Analizując dwa odmienne modele dyskursu, obywatelskiego i
nieobywatelskiego, Autorka bada dwie różne moralno-polityczne wizje komunikowania:
wizję odwołującą się do polityki jako sztuki porozumienia i kompromisu dla dobra
wspólnego oraz zakładającą nieunikniony związek polityki z komunikowaniem i
planowaniem.
Niezależnie od arcyciekawej części teoretycznej, Barbara Jabłoński w swej
monografii prezentuje wyniki badań nad rzeczywistym dyskursem toczącym się w polskich
mediach. Innowacyjna analiza prasy łamie istniejące stereotypy i obiegowe poglądy na
tematy „obywatelskości” czy „nioeobywatelskości” polskich mediów, mediów
przedstawione w zakończeniu „kanony zasad politycznego komunikowania” czynią z
monografii interesującą i pożyteczną lekturę.
Praca Barbary Jabłońskiej z pewnością znajdzie wielu czytelników nie tylko w gronie
socjologów, dziennikarzy, politologów, studentów masowego komunikowania, lecz także
wśród szerszej publiczności zainteresowanej stanem polskiej debaty politycznej.
Z recenzji prof. Dr hab. Grażyny Skąpskiej
Dr Barbara Jabłońska jest pracownikiem
naukowo-dydaktycznym w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się
teoretycznymi i metodologicznymi aspektami studiów nad dyskursem, komunikacją i
społeczeństwem obywatelskim, między innymi w kontekście procesów integracyjnych
Polski z Unią Europejską. Jej zainteresowania naukowe związane są zarówno ze
współczesnymi teoriami socjologicznymi (w tym teoriami komunikacji oraz w
szczególności krytyczną analizą dyskursu), jak i metodologią nauk społecznych.
Spis treści:
Wprowadzenie
1.Problematyka badań nad dyskursem
1.1.Pojęcie dyskursu - trudności definicyjne
1.2.Procesualne, kontekstowe i proceduralne elementy dyskursu
1.3.Krytyczna analiza dyskursu
1.4.Dyskurs polityczny
1.5.Problemy związane z polskim dyskursem publicznym i politycznym
2.Dwa modele dyskursu
2.1.Obywatelski model dyskursu, czyli wspólnota komunikacyjna
2.1.1."Angelizm językowy" Jiirgena Habermasa
2.1.2.Racjonalność komunikacyjna
2.1.3.Działanie komunikacyjne w politycznej sferze publicznej
2.2.Nieobywatelski model dyskursu, czyli pseudokomunikacja
2.2.1."Diabolizm językowy" Pierre\'a Bourdieu i Michela Foucault
2.2.2.Społeczeństwo wykluczone z udziału w dyskursie - władza pastoralna
2.3.Zestawienie dwóch modeli dyskursu
3.Debata nicejsko-konstytucyjna w polskiej prasie
3.1.Materiał badawczy - struktura i uzasadnienie wyboru
3.1.1.Debata prasowa
3.1.2.Profile dyskursywne gazet
3.2.Słowa klucze czy słowa pułapki debaty nicejsko-konstytucyjnej?
4.Otwartość komunikacyjna na przykładzie "Rzeczpospolitej"
4.1.Nurty w ramach debaty nicejsko-konstytucyjnej oraz dominujące słownictwo
4.2.Siatka dyskursywna i prezentowane linie argumentacyjne
4.2.1.Czy warto umierać zaNiceę?
4.2.2."Elita wykluczona", czyli list intelektualistów do europejskiej opinii
publicznej
4.2.3."Nasze szaleństwo narodowe", czyli czytelnicze oburzenie na argumentację
M. Króla
4.2.4.W obronie wszystkich wykluczonych, czyli głos Kingi Dunin
4.2.5.Cimoszewicz versus Bachmann, czyli "polski skok do unijnej rzeki"
4.3.Wnioski
5.Zamknięte wspólnoty retoryczne "Naszego Dziennika" i
"Trybuny"
5.1.Władza pastoralna "Naszego Dziennika"
5.1.1.Polska i Unia Europejska
5.1.2.Rytualna wspólnota zjednoczona w obliczu wroga
5.1.3.Niceai Traktat Konstytucyjny
5.1.4.Wnioski
5.2.Zamknięta wspólnota retoryczna "Trybuny"
5.2.1.Obraz polsko-unijnych relacji oraz stosowane linie argumentacyjne
5.2.2.Siatka dyskursywna na łamach "Trybuny"
5.2.3.Głos czytelników "Trybuny" w debacie nicejsko-konstytucyjnej
5.2.4.Wnioski
6.Quasi-otwartość komunikacyjna "Gazety Wyborczej" i "Faktu"
6.1.Profil dyskursywny "Gazety Wyborczej"
6.1.1.Wojenna frazeologia używana w opisie Polski i Unii Europejskiej
6.1.2.Dwa nurty w ramach publicystyki "Gazety"
6.1.3.Argumentacja obozu europejskiego - Nicea jako przypadkowy prezent
6.1.4.Elementy metadyskursywne
6.1.5.Siatka dyskursywna
6.1.6.Wnioski
6.2.Profil dyskursywny "Faktu"
6.2.1.Siatka dyskursywna i listy do redakcji
6.2.2.Linie argumentacyjne: Nicea i Traktat Konstytucyjny
6.2.3.Wnioski
Zakończenie
Bibliografia
Spis tabel
Spis skrótów
142 strony, B5, oprawa miękka
