Pogranicze polsko-żydowskie
Topografie i teksty
Książka jest próbą przedstawienia topografii polsko-żydowskiego pogranicza: opisu
jego wybranych miejsc, przestrzeni instytucjonalnych i tekstów. Punkt wyjścia stanowi
refleksja nad przemianami rozumienia fenomenu pogranicza, jakie dokonały się w ostatnich
dekadach w związku z przekształceniami w obrębie antropologii, studiów żydowskich i
polskich badań antropologiczno-kulturowych, a także nad ukształtowanym w ich rezultacie
nowym instrumentarium pojęciowym i jego znaczeniem dla reinterpretacji kulturowych
kontaktów polsko-żydowskich.
Wśród wyróżnionych w topograficznym oglądzie miejsc, przestrzeni i tekstów
pogranicza znalazły się między innymi klasa szkolna jako jedna z kluczowych
nowoczesnych stref polsko-żydowskiego kontaktu, żydowska prasa w języku polskim i
periodyki będące wynikiem współobecności i współdziałania Polaków oraz Żydów,
publikowana w wielkonakładowych polsko-żydowskich dziennikach powieść w odcinkach,
narodowe opowieści dla dzieci, kobiece narracje asymilatorskie i przekłady literatury
jidysz.
Eugenia Prokop-Janiec – dr hab., profesor UJ w Katedrze Antropologii
Literatury i Badań Kulturowych na Wydziale Polonistyki UJ. Autorka książek Międzywojenna
literatura polsko-żydowska jako zjawisko kulturowe i artystyczne (1992; Nagroda im.
Jana Karskiego
i Poli Nireńskiej YIVO, 1993; przekład angielski Polish-Jewish Literature in the
Interwar Years, 2003), Literatura i nacjonalizm. Twórczość krytyczna Zygmunta
Wasilewskiego (2004), edytorka antologii Międzywojenna poezja polsko-żydowska (1996),
współ-redaktorka tomów Teatr żydowski w Krakowie (1995), Literatura
polsko-żydowska. Studia i szkice (2011). Artykuły drukowała m.in. w „Pamiętniku
Literackim”, „Tekstach Drugich”, „Ruchu Literackim”, „Polin. Studies in Polish
Jewry”, „Gal-Ed”, „The Polish Review”.
Wstęp 7
POGRANICZE
Kategoria pogranicza we współczesnych studiach żydowskich 15
TOPOGRAFIE: MIEJSCA, MIASTA, INSTYTUCJE
Klasa szkolna jako polsko-żydowska strefa kontaktu 47
Warszawa: „Wolnomyśliciel Polski”. Asymilatorzy i wolnomyśliciele wobec jidysz... 77
Warszawa: „5-ta Rano”. Sensacja i nowoczesność 95
Londyn: „Wiadomości” Grydzewskiego-emigranta 117
TEKSTY I TRANSLACJE
Kobiece narracje asymilatorskie w Galicji. Twórczość Anieli Kallas 139
Pedagogika integracji po krakowsku. Przypadek Salomona Spitzera 155
Międzywojenna polsko-żydowska powieść w odcinkach 169
Literatura dla dzieci. Opowieści palestyńskie 201
Topika biblijna jako „miejsce wspólne” i nie-wspólne w międzywojennej poezji
polsko-żydowskiej 217
Europa, Europa. Publicystyka u schyłku dwudziestolecia 231
Szolem Alejchem i publiczność polsko-żydowska 249
ANEKS: PERSPEKTYWY BADAWCZE
Paradygmat postkolonialny w badaniach kulturowych relacji polsko-żydowskich 269
Literatura polsko-żydowska: nowe perspektywy badawcze 287
BIBLIOGRAFIA PRZEDMIOTOWA (WYBÓR) 303
INDEKS NAZWISK 317
SUMMARY 331
Nota bibliograficzna 335
338 stron, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka