Pół wieku diaspory tureckiej w Niemczech
Społeczność turecka w Republice Federalnej Niemiec - procesy
migracji i integracji po 1961 roku
Celem niniejszej pracy jest ustalenie czy tureccy imigranci mieszkający w RFN mogą
zintegrować się ze społeczeństwem niemieckim, a jeżeli tak, to pod jakimi warunkami.
Badania podjęte w rozprawie obejmują procesy migracji i integracji od roku 1961, w
którym rządy Turcji i Niemiec podpisały umowę dotyczącą rekrutacji tureckich
pracowników, aż do roku 2011.
Wstęp 11
Rozdział I. Teoretyczne aspekty migracji i integracji migrantów . 23
1. Migracje w ujęciu teoretycznym . 23
1.1. Teorie migracji 24
1.1.1. Teorie makrospołeczne 25
1.1.2. Teorie mikrospołeczne 28
1.1.3. Poziom mezo 30
1.2. Teorie kapitału społecznego a procesy migracji 31
2. Naród, mniejszość, diaspora – ujęcie teoretyczne 34
3. Zagadnienia asymilacji, wielokulturowości i integracji 43
3.1. Asymilacja . 43
3.2. Wielokulturowość . 48
3.3. Integracja . 52
3.4. Integracja a kapitał społeczny 57
Rozdział II. Kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania emigracji Turków
do RFN . 62
1. Uwarunkowania kulturowe i polityczne Turcji . 62
1.1. Islam i europeizacja Turcji . 62
1.2. Sytuacja polityczna i religijna Turcji po II wojnie światowej 70
1.3. Problem kurdyjski 77
2. Sytuacja społeczno-gospodarcza Turcji po II wojnie światowej . 83
2.1. Sytuacja demograficzna Turcji 83
2.1.1. Zmiany populacji Republiki Tureckiej 83
2.1.2. Prognozy rozwoju demograficznego Turcji i Niemiec 86
2.1.3. Dzietność Turków 87
2.2. Sytuacja gospodarcza Turcji po II wojnie światowej 89
3. Sytuacja społeczno-gospodarcza RFN w wyniku reform w latach 50. i 60. . 94
Rozdział III. Charakterystyka procesów migracji z Turcji do Niemiec .
99
1. Fazy emigracji z Turcji do Niemiec 99
1.1. 1961–1973: okres umów bilateralnych 100
1.1.1. Skala migracji . 104
1.1.2. Kanały migracji 106
1.1.3. Regionalne uwarunkowania migracji 108
1.1.4. Wykształcenie i kwalifikacje migrantów . 110
1.1.5. Motywy podejmowania migracji 113
1.1.6. Sieci społeczne migrantów 115
1.2. 1974–1989: łączenie rodzin, azyl i migracje powrotne . 115
1.2.1. Łączenie rodzin 115
1.2.2. Azyl 118
1.2.3. Migracje powrotne Turków 119
1.3. 1990–2011: stabilizacja i spadek migracji . 121
1.3.1. Zjednoczenie Niemiec i zmniejszenie salda migracji . 121
1.3.2. Spadek liczby obywateli Turcji ubiegających się o azyl 124
2. Rozmieszczenie imigrantów tureckich w RFN . 126
Rozdział IV. Integracja imigrantów tureckich na płaszczyźnie politycznej .
129
1. Status formalny ludności tureckiej w RFN . 129
2. Integracja polityczna Turków 132
2.1. Rys historyczny koncepcji obywatelstwa w Niemczech
do II wojny światowej . 132
2.2. Kwestia obywatelstwa w RFN po II wojnie światowej . 136
2.3. Nabywanie obywatelstwa niemieckiego przez Turków 149
2.4. Udział osób pochodzenia tureckiego w życiu politycznym Niemiec . 153
3. Organizacje tureckie w Niemczech 161
3.1. Charakterystyka organizacji islamskich w Niemczech 161
3.2. Deutsche Islam Konferenz – Niemiecka Konferencja ds. Islamu 163
3.3. Diyanet Işleri Türk-Islam Birligi – DITIB . 166
3.4. Islamische Gemeinschaft Millî Görüş (IGMG) 168
Rozdział V. Integracja imigrantów tureckich na płaszczyźnie społecznej i
rynku pracy 171
1. Życie religijne imigrantów tureckich a integracja społeczna 171
1.1. Islam a integracja społeczna 171
1.2. Muzułmanie w Niemczech 173
1.3. Poziom religijności Turków . 175
1.3.1. Modlitwa i przestrzeganie zakazów związanych z pożywieniem 177
1.3.2. Wspólnotowy wymiar życia religijnego Turków . 179
1.4. Napięcia między tureckimi muzułmanami a społeczeństwem niemieckim na
płaszczyźnie religii . 180
1.4.1. Kontrowersje wokół budowy meczetów 180
1.4.2. Noszenie chust w miejscach publicznych . 184
2. Małżeństwa zawierane między imigrantami tureckimi i obywatelami Niemiec . 190
2.1. Zagadnienia definicyjno-metodologiczne 190
2.2. Nakazy islamu wobec zawierania przez muzułmanów małżeństw z wyznawcami innych
religii . 194
2.3. Małżeństwa turecko-niemieckie . 196
2.4. Formowanie rodzin – sprowadzenie małżonka z Turcji . 200
2.5. Zabójstwa honorowe . 202
3. Turcy w niemieckim systemie edukacji 205
3.1. System edukacji w RFN 205
3.2. Przedszkola . 208
3.3. Turcy w niemieckich szkołach 209
3.4. Zajęcia z islamu w szkołach . 212
3.5. Język turecki w niemieckim systemie edukacji 215
3.6. Znajomość języka niemieckiego wśród imigrantów z Turcji 217
4. Media tureckie w Niemczech 220
4.1. Prasa 220
4.2. Telewizja 225
5. Turcy na niemieckim rynku pracy, przedsiębiorstwa tureckie w RFN 229
5.1. Aktywność zawodowa Turków 229
5.2. Tureckie przedsiębiorstwa w Niemczech 233
Zakończenie . 237
Spis tabel, wykresów, rysunków i map 248
Spis tabel 248
Spis wykresów 249
Spis rysunków 250
Spis map . 251
Bibliografia 252
288 stron, B5, oprawa miękka
