Młody obywatel we współczesnej demokracji europejskiej
Jakość demokracji przyszłości w dużej mierze zależy od społecznych i
politycznych postaw młodego pokolenia, które kształtują się dzisiaj.
Pierwsze bezpośrednie doświadczenia udziału w życiu wspólnoty politycznej w
największym stopniu rzutują na przyszłe wybory. Osiągając wiek wyborczy, młodzi
ludzie stają się pełnoprawnymi obywatelami każdego demokratycznego państwa. W życiu
każdego człowieka jest to moment symboliczny, choć bywa, że pozostaje niezauważony,
gdyż wyposaża jednostkę zdaną dotąd na decyzje starszych w nowy społeczno-polityczny
status, z którego wypływają tak prawa jak i obywatelskie obowiązki. W pierwszej
kolejności jest to prawo wyboru. Z jednej strony, prawo do bycia aktywnym obywatelem,
który ma ambicję wpływania na kształt i kierunki prowadzonej polityki, udzielania
akceptacji rządzącym lub jej odmowy czy publicznego artykułowania problemów, których
powszechnie się nie dostrzega. Rzetelność obserwatora życia społecznego nakazuje
jednak zauważyć drugą stronę tego problemu. Z chwilą osiągnięcia wieku politycznej
dojrzałości każdy obywatel może także skorzystać z prawa do pozostania biernym,
skupienia się na sferze prywatnej. Bycie dobrze poinformowanym nie jest i nie może być
imperatywem. Ludzie różnią się pod względem poziomu posiadanej wiedzy, kapitału
społecznego, zainteresowania sprawami publicznymi i zupełnie naturalnym jest fakt, że
jedni wybierają drogę aktywisty, inni - jak pisał Alfred Schütz, „światłego
obywatela", a jeszcze inni „człowieka z ulicy", dla którego sfera szeroko
rozumianej polityki wydaje się obojętna, a nawet wroga1. Dlatego tak ważne jest to, na
jaką drogę wprowadzą młodych obywateli ich pierwsze lekcje demokracji.
Wprowadzenie
1. Młody obywatel, czyli kto i dlaczego?
2. Baza źródłowa
3. Struktura opracowania
Rozdział I
ROLA MŁODYCH OBYWATELI WE WSPÓŁCZESNEJ DEMOKRACJI
1. Spór o miejsce i rolę młodzieży w przestrzeni społecznej
2. Próba dostrzeżenia continuum
3. Krytyka młodego obywatela
4. Krytyka współczesnego społeczeństwa
5. Młodzi daleko od polityki czy polityka daleko od młodych?
Przyczyny bierności i aktywności politycznej
6. Kryzys młodzieży czy kryzys demokracji?
Inne spojrzenie na pojęcie partycypacji
7. Krytyczny, aktywny, światły obywatel
Poszukiwania modelu idealnego
Rozdział II
POLITYKA W ŻYCIU MŁODEGO OBYWATELA
1. Analityczny model obywatelstwa
2. Znaczenie polityki w życiu młodych obywateli
3. Baza informacyjna młodych obywateli
4. Poziomy politycznej partycypacji
5. Podsumowanie
Rozdział III
POSTAWY OBYWATELSKIE MŁODYCH EUROPEJCZYKÓW
1. Aktywne obywatelstwo jako warunek i produkt demokracji
2. Rola politycznej socjalizacji
3. Zaufanie interpersonalne i publiczne
4. Tolerancja i gotowość do współpracy
5. Znaczenie demokracji w życiu młodych Europejczyków
6. Postawy wobec prawa
7. Podsumowanie
Rozdział IV
MŁODZI OBYWATELE W UNII EUROPEJSKIEJ
1. Unia Europejska w globalnej rzeczywistości
2. Unia Europejska jako wartość, idea i rzeczywistość
3. Demokracja w Unii Europejskiej
4. Ku obywatelstwu europejskiemu
5. Młodzi obywatele wobec kryzysu gospodarczego
6. Siła oddziaływania kryzysu gospodarczego
7. Strategie działania - co i jak robić?
8. Podsumowanie
PODSUMOWANIE
SPIS TABEL I WYKRESÓW
BIBLIOGRAFIA
219 stron, B5, oprawa miękka