Rewizja Traktatów stanowiących podstawę Unii Europejskiej po wejściu
w życie Traktatu z Lizbony.
Praktyka, problemy prawne i proceduralne
Jedną z poważniejszych reform wprowadzonych na mocy Traktatu z Lizbony jest istotne
ułatwienie kontynuowania reformy ustrojowej Unii Europejskiej poprzez
"uelastycznienie" procesu decyzyjnego - również w sprawie zmiany jej prawa
pierwotnego.
Państwa członkowskie nadal "trzymają rękę na pulsie" procesu integracji
(zasadniczą formułą rewizji Traktatów stanowiących podstawę Unii pozostaje
"zwykła procedura zmiany" czyli traktaty rewizyjne), niemniej zgodziły się
one na nadanie systemowego miejsca w procesie zmiany postanowień tych Traktatów tzw.
procedurom kładek, w ramach których decyzję o zmianie ściśle określonych kategorii
postanowień podejmują instytucje unijne (Rada Europejska lub Rada UE) - choć w
najważniejszych sprawach decyzje takie wymagają zatwierdzenia ze strony państw
członkowskich względnie przyzwolenia ich parlamentów narodowych.
Co więcej, ku pewnemu zaskoczeniu ekspertów (którzy raczej sceptycznie oceniali
gotowość państw członkowskich do sięgnięcia do tzw. procedur kładek) stosunkowo
szybko po wejściu w życie Traktatu z Lizbony zdecydowano się na zastosowanie procedury
z art. 48 ust. 6 TUE (jednej z form procedur kładki) dla uzupełnienia postanowień art.
136 TFUE. Wszczęto również "zwykłą" procedurę zmiany traktatów - i to aż
w trzech przypadkach. Wystąpiło również - w kontekście podejmowania "działań
dyscyplinujących" w ramach strefy euro nakierowanych na przezwyciężenie kryzysu
finansowego - kontrowersyjne zjawisko rewitalizacji tzw. metody schengeńskiej, tj.
zawierania przez grupę państw członkowskich umów międzynarodowych w sprawach ważnych
dla całej Unii Europejskiej i objętych (przynajmniej w części) jej kompetencją
(Traktat o Europejskim Mechanizmie Stabilności, Traktat o unii fiskalnej). Zaczęto się
nawet zastanawiać, czy metoda schengeńska nie zaczyna na trwale wpisywać się w
procedury rewizji podstaw prawnych działania Unii Europejskiej.
Wykaz akronimów
Rozdział I
Procedury zmian Traktatów stanowiących podstawę Unii Europejskiej po wejściu w
życie Traktatu z Lizbony Wprowadzenie - Jan Barcz
1.Wprowadzenie
2.Tzw. metoda schengeńska
3.Traktaty rewizyjne - zwykła procedura zmiany
4.Procedury kładki
5.Dyskusja nad procedurami ratyfikacyjnymi
Rozdział II
Aspekty proceduralne i prawne negocjacji w sprawie Traktatu o unii fiskalnej
- Cezary Herma
1.Wprowadzenie
2.Forma Traktatu o unii fiskalnej i jej geneza
3.Aspekty organizacyjne negocjacji
4.Kluczowe aspekty prawne negocjacji w sprawie Paktu fiskalnego
5.Uwagi końcowe
Rozdział III
Zwykła procedura zmiany (traktat rewizyjny): protokoły hiszpański, czeski i
irlandzki - Marcin Nowacki
1.Ewolucja postanowień dotyczących rewizji traktatów założycielskich WE/UE
2.Zwykła procedura zmiany
2.1.Zakres reformy wprowadzonej na mocy Traktatu z Lizbony
2.2.Zakres podmiotowy zwykłej procedury zmiany
2.3.Zakres przedmiotowy zwykłej procedury zmiany
2.4.Zasadnicze etapy zwykłej procedury zmiany
2.5.Rozstrzyganie sporów na gruncie artykułu 48 TUE
3.Zastosowanie zwykłej procedury zmiany w odniesieniu do Traktatu Euratom
4.Pierwsze przypadki zastosowania zwykłej procedury zmiany po wejściu w życie Traktatu
z Lizbony
Rozdział IV
Procedura kładki: aspekty proceduralne - Aleksandra Socha
1.Wprowadzenie
2.Pojęcie procedury kładki
3.Procedura kładki przed wejściem w życie Traktatu z Lizbony i zmiany wprowadzone na
jego mocy
3.1.Procedura kładki w Traktacie z Maastricht
3.2.Procedura kładki w Traktacie z Amsterdamu
3.3.Procedura kładki po wejściu w życie Traktatu z Lizbony
4.Uproszczona procedura zmiany Traktatów stanowiących podstawę UE
4.1.Uproszczona procedura zmiany Traktatów z zastrzeżeniem zatwierdzenia (art. 48 ust. 6
TUE)
4.1.1.Przebieg procesu decyzyjnego
4.1.2.Zakres przedmiotowy
4.1.3.Rola instytucji unijnych i państw członkowskich
4.1.4.Wymóg zatwierdzenia
4.2.Uproszczona procedura zmiany Traktatów sensu stricto (art. 48 ust. 7 TUE)
4.2.1.Przebieg procesu decyzyjnego
4.2.2.Zakres przedmiotowy
4.2.3.Rola instytucji unijnych
4.2.4.Rola parlamentów narodowych
5.Procedury kładki ad hoc
5.1.Procedura kładki ad hoc z zastrzeżeniem ratyfikacji
5.2.Procedura kładki sensu stricto
6.Uproszczona procedura zmiany z zastrzeżeniem zatwierdzenia (art. 48 ust. 6 TUE) jako
podstawa prawna uzupełnienia art. 136 TFUE
6.1.Problem podstawy prawnej dla ustanowienia Europejskiego Mechanizm Stabilności
6.2.Etapy procesu decyzyjnego prowadzącego do zastosowania uproszczonej procedury zmiany
6.2.1.Spotkanie Rady Europejskiej 28-29 październik 2010 r.
6.2.2.Spotkanie Rady Europejskiej 16-17 grudzień 2010 r.
6.2.3.O pinia Komisji Europejskiej
6.2.4.O pinia Europejskiego Banku Centralnego
6.2.5.O pinia Parlamentu Europejskiego
6.2.6.Spotkanie Rady Europejskiej 24-25 marca 2011 r.
6.3.Centralna rola mediacyjna Przewodniczącego Rady Europejskiej
7.Podsumowanie
Rozdział V
Procedury kładki: aspekty konstytucyjnoprawne - Anna Pudło
1.Wprowadzenie
2.Procedura kładki z zastrzeżeniem zatwierdzenia
3.Procedury kładki ad hoc z zastrzeżeniem zatwierdzenia
4.Procedura kładki sensu stricto
5.Ad hoc procedury kładki sensu stricto
6.Podsumowanie
Rozdział VI
Ratyfikacja w Polsce decyzji Rady Europejskiej w sprawie uzupełnienia art. 136
Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej: spory polityczne i konstytucyjne -
Ryszard Chruściak
1.Wprowadzenie
2.Prace parlamentarne w związku z ratyfikacją
2.1.Rządowy projekt ustawy ratyfikacyjnej
2.2.Poselski projekt uchwały w sprawie trybu ratyfikacji i jego odrzucenie
2.3.Drugie czytanie rządowego projektu ustawy ratyfikacyjnej. Uchwalenie ustawy
2.4.Rozpatrzenie ustawy przez Senat
3.Stanowiska dotyczące trybu ratyfikacji wyrażone w opiniach prawnych przygotowanych w
związku z pracami ustawodawczymi w Sejmie
3.1.Opinie wskazujące na zasadność zastosowania trybu z art. 89 Konstytucji
3.2.Opinie wskazujące na zasadność zastosowania trybu z art. 90 Konstytucji
4.Uwagi końcowe
170 stron, A5, oprawa miękka
