Prezentowany zbiór rozpraw „Europejskie prawo procesowe cywilne i
kolizyjne” zawiera opracowania dotyczące jednolitych unijnych regulacji z zakresu prawa
procesowego cywilnego i prawa prywatnego międzynarodowego.
Intensyfikacja transgranicznego obrotu prawnego między państwami
członkowskimi Unii Europejskiej oraz ciągły wzrost liczby unijnych regulacji prawnych
sprawiają, że znaczenie europejskiego prawa procesowego cywilnego oraz europejskiego
prawa kolizyjnego nieustannie wzrasta. W znacznej mierze prawo europejskie w tym obszarze
wypiera lub wyparło już przepisy prawa krajowego państw członkowskich.
Zbiór jest dziełem specjalistów z różnych ośrodków akademickich (Warszawa, Poznań,
Łódź), zajmujących się dydaktyką i praktycznym stosowaniem europejskich regulacji z
zakresu postępowania cywilnego i prawa kolizyjnego. Po raz pierwszy w polskiej
literaturze omówiono w nim w sposób kompleksowy projektowane zmiany rozporządzenia
Bruksela I oraz problematykę automatycznej wykonalności tytułów pochodzących z innych
państw członkowskich. Przedmiotem opracowań zawartych w zbiorze jest także jurysdykcja
krajowa w sprawach alimentacyjnych, problematyka zabezpieczenia dowodów i mediacji,
kolizyjnoprawne aspekty umów ubezpieczenia, umów licencyjnych na korzystanie z praw
własności intelektualnej i naruszeń tych praw oraz umów o roboty budowlane.
Publikacja jest adresowana do osób zainteresowanych transgranicznymi aspektami ochrony
prawnej, w tym sędziów, adwokatów, radców prawnych i rzeczników patentowych, którzy
w swej praktyce stykają się z problematyką ustalania jurysdykcji krajowej, prawa
właściwego i wykonywania zagranicznych tytułów egzekucyjnych na gruncie prawa
europejskiego. Może stanowić również przydatne źródło wiedzy dla osób zajmujących
się tymi zagadnieniami w pracy naukowej.
Wykaz skrótów
Wprowadzenie
CZĘŚĆ I Europejskie prawo procesowe cywilne
Projektowane zmiany rozporządzenia nr 44/2001, Karol Weitz
I.Wprowadzenie
II.Zakres zastosowania
1.Uwagi ogólne
2.Pozwani z państw trzecich
3.Przedmiotowy zakres zastosowania
3.1.Acta iure imperii
3.2.Sądownictwo polubowne
3.3.Sprawy alimentacyjne
4.Stosunek do innych aktów prawnych
III.Jurysdykcja krajowa
1.Uwagi ogólne
2.Sprawy dotyczące praw rzeczowych na ruchomościach lub posiadania ruchomości
3.Wielość pozwanych
4.Wielość pozwanych w sprawach wynikających z indywidualnych umów o pracę
5.Jurysdykcje wyłączne
6.Umowy jurysdykcyjne
6.1.Uwagi ogólne
6.2.Problem prawa właściwego
6.3.Umowy jurysdykcyjne na rzecz sądów państwa trzeciego
7.Jurysdykcja krajowa powstała wskutek wdania się pozwanego w spór
8.Jurysdykcja krajowa dodatkowa i konieczna
8.1.Uwagi ogólne
8.2.Jurysdykcja krajowa dodatkowa
8.3.Jurysdykcja krajowa konieczna
IV.Badanie jurysdykcji i dopuszczalności postępowania
V.Zawisłość spraw i sprawy wiążące się ze sobą
1.Uwagi ogólne
2.Stwierdzenie jurysdykcji przez sąd, przed którym najpierw wytoczono powództwo
3.Wzmocnienie skuteczności umów jurysdykcyjnych
4.Wzmocnienie skuteczności zapisu na sąd polubowny
5.Sprawy wiążące się ze sobą
6.Określenie chwili wytoczenia powództwa
7.Respektowanie uprzedniej zawisłości sprawy przed sądem państwa trzeciego
8.Koordynacja postępowania w sprawie głównej i postępowania co do stosowania środków
tymczasowych
VI.Środki tymczasowe włącznie ze środkami zabezpieczającymi
1.Pojęcie środków tymczasowych i zabezpieczających
2.Jurysdykcja krajowa dla stosowania środków tymczasowych i zabezpieczających
VII.Uznawanie i wykonywanie orzeczeń, dokumentów urzędowych i ugod sądowych
1.Uwagi ogólne
2.Zakres orzeczeń i innych tytułów mogących podlegać uznaniu lub wykonaniu
3.Uznanie i wykonalność orzeczeń niewymagających exequatur
3.1.Automatyczne uznanie i automatyczna wykonalność
3.2.Środki ochrony dłużnika w prawie unijnym
3.3.Postępowanie egzekucyjne i środki ochrony dłużnika według prawa krajowego
4.Uznanie i wykonalność orzeczeń wymagających exequatur
5.Regulacje wspólne dla orzeczeń niewymagających exequatur oraz orzeczeń wymagających
exequatur
6.Dokumenty urzędowe i ugody sądowe
VIII.Pozostałe kwestie
IX.Uwagi końcowe
Literatura
Automatyczna wykonalność orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych w Unii
Europejskiej - geneza, stan obecny i perspektywy, Paweł Grzegorczyk
I.Początki
II.System wykonywania orzeczeń zagranicznych w świetle rozporządzeń nr 44/2001 i
2201/2003
III.Założenia programowe modelu automatycznej wykonalności. Zasada wzajemnego zaufania
jako aksjologiczna podstawa pełnej realizacji swobodnego
przepływu orzeczeń
IV.Automatyczna wykonalność orzeczeń w tzw. rozporządzeniach drugiej generacji
(rozporządzenie nr 805/2004, nr 1896/2006, nr 861/2007 i nr 4/2009)
1.Uwagi wstępne
2.Przedmiot orzeczeń objętych automatyczną wykonalnością
3.Istota automatycznej wykonalności orzeczeń w Unii Europejskiej
3.1.Uchylenie exequatur
3.2.Eliminacja podstaw odmowy stwierdzenia wykonalności
4.Odmowa, ograniczenie i zawieszenie wykonania
4.1.Uwagi wstępne
4.2.Odmowa wykonania
4.2.1.Odmowa wykonania na podstawie prawa unijnego
4.2.1.1.Kolizja orzeczeń
4.2.1.2.Spełnienie świadczenia
4.2.1.3.Przedawnienie
4.2.2.Odmowa wykonania na podstawie prawa krajowego
4.3.Zawieszenie lub ograniczenie wykonania
V.Automatyczna wykonalność a uznanie zagranicznego orzeczenia
VI.Ocena i perspektywy
Literatura
Jurysdykcja krajowa w sprawach alimentacyjnych w świetle rozporządzenia nr
4/2009, Karol Weitz
I.Wprowadzenie
II.Przedmiotowy zakres zastosowania rozporządzenia nr 4/2009
III.Podstawy jurysdykcji krajowej
1.Zagadnienia ogólne
2.Jurysdykcja krajowa według przepisów ogólnych
3.Wpływ woli stron na jurysdykcję krajową
4.Jurysdykcja dodatkowa i jurysdykcja konieczna
5.Ograniczenie prowadzenia postępowania
6.Środki tymczasowe i zabezpieczające
Literatura
Zabezpieczenie dowodu na gruncie rozporządzeń nr 44/2001 i 1206/2001,
Piotr Rylski
I.Uwagi wstępne
II.Istota i funkcje zabezpieczenia dowodu w wybranych regulacjach krajowych państw
członkowskich Unii Europejskiej
III.Teoretyczne sposoby zabezpieczenia dowodu w obrocie międzynarodowym
IV.Zabezpieczenie dowodu w ramach międzynarodowej pomocy prawnej na gruncie rozrządzenia
nr 1206/2001
V.Jurysdykcja sądów państw członkowskich w postępowaniu o zabezpieczenie dowodu na
podstawie rozporządzenia nr 44/2001
1.Jurysdykcja krajowa sądów państw członkowskich mających jurysdykcję krajową w
sprawie głównej w postępowaniu o zabezpieczenie dowodu
2.Jurysdykcja krajowa sądów państw członkowskich niemąjących jurysdykcji krajowej w
sprawie głównej w postępowaniu o zabezpieczenie dowodu
VI.Bezpośrednie wykonanie zabezpieczenia dowodu na terytorium innego państwa
członkowskiego a system międzynarodowej pomocy prawnej na gruncie
rozporządzenia nr 1206/2001
VII.Uwagi końcowe
Literatura
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/EC z 21 maja 2008 r. w sprawie
niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych, Rafał Morek
I.Uwagi wprowadzające
II.Geneza dyrektywy 2008/52/WE
III.Stan implementacji dyrektywy 2008/52/WE w państwach członkowskich UE -uwagi ogólne
IV.Cel dyrektywy 2008/52/WE
V.Definicja pojęcia "mediacja"
VI.Definicja pojęcia "mediator"
VII.Mediacje sądowe i mediacje obowiązkowe
VIII.Wykonalność ugod zawartych w drodze mediacji
IX.Poufność mediacji
X.Wpływ mediacji na okresy przedawnienia
XI.Informacje dla ogóiu społeczeństwa
XII.Informacje dotyczące właściwych sądów i organów
XIII.Przegląd regulacji i transpozycja
Literatura
CZĘŚĆ II Europejskie prawo kolizyjne
Statut umów ubezpieczenia według rozporządzenia Rzym I, Mateusz Pilich
I.Wprowadzenie
II.Temporalny, podmiotowy i przedmiotowy zakres zastosowania rozporządzenia do umów
ubezpieczenia
1.Intertemporalny aspekt międzynarodowego prawa umów ubezpieczenia
2.Problemy kwalifikacyjne międzynarodowego prawa kontraktów ubezpieczenia w
rozporządzeniu Rzym I
III.Prawo właściwe dla umów ubezpieczenia
1.Wewnętrzna systematyka art. 7 rozporządzenia Rzym I
2.Umowy nieobjęte zakresem art. 7 (masowe ryzyko zlokalizowane poza Unią
Europejską, reasekuracja)
3.Umowy obejmujące duże ryzyko
4.Umowy obejmujące masowe ryzyka ulokowane wewnątrz UE oraz umowy ubezpieczenia na
życie
IV.Kolizyjnoprawna problematyka ubezpieczeń obowiązkowych. Przepisy wymuszające swoje
zastosowanie
1.Umowy ubezpieczenia obowiązkowego
2.Przepisy wymuszające swoje zastosowanie
V.Zakres norm kolizyjnych dla umów ubezpieczenia
VI.Podsumowanie i wnioski końcowe
Literatura
Prawo właściwe dla umów licencyjnych o korzystanie z praw własności
intelektualnej w świetle rozporządzenia Rzym I, Rafał Sikorski
I.Wprowadzenie
II.Ogólna charakterystyka poszukiwania prawa właściwego dla umów licencyjnych w
świetle postanowień rozporządzenia Rzym I
III.Wybór prawa przez strony umowy licencyjnej
IV.Artykuł 4 ust. 1 rozporządzenia Rzym I a prawo właściwe dla umów zezwalających na
korzystanie z praw własności intelektualnej
1.Uwagi ogólne
2.Artykuł 4 ust. 1 lit. f projektu rozporządzenia Rzym I - szczególna reguła kolizyjna
dla umów licencyjnych
3.Artykuł 4 ust. 1 lit. e rozporządzenia Rzym I - szczególna reguła kolizyjna dla
umów franchisingu
4.Artykuł 4 ust. 1 lit. f rozporządzenia Rzym I - szczególna reguła kolizyjna dla
umów dystrybucji
5.Artykuł 4 ust. 1 lit. b rozporządzenia Rzym I - szczególna reguła kolizyjna dla
umów o świadczenie usług
6.Podsumowanie rozważań odnoszących się do stosowania norm kolizyjnych wyrażonych w
art. 4 ust. 1 rozporządzenia Rzym I
V.Świadczenie charakterystyczne w umowach licencyjnych - art. 4 ust. 2 rozporządzenia
Rzym I
1.Koncepcja świadczenia charakterystycznego - uwagi ogólne
2.Poszukiwanie świadczenia charakterystycznego w umowach licencyjnych - przegląd
głównych stanowisk
3.Określenie "świadczenie charakterystyczne" w umowach licencyjnych o
korzystanie z praw własności intelektualnej
3.1.Świadczenie charakterystyczne w umowach licencyjnych w prawie autorskim
3.2.Świadczenie charakterystyczne w umowach licencyjnych w prawie własności
przemysłowej
3.3.Prawo właściwe dla umów licencyjnych o korzystanie ze wspólnotowego wzoru
przemysłowego i wspólnotowego znaku towarowego
VI.Prawo najściślej powiązane z umową licencyjną - stosowanie klauzul korekcyjnych
zawartych w art. 4 ust. 3 i 4 rozporządzenia Rzym I
VII.Prawo właściwe dla umów konsumenckich a umowy licencyjne
VIII.Prawo właściwe dla umów o pracę a umowy licencyjne
IX.Przepisy wymuszające swoje zastosowanie
X.Zakres zastosowania statutu kontraktowego. Rozgraniczenie statutu kontraktowego i praw
na dobrach niematerialnych
XI.Rozwiązania kolizyjne zawarte w rozporządzeniu Rzym I na tle najnowszych propozycji
doktryny
XII.Podsumowanie
Literatura
Prawo właściwe dla naruszeń praw własności intelektualnej w świetle
postanowień rozporządzenia Rzym II, Rafał Sikorski
I.Wprowadzenie
II.Konwencje międzynarodowe dotyczące praw własności intelektualnej a prawo kolizyjne
1.Uwagi ogólne
2.Zasada traktowania narodowego jako źródło norm kolizyjnych
3.Inne postanowienia konwencji międzynarodowych dotyczących ochrony własności
intelektualnej jako źródła norm kolizyjnych
4.Zasada terytorializmu jako uzasadnienie rozstrzygnięć w prawie kolizyjnym
III.Prawo właściwe dla naruszeń praw własności intelektualnej w świetle postanowień
art. 8 rozporządzenia Rzym II - zagadnienia ogólne
IV.Prawo właściwe dla naruszeń praw własności intelektualnej w świetle art. 8 ust. 1
rozporządzenia Rzym II
V.Prawo właściwe dla naruszeń jednolitych wspólnotowych (unijnych) praw własności
intelektualnej
1.Uwagi ogólne
2.Art. 8 ust. 2 rozporządzenia Rzym II a postanowienia rozporządzeń regulujących
jednolite prawa własności intelektualnej
3.Ocena rozwiązań kolizyjnych dla naruszeń jednolitych praw własności intelektualnej
VI.Prawo właściwe dla naruszeń w Internecie
VII.Prawo właściwe dla naruszeń praw autorskich i pokrewnych a teoria emisji w
odniesieniu do nadań satelitarnych
VIII.Wyłączenie możliwości wyboru prawa oraz stosowania prawa wspólnego miejsca
pobytu lub prawa najściślej powiązanego
IX.Zakres zastosowania prawa właściwego dla naruszeń praw własności intelektualnej
wskazanego za pośrednictwem art. 8 rozporządzenia Rzym II
X.Podsumowanie
Literatura
Problematyka kolizyjnoprawna umów o roboty budowlane, Michał Wojewoda
I.Wprowadzenie
II.Pojęcie umowy o roboty budowlane
III.Wybór prawa przez strony
IV.Prawo właściwe w braku wyboru
V.Umowy konsumenckie
VI.Znaczenie prawa miejsca prowadzenia inwestycji
VII.Problem rozszczepienia statutu
VIII.Prawo właściwe dla stosunków między podwykonawcą a inwestorem
1.Roszczenia inwestora względem podwykonawców
2.Roszczenia podwykonawców względem inwestora
IX.Prawo właściwe w przypadku inwestycji realizowanych w trybie zamówień publicznych
X.Zakończenie
Literatura
O autorach
527 stron, B5, oprawa twarda
