenia na żądanie . . . . . . 347
Art. 87. Zawiadomienie o braku dokumentu u kontrolowanego . 347
Art. 88. Opłata za brak ubezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 351
Art. 89. Zakaz przekroczenia granicy bez ubezpieczenia. . . . . . 355
Art. 90. Wezwanie do uiszczenia opłaty. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 357
Art. 91. Egzekucja opłaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . 360
Art. 92. Przedawnienie roszczeń. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 361
Art. 93. Obowiązek ubezpieczenia mimo wniesienia opłaty . . . 365
Art. 94. Umorzenie opłaty; ulga w spłacie. . . . . . . . . . . . . . . .
. 365
Art. 95. Wyłączenie stosowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 366
Rozdział 7. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. . . . .
. . . . . 368
Art. 96. Status i zadania Funduszu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 368
Art. 97. Członkostwo w Funduszu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 370
Art. 98. Zadania Funduszu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 374
Art. 99. Pomoc finansowa dla zakładu ubezpieczeń. . . . . . . . . . 387
Art. 100. Kontrola zakładu ubezpieczeń. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 391
Art. 101. Źródło pochodzenia środków na pomoc . . . . . . . . . . .
392
Art. 102. Ośrodek informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 393
Art. 103. Gromadzenie danych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 399
Art. 104. Udostępnianie danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 400
Art. 105. Dane z centralnej ewidencji pojazdów . . . . . . . . . . . .
406
Art. 106. Zaspokajanie roszczeń; wyłączenia. . . . . . . . . . . . . .
. 409
Art. 107. Zasady wypłat z Funduszu . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 412
Art. 108. Zgłoszenie roszczenia do Funduszu . . . . . . . . . . . . . .
413
Art. 109. Obowiązek zaspokojenia roszczenia. . . . . . . . . . . . . .
414
Art. 109a. Przedawnienie roszczeń. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 418
Art. 110. Okoliczności zwrotu świadczenia . . . . . . . . . . . . . . .
. 419
Art. 111. Postępowanie w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425
Art. 112. Składki na rzecz Funduszu . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 428
Art. 113. Zaspokajanie roszczeń. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 431
Art. 114. Przejęcie zobowiązań przez Fundusz . . . . . . . . . . . . .
432
Art. 115. Organy Funduszu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 433
Art. 116. Statut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . 434
Art. 117. Dochody Funduszu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 435
Art. 118. Składki z zagranicznych zakładów . . . . . . . . . . . . . .
. 438
Art. 119. Roczne sprawozdanie z działalności. . . . . . . . . . . . . .
438
Art. 119a. (uchylony). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . 440
Rozdział 8. Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
. . 440
Art. 120. Status Biura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . 440
Art. 121. Członkowie Biura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 441
Art. 122. Zakres działania Biura. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 443
Art. 123. Odpowiedzialność Biura za szkody. . . . . . . . . . . . . . .
446
Art. 124. Udostępnianie danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 448
Art. 125. Udostępnianie danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 449
Art. 126. Zawiadomienie Biura o wypadku . . . . . . . . . . . . . . . .
451
Art. 127. Źródła danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . 451
Art. 128. Organ odszkodowawczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 453
Art. 129. Informacja o zgłoszeniu żądania. . . . . . . . . . . . . . .
. . 454
Art. 130. Ustalenie odpowiedzialności. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . 455
Art. 131. Ostateczność decyzji Biura . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 457
Art. 132. Zwrot odszkodowania i innych kosztów. . . . . . . . . . . 457
Art. 133. Zwrot na rzecz obcego organu odszkodowawczego. . 457
Art. 134. Przypadki uzasadniające zwrot . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 460
Art. 135. Likwidacja szkód; suma gwarancyjna. . . . . . . . . . . . . 461
Art. 136. Termin na wypłatę odszkodowania. . . . . . . . . . . . . . .
462
Art. 137. (uchylony) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . 464
Art. 138. Składki członkowskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . 464
Art. 139. Organy Biura. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . 465
Art. 140. Roczne sprawozdanie z działalności . . . . . . . . . . . . . .
467
Rozdział 9. Zmiany w przepisach obowiązujących. . . .
. . . . . . . . 469
Art. 141–158. (pominięte). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . 469
Rozdział 10. Przepisy przejściowe i końcowe. . . . . .
. . . . . . . . . . . 469
Art. 159. Sprawy w toku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 469
Art. 160. Przekształcenia z mocy prawa. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. 469
Art. 161. Przepisy wykonawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 470
Art. 162. Stosowanie od dnia wejścia do UE . . . . . . . . . . . . . . .
470
Art. 163. Wejście w życie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . 470
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . 471
490 stron, miękka oprawa