Prezentowane opracowanie to pierwsza na polskim rynku pozycja poświęcona
całokształtowi konsumenckiej regulacji kolizyjnej w Unii Europejskiej i ochronie
konsumenta w umowach transgranicznych.
Autorka wychodzi od zobrazowania procesu rozwoju prawa konsumenckiego w UE,
następnie przedstawia przyczyny, etapy i środki tworzenia regulacji prawa kolizyjnego
odnoszących się do ochrony słabszej strony obrotu, a zwłaszcza konsumenta. Zasadnicza
część książki poświęcona jest analizie instrumentów prawnych prawa prywatnego
międzynarodowego i europejskiego służących ochronie praw konsumenta. Rozważania
oparte są zwłaszcza na uregulowaniu Konwencji rzymskiej z 1980 r., rozporządzeniu Rzym
I o prawie właściwym dla zobowiązań umownych oraz dyrektywach „konsumenckich”, w
szczególności o niedozwolonych klauzulach umownych, sprzedaży konsumenckiej i
timesharingu.
Krytyczna analiza obecnie obowiązujących unormowań prawa kolizyjnego
służących ochronie konsumenta na rynku unijnym prowadzi Autorkę do zaproponowania
rozwiązania alternatywnego, opartego na promowanej w Europie konstrukcji instrumentu
opcjonalnego.
Spis treści:
Wstęp
Wykaz skrótów
Bibliografia
Rozdział I. Ogólne zasady kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta
§ 1. Uwzględnianie wartości w prawie kolizyjnym
I . "Neutralność" norm kolizyjnych
II . "Materializacja" prawa kolizyjnego
§ 2. Uzasadnienie kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta
I . Wyrównanie pozycji stron
II. Ochrona zaufania
III. Zróżnicowanie poziomu ochrony
§ 3. Instrumenty kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta
I . Wykorzystanie istniejących instrumentów prawnych
1. Klauzula porządku publicznego
2. Obejście prawa
3. Przepisy wymuszające swoje zastosowanie
4. Koncepcja świadczenia charakterystycznego
II. Wprowadzenie rozwiązań szczególnych
1. Wyłączenie wyboru prawa
2. Ograniczenie wyboru prawa
Rozdział II. Ewolucja podejścia do ochrony konsumenta w prawie unijnym
§ 1. Pierwszy okres istnienia unii
§ 2. Konsument jako bierny uczestnik rynku
§ 3. Ochrona konsumenta aktywnego
§ 4. Ujednolicanie systemu ochrony
Rozdział III. Instrumenty ochrony przewidziane w konwencji rzymskiej
§ 1. Wprowadzenie
I . Przebieg prac legislacyjnych
II. Charakter norm konwencji
III. Zasady ogólne wskazania prawa właściwego w konwencji
IV. Zasady wykładni konwencji
V . Rola ets w interpretacji konwencji
§ 2. Ogólna charakterystyka mechanizmu ochronnego z art. 5 Konwencji
§ 3. Zakres zastosowania
I . Pojęcie "umów konsumenckich"
II. Kwalifikacja podmiotowa
1. Sposób interpretacji pojęcia konsumenta
2. Podmiot chroniony
3. Kontrahent konsumenta
A. Profesjonalny uczestnik obrotu
B. Umowy związane z aktywnością zawodową przedsiębiorcy
III. Kwalifikacja przedmiotowa
1. Cel umowy
A. Kryteria oceny
B. Umowy mieszane
C. Umowy "potencjalnie" konsumenckie
2. Przedmiot umowy
A. Umowy o dostarczenie rzeczy
B. Umowy o świadczenie usług
C. Umowy kredytowe
D. Umowa timesharingu
E. Przyrzeczenie nagrody
3. Wyłączenia
A. Umowa przewozu
B. Usługi stricte zagraniczne
§ 4. Przesłanki stosowania art. 5
I . Specjalna propozycja lub reklama
1. Propozycja zawarcia umowy
A. Czynności niezbędne do zawarcia umowy
B. Wyraźna oferta skierowana do konsumenta
C. Czynności prawne konieczne do zawarcia umowy
2. "Specjalna" reklama
A. Skierowanie na obszar konkretnego państwa
B. Wymóg skierowania na państwo pobytu zwykłego konsumenta
II. Zamówienie konsumenta
III. "Wycieczki zakupowe"
IV . Przesłanki z art. 5a - internet
1. Reklama a internet
2. Specjalne skierowanie
§ 5. Łącznik zwykłego pobytu
§ 6. Skutki zastosowania art. 5 ust. 2 Konwencji
I . Wpływ na wybór prawa
II. Porównanie korzyści
III. Sposób oceny
IV . Prawo stosowane
1. Wyłączne stosowanie prawa państwa pobytu konsumenta
2. Kumulatywne stosowanie prawa
3. Wybór prawa stosowanego
§ 7. Brak wyboru prawa
I . Propozycje doktryny
II. Regulacja art. 5 ust. 3 Konwencji
§ 8. Stosowanie analogii
I . Potrzeba stosowania analogii
II. Dopuszczalność analogii
III. Postacie analogii
1. Poszerzenie kręgu podmiotów chronionych
2. Rozszerzenie pojęcia umowy konsumenckiej
3. Poszerzenie katalogu przesłanek stosowania art. 5.
§ 9. inne podstawy ochrony konsumenta w konwencji rzymskiej
I . Przepisy wymuszające jako instrument ochronny
1. Przepisy "konsumenckie" jako przepisy wymuszające
2. Relacje między art. 5 i 7 Konwencji
A. Pokrywanie się regulacji
B. Stosowanie art. 7 do umów "konsumenckich" nieobjętych zakresem art. 5
C. Stosowanie art. 7 do umów "niekonsumenckich"
II. Zastosowanie norm bezwzględnie wiążących na podstawie art. 3 ust. 3 Konwencji
III. Ważność materialna umowy
IV . Klauzula korygująca z art. 4 Konwencji
§ 10. Forma umów konsumenckich
§ 11. Ocena regulacji konwencyjnej
Rozdział IV. Instrumenty kolizyjnoprawne w dyrektywach konsumenckich
§ 1. Przyczyny tworzenia reguł kolizyjnych w dyrektywach
§ 2. Charakter norm kolizyjnych dyrektyw
§ 3. Charakterystyka poszczególnych rozwiązań Rys historyczny
II. Brzmienie dyrektyw
§ 4. Przesłanki stosowania norm kolizyjnych dyrektyw
I . Bliski związek
1. Brzmienie dyrektyw
2. Sposoby interpretacji pojęcia ścisłego związku
A. Ujęcie doktrynalne
B. Ujęcie "całościowe"
C. Interpretacja zgodnie z celem dyrektyw
D. Odwołanie do konwencji rzymskiej rozporządzenia rzym I
E. Brzmienie regulacji krajowych
3. Związek z terytorium
II. Brak bliskiego związku - dyrektywa timesharingowa
III. Wybór prawa przez strony
IV . Wskazanie prawa państwa trzeciego
V . Porównanie korzyści
VI. Wymóg pobytu
§ 5. Znaczenie klauzuli minimalnej
§ 6. Wskazanie prawa właściwego
§ 7. Dyrektywy niezawierające norm kolizyjnych
§ 8. Brak implementacji dyrektywy
§ 9. Ocena regulacji dyrektyw
Rozdział V. Rozporządzenie rzym I
§ 1. Prace nad reformą
I . Krytyka istniejących rozwiązań
II. "Zielona księga"
III. Podstawa prawna
IV . Ogólna charakterystyka rozporządzenia
§ 2. Regulacja konsumencka
I . Projekty uregulowania kwestii konsumenckich
II. Ogólna charakterystyka przyjętego rozwiązania
III. Zakres zastosowania
1. Zakres podmiotowy
2. Zakres przedmiotowy i wyłączenia
IV. Przesłanki stosowania
1. Wykonywanie działalności
2. Kryterium nakierowania
V . Łącznik zwykłego pobytu
VI . Skutki zastosowania art. 6
VII. Brak wyboru prawa
VIII. Inne podstawy ochrony
1. Przepisy wymuszające swoje zastosowanie
2. Zastosowanie przepisów bezwzględnie wiążących na mocy art. 3 rozporządzenia
3. Ważność umowy w świetle art. 10 rozporządzenia
IX. Forma umowy konsumenckiej
Rozdział VI. Podsumowanie
§ 1. Struktura istniejącego systemu
I . Kryterium obowiązywania
II. Kryterium merytoryczne
III. Kryterium przestrzenne
1. Umowy zawierane w obrębie unii
A. Przedsiębiorca pochodzący z państwa trzeciego
B. Przedsiębiorca pochodzący z terytorium ue
2. Umowy zawierane poza u nią
A. Przedsiębiorca pochodzący z państwa trzeciego
B. Przedsiębiorca pochodzący z terytorium ue
IV . Wzajemne relacje
V . Porównanie rozwiązań
§ 2. Bariery w obrocie transgranicznym
§ 3. Propozycje zmian
Indeks rzeczowy
306 stron, oprawa miękka