POPRAWA JAKOŚCI I BEZPIECZEŃSTWA ZDROWOTNEGO ŻYWNOŚCI I PASZ POPRZEZ
MIKROBIOLOGICZNĄ ELIMINACJĘ MIKOTOKSYN FUZARYJNYCH
Monografia [.] porusza aktualny i ważny dla bezpieczeństwa zdrowotnego problem
który nie jest powszechnie doceniany.
Redukcja bądź eliminacja mikrotoksyn czyli niebezpiecznych dla ludzi i zwierząt
wtórnych metabolitów grzybów z surowców, półproduktów czy produktów
żywnościowych i paszowych, jest zagadnieniem trudnym i tylko częściowo rozwiązanym. I
stnieją metody fizyczne i chemiczne używane do tego celu, ale ich zastosowanie ma
wiele ograniczeń i często prowadzi do obniżenia wartości odżywczej produktów
spożywczych i pasz.
Fragment recenzji prof. zw. dr hab Jadwigi Szostak-Kot
Lista najczęściej stosowanych skrótów i symboli . 7
Wstęp . 9
Koncepcja pracy i zakres badań 13
1. Mikotoksyny wytwarzane przez grzyby z rodzaju Fusarium . 17
1.1. Charakterystyka ważniejszych mikotoksyn fuzaryjnych 18
1.1.1. Trichoteceny 20
1.1.2. Zearalenon . 25
1.1.3. Fumonizyny . 30
1.1.4. Inne toksyny fuzaryjne 35
1.2. Oddziaływanie mikotoksyn fuzaryjnych na zdrowie ludzi i zwierząt 36
1.2.1. Oddziaływanie mikotoksyn fuzaryjnych na zdrowie zwierząt hodowlanych . 39
1.2.2. Oddziaływanie mikotoksyn fuzaryjnych na zdrowie ludzi 42
2. Występowanie mikotoksyn fuzaryjnych w żywności i paszach 47
2.1. Mikotoksyny fuzaryjne w surowcach żywnościowych i paszowych . 49
2.2. Mikotoksyny fuzaryjne w żywności i paszach . 57
3. Regulacje prawne dotyczące zawartości mikotoksyn w żywności i paszach
64
4. Ekonomiczne skutki obecności mikotoksyn w żywności i paszach .
69
5. Możliwości ograniczenia zawartości mikotoksyn w żywności i paszach
75
5.1. Działania prewencyjne 75
5.1.1. Działania prewencyjne przed i w trakcie zbioru . 76
5.1.2. Działania podejmowane po zbiorach . 79
5.2. Eliminacja mikotoksyn z żywności i pasz 81
5.2.1. Metody fizyczne . 82
5.2.2. Metody chemiczne 91
5.2.3. Metody biologiczne . 93
6. Materiał i metody badań . 104
6.1. Materiał badawczy . 104
6.1.1. Mikroorganizmy i metody hodowli 104
6.1.2. Standardy mikotoksyn i inne odczynniki 104
6.2. Metodyka badań . 105
6.2.1. Ustalanie określonej liczby komórek w próbie 105
6.2.2. Usuwanie toksyn w roztworach modelowych . 105
6.2.3. Badanie wpływu czynników środowiskowych na efektywność usuwania mikotoksyn
106
6.2.4. Badanie stabilności kompleksu bakterii z mikotoksynami w symulowanym układzie
pokarmowym . 107
6.2.5. Określenie udziału składników ściany komórkowej w wiązaniu mikotoksyn
108
6.2.6. Oznaczanie zawartości mikotoksyn metodą wysokosprawnej chromatografii i cieczowej
(HPLC) 109
6.2.7. Analiza statystyczna 110
7. Usuwanie wybranych mikotoksyn fuzaryjnych przez bakterie fermentacji
propionowej . 111
7.1. Usuwanie niwalenolu i deoksyniwalenolu przez bakterie fermentacji propionowej
115
7.2. Usuwanie fumonizyn przez bakterie fermentacji propionowej . 116
7.3. Usuwanie zearalenonu przez bakterie fermentacji propionowej . 118
7.4. Podsumowanie . 119
8. Czynniki wpływające na efektywność procesu wiązania mikotoksyn przez
bakterie fermentacji propionowej . 124
8.1. Wpływ stężenia mikotoksyn na efektywność procesu wiązania przez bakterie
fermentacji propionowej 124
8.2. Wpływ pH środowiska na efektywność procesu wiązania mikotoksyn przez bakterie
fermentacji propionowej . 128
8.3. Wpływ temperatury inkubacji na efektywność procesu wiązania mikotoksyn przez
bakterie propionowe . 136
8.4. Wpływ liczebności populacji bakterii fermentacji propionowej na efektywność
procesu wiązania mikotoksyn . 139
8.5. Wpływ czasu inkubacji na efektywność procesu wiązania mikotoksyn przez bakterie
fermentacji propionowej . 142
8.6. Podsumowanie . 145
9. Stabilność kompleksu bakterii z mikotoksynami w symulowanym przewodzie
pokarmowym 147
9.1. Stabilność kompleksu bakterii fermentacji propionowej z zearalenonem w symulowanym
przewodzie pokarmowym . 149
9.2. Stabilność kompleksu bakterii fermentacji propionowej z deoksyniwalenolem w
symulowanym przewodzie pokarmowym . 151
9.3. Stabilność kompleksu bakterii fermentacji propionowej z fumonizynami w symulowanym
przewodzie pokarmowym 153
9.4. Stabilność kompleksu bakterii fermentacji propionowej z mieszaniną toksyn
fuzaryjnych w symulowanym przewodzie pokarmowym . 155
9.5. Podsumowanie . 158
10. Udział składników ściany komórkowej bakterii propionowych w wiązaniu
mikotoksyn . 162
10.1. Udział ściany komórkowej w wiązaniu mikotoksyn fuzaryjnych . 162
10.2. Udział egzopolisacharydów w wiązaniu mikotoksyn fuzaryjnych 165
10.3. Udział białkowych i lipidowych składników ściany komórkowej w wiązaniu
mikotoksyn fuzaryjnych . 166
10.4. Podsumowanie . 171
11. Znaczenie badań nad możliwością wykorzystania bakterii fermentacji propionowej do
eliminacji mikotoksyn fuzaryjnych 173
Literatura 177
Spis tabel . 223
Spis rysunków 226
224 stron, oprawa miękka
