Podręczna gramatyka języka polskiego
Nowy podręcznik do gramatyki języka polskiego przeznaczony dla studentów
polonistyki, slawistyki i innych kierunków humanistycznych.
Autorka, wykorzystując najnowszy stan badań, omawia zagadnienia dotyczące budowy i
funkcjonowania języka.
Porządkuje terminologię oraz omawia dyskusyjne kwestie, takie jak chociażby
podział na części mowy i części zdania, w bardzo przystępny sposób, aby nawet
początkujący student mógł zrozumieć istotę problemu.
Wykład urozmaicają analizy przykładów zaczerpniętych nie tylko z literatury
pięknej, ale również z rozmów, tekstów prasowych i internetowych oraz materiałów
reklamowych.
Przedmowa
1. Wstęp
1.1. Czym jest gramatyka?
1.2. Polszczyzna na tle innych języków
1.3. Ewolucja systemu gramatycznego
1.3.1. Fleksja rzeczownika
1.3.2. Liczebniki
1.3.3. Zaimki
1.3.4. Fleksja czasownika
1.3.5. Innowacje składniowe
1.3.6. Językowe skutki globalizacji
2. Fonetyka
2.1. Mówienie ? fonetyka artykulacyjna
2.2. Dźwięki mowy ? fonetyka akustyczna
2.3. Słyszenie ? fonetyka audytywna
2.4. Alfabet fonetyczny
2.5. Inwentarz polskich głosek
2.5.1. Samogłoski
2.5.1.1. Samogłoski ustne
2.5.1.2. Samogłoski nosowe
2.5.1.3. Dyftongi
2.5.2. Spółgłoski
2.5.2.1. Spółgłoski zwarto-wybuchowe (okluzywne)
2.5.2.2. Spółgłoski półotwarte (sonorne, sonanty)
2.5.2.2.1. Spółgłoski nosowe
2.5.2.2.2. Spółgłoski drżące (wibranty, trele)
2.5.2.2.3. Spółgłoski boczne (lateralne)
2.5.2.3. Spółgłoski szczelinowe (frykaty, spiranty)
2.5.2.4. Spółgłoski zwarto-szczelinowe (afrykaty)
2.6. Wpływ pisma na wymowę
3. Fonologia
3.1. Fonologia a fonetyka
3.2. Podstawowa jednostka fonologii: fonem
3.3. Ile fonemów liczy polszczyzna?
3.4. Upodobnienia i inne procesy fonologiczne
3.4.1. Upodobnienia pod względem dźwięczności
3.4.2. Upodobnienia pod względem miejsca artykulacji
3.4.3. Upodobnienia pod względem sposobu artykulacji
3.4.3.1. Odpodobnienie (dysymilacja)
3.4.3.2. Uproszczenie (elizja)
3.4.3.3. Przestawka (metateza)
3.4.3.4. Wstawienie (epenteza)
3.5. Fonologia suprasegmentalna
3.5.1. Sylaba
3.5.1.1. Model liniowy
3.5.1.2. Model nieliniowy
3.5.2. Wyraz fonologiczny
3.5.2.1. Akcent
3.5.2.2. Rytm
3.5.3. Fraza fonologiczna
3.5.4. Intonacja zdaniowa. Akcent rematyczny (fokus)
4. Morfematyka (analiza morfemowa)
4.1. Mniejsze od wyrazu: morfemy
4.2. Warianty morfemów: allomorfy
4.3. Rodzaje morfemów
4.4. Łączliwość morfemów: morfotaktyka
5. Morfologia jako gramatyka wyrazu
5.1. Granice wyrazu
5.1.1. Słowo a wyraz
5.1.2. Cztery piętra abstrakcji w rozumieniu wyrazu
5.1.2.1. Wyraz pisany (graficzny) lub mówiony (fonetyczny)
5.1.2.2. Wyraz tekstowy ? najmniejsza forma swobodna
5.1.2.3. Wyraz gramatyczny (słowoforma). Formy syntetyczne i analityczne
5.1.2.4. Wyraz słownikowy (leksem)
5.2. Części mowy
5.2.1. Na początku była greka
5.2.2. Współczesne kryteria podziału
5.2.2.1. Klasy znaczeniowe
5.2.2.2. Klasy gramatyczne
5.2.2.2.1. Klasy gramatyczne charakteryzowane na podstawie składni
5.2.2.2.2. Klasy gramatyczne charakteryzowane na podstawie fleksji
5.2.3. Zdroworozsądkowy katalog części mowy w polszczyźnie
5.2.3.1. Rzeczowniki
5.2.3.2. Przymiotniki
5.2.3.3. Przysłówki
5.2.3.4. Liczebniki
5.2.3.5. Zaimki
5.2.3.6. Czasowniki
5.2.3.7. Przyimki
5.2.3.8. Spójniki
5.2.3.9. Partykuły
5.2.3.10. Wykrzykniki
6. Kategorie morfologiczne
6.1. Problemy definicyjne. Typologia kategorii
6.2. Kategorie werbalne (czasownikowe)
6.2.1. Osoba gramatyczna
6.2.2. Czas gramatyczny
6.2.3. Aspekt gramatyczny, aspekt leksykalny, aspektualność
6.2.4. Taksis, czyli porządek chronologiczny
6.2.5. Tryb a modalność
6.2.6. Strona i profilowanie treści (diateza)
6.2.7. Negacja ? czy kategoria morfologiczna?
6.2.8. Liczba i rodzaj ? lustrzane kategorie czasownika
6.2.9. (Nie)określoność
6.3. Kategorie nominalne (imienne)
6.3.1. Rodzaj
6.3.2. Deprecjatywność ? honoryfikatywność
6.3.3. Przypadek
6.3.4. Apel
6.3.5. Liczba
6.3.6. Stopień
7. Słowotwórstwo
7.1. Ikoniczność formy językowej
7.2. Motywacja słowotwórcza
7.2.1. Zakres motywacji
7.2.2. Rodzaje motywacji
7.3. Kategoryzacja
7.4. Typy słowotwórstwa
7.4.1. Definicja formy słowotwórczej i formantu
7.4.2. Działania na morfemach
7.4.2.1. Derywacja dodatnia
7.4.2.2. Derywacja ujemna
7.4.2.3. Derywacja wymienna
7.4.3. Działania na wyrazach
7.4.3.1. Złożenia i złożeniowce
7.4.3.2. Kontaminacje
7.4.3.3. Skróty i skrótowce (akronimy)
7.4.4. Działania na fonemach
7.5. Kategorie słowotwórcze
7.5.1. Kategorie słowotwórcze rzeczowników
7.5.1.1. Kategorie słowotwórcze w języku potocznym
7.5.1.2. Kategorie słowotwórcze w odmianach specjalnych polszczyzny
7.5.2. Kategorie słowotwórcze przymiotników
7.5.2.1. Przymiotniki odprzymiotnikowe
7.5.2.2. Przymiotniki odrzeczownikowe
7.5.2.3. Przymiotniki odczasownikowe
7.5.3. Kategorie słowotwórcze czasowników
7.6. Gniazda, czyli słowotwórcze kategorie radialne
8. Fleksja, czyli odmiana
8.1. Czasowniki
8.1.1. Bezokolicznik
8.1.2. Pozostałe formy nieokreślone
8.1.2.1. Gerundium
8.1.2.2. Formy nieokreślone o odmianie przymiotnikowej
8.1.2.3. Nieodmienne formy nieokreślone
8.1.3. Wzorce odmiany: dwu- czy trójpodział?
8.1.4. Koniugacja polska w ujęciu Jana Tokarskiego
8.1.5. Koniugacja polska w ujęciu Romana Laskowskiego
8.1.6. Końcówki osobowe ? fleksja a aglutynacja
8.1.7. Co jest spornego w tematach fleksyjnych?
8.2. Rzeczowniki
8.2.1. Rzeczowniki nieodmienne czy synkretyczne?
8.2.2. Paradygmat czy algorytm?
8.2.3. Typy odmiany
8.2.3.1. Rzeczowniki żeńskie
8.2.3.2. Rzeczowniki męskie
8.2.3.3. Rzeczowniki nijakie
8.2.4. Końcówki współfunkcyjne i ich użycie
8.2.4.1. Kryterium fonologiczne
8.2.4.2. Kryterium morfologiczne
8.2.4.3. Kryterium semantyczne
8.2.4.4. Kryterium genetyczne
8.2.4.5. Kryterium pragmatyczne
8.3. Przymiotniki
8.3.1. Charakterystyka ogólna
8.3.2. Wzory odmiany
8.4. Liczebniki
8.4.1. Charakterystyka ogólna
8.4.2. Odmiana liczebników głównych
8.4.3. Odmiana liczebników zbiorowych
8.5. Zaimki
8.5.1. Problemy klasyfikacyjne
8.5.2. Zaimki partnerskie
8.5.3. Zaimki anaforyczne i zwrotne
8.5.4. Zaimki nieokreślone i przeczące
8.5.5. Zaimki wskazujące
8.5.6. Zaimki dzierżawcze
8.5.7. Zaimki pytajno-względne
9. Składnia
9.1. Tekst a funkcja komunikatywna języka
9.2. Wypowiedzenie - powiadomienie
9.2.1. Zawiadomienie
9.2.2. Zdanie
9.2.3. Równoważnik zdania
9.2.4. Frazemy - pogranicze składni i frazeologii
9.3. Zdanie a fraza
9.3.1. Pojęcie frazy i składnika
9.3.2. Frazy współrzędne i niewspółrzędne
9.3.3. Struktury endo- i egzocentryczne
9.4. Typy związków w zdaniu
9.5. Konotacja i walencja (wartościowość)
9.6. Akomodacja w składni
9.7. Budowa zdania ? kategorie funkcjonalne
9.7.1. Podmiot
9.7.1.1. Podmiot mianownikowy
9.7.1.2. Podmioty niemianownikowe
9.7.1.3. Grupa zdaniowa jako podmiot gramatyczny
9.7.1.4. Inne podmioty nietypowe
9.7.1.5. Blokada podmiotu
9.7.1.6. Zdania bezpodmiotowe
9.7.2. Orzeczenie
9.7.2.1. Orzeczenie proste
9.7.2.2. Bezokolicznik w pozycji orzeczenia
9.7.2.3. Orzeczenia złożone
9.7.2.4. Orzeczenia peryfrastyczne
9.7.2.5. Orzeczenie sekundarne
9.7.2.6. Zdanie podrzędne jako orzecznik
9.7.3. Dopełnienie jako człon konotowany zdania
9.7.3.1. Dopełnienie w bierniku
9.7.3.2. Dopełnienie w dopełniaczu
9.7.3.3. Pozostałe przypadki zależne
9.7.3.4. Dopełnienie w bezokoliczniku
9.7.3.5. Zdania dopełnieniowe
9.7.4. Przydawka jako niekonotowany, ale akomodowany podrzędnik grupy rzeczownikowej
9.7.4.1. Zgoda paradygmatyczna
9.7.4.1.1. Podrzędnik przymiotnikowy
9.7.4.1.2. Podrzędnik rzeczownikowy
9.7.4.2. Zgoda selektywna
9.7.4.2.1. Zgoda selektywna z akomodowanym mianownikiem
9.7.4.2.2. Zgoda selektywna z akomodowanym dopełniaczem
9.7.4.2.3. Zgoda selektywna z innym przypadkiem zależnym
9.7.4.3. Przydawki nieakomodowane
9.7.4.4. Apozycja
9.7.5. Okolicznik jako niekonotowany i nieakomodowany podrzędnik grupy czasownikowej
9.7.5.1. Okoliczniki modyfikacyjne
9.7.5.2. Okoliczniki sytuacyjne
9.7.5.3. Okoliczniki przyczynowo-skutkowe
9.7.5.4. Okoliczniki modalne
9.8. Schematy zdaniowe - kategorie formalne
9.9. Problematyka zdania złożonego
9.9.1. Zdania współrzędne
9.9.2. Zdania niewspółrzędne
9.9.2.1. Zdania dopełniające (intensjonalne)
9.9.2.2. Zdania czasowe
9.9.2.3. Zdania przyczynowo-skutkowe
9.9.2.4. Zdania porównawcze
9.9.2.5. Zdania względne
9.10. Modalność zdaniowa
9.11. Komunikatywna struktura zdania i dyskursu
Lista skrótów i symboli
Alfabet IPA
Literatura
Indeks
336 stron, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka
- 
- 
-