Społeczni uczestnicy medialnego dyskursu politycznego w Polsce
Mediatyzacja i strategie komunikacyjne organizacji pozarządowych
Praca Agnieszki Hess stanowi cenny wkład w rozważania dotyczące relacji
pomiędzy mediami a organizacjami pozarządowymi, funkcjonującymi w Polsce i tworzącymi
trzeci sektor sfery publicznej.
W warstwie teoretycznej analizy autorka rozważa, jak w perspektywie politologicznej
rozwija się i jakie bariery napotyka proces tworzenia się sfery publicznej, i dalej –
społeczeństwa obywatelskiego w warunkach coraz wyraźniej krystalizującej się w naszym
kraju demokracji deliberatywnej. Ważnym aspektem tego procesu jest mediatyzacja
działania instytucji systemu demokratycznego, w tym przypadku organizacji pozarządowych,
działających na polskiej scenie publicznej. Nie mniej istotna jest również artykulacja
ich interesów, a także deliberatywna treść działań podejmowanych w wymiarze
publicznym. Ten obszar zagadnień stał się przedmiotem badań empirycznych (wywiady
pogłębione; analiza zawartości), prowadzonych przez autorkę wśród przedstawicieli
organizacji pozarządowych oraz dziennikarzy mediów drukowanych i elektronicznych,
zajmujących się tematyką sektora pozarządowego. Wyniki badań ujawniają wyraźną
asymetrię oczekiwań obu stron co do transmitowanych w przekazie mediów reprezentacji
medialnych organizacji pozarządowych oraz sposobów zakotwiczania działalności
organizacji pozarządowych w sferze publicznej. To bardzo istotny sygnał, wskazujący,
że w procesie komunikacji politycznej pomiędzy organizacjami pozarządowymi i mediami
jest jeszcze wiele do zrobienia.
Z recenzji prof. dr hab. Teresy Sasińskiej-Klas
Agnieszka Hess – doktor nauk o polityce, adiunkt w Instytucie
Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W swoich badaniach
podejmuje tematykę wzajemnych relacji zachodzących między instytucjami w ramach
współczesnego systemu demokratycznego. Jest autorką wielu badań empirycznych i
publikacji dotyczących szeroko rozumianego procesu komunikacji politycznej, dokonującej
się na wielu płaszczyznach – zarówno lokalnej, jak i ogólnokrajowej oraz
międzynarodowej.
WSTĘP 9
ROZDZIAŁ I. Społeczeństwo obywatelskie i sfera publiczna w rozważaniach nad
współczesną demokracją 17
1.1. Społeczne wyobrażenia demokracji 18
1.1.1. Polityczny i społeczny wymiar demokracji 20
1.1.2. Agregacja preferencji społecznych 21
1.1.3. Środowisko społeczne jako źródło instytucjonalnej stabilizacji władzy
politycznej 23
1.2. Społeczeństwo obywatelskie jako centralna kategoria we współczesnych koncepcjach
demokracji 25
1.2.1. Rola państwa w koncepcjach społeczeństwa obywatelskiego 25
1.2.2. Znaczenie debaty i opinii publicznej dla społeczeństwa obywatelskiego 29
1.3. Sfera publiczna jako przestrzeń komunikowania się uczestników debaty publicznej
31
1.3.1. Proces komunikowania i media a przeobrażenia demokratycznej sfery publicznej
33
1.3.2. Pesymistyczne i optymistyczne poglądy dotyczące roli mediów i współczesnej
sfery publicznej 37
1.3.3. Nowe technologie komunikacyjne jako potencjalne czynniki rozszerzania bądź
ograniczania społeczeństwa obywatelskiego i sfery publicznej 41
1.4. Partycypacja obywatelska i dyskurs społeczny w koncepcjach demokracji deliberatywnej
46
ROZDZIAŁ II. Mediatyzacja organizacji społecznych jako obszar badań w studiach
nad komunikacją polityczną 53
2.1. Komunikacja polityczna – definicja pojęcia 54
2.1.1. Modele procesu komunikowania 57
2.1.2. Komunikacja polityczna jako proces polityczny 62
2.1.3. Aktorzy komunikacji politycznej 67
2.2. Relacje mediów masowych i organizacji społecznych w studiach nad komunikacją
polityczną w perspektywie politologicznej 69
2.2.1. Społeczni aktorzy w procesie komunikacji politycznej 74
2.2.2. Organizacje pozarządowe jako społeczni aktorzy komunikacji politycznej 79
2.3. Mediatyzacja organizacji społecznych i politycznych 84
2.3.1. Mediatyzacja – definicja pojęcia 85
2.3.2. Medialna konstrukcja rzeczywistości 87
2.3.3. Czynniki atrakcyjności medialnej informacji 88
2.3.4. Informowanie w mediach 91
2.3.5. Mediatyzacja organizacji 96
ROZDZIAŁ III. Organizacje pozarządowe jako społeczni uczestnicy dyskursu
politycznego w Polsce 99
3.1. Schemat badań reprezentacji medialnych i strategii komunikacyjnych organizacji
pozarządowych 101
3.2. Oś relacji organizacji pozarządowych i administracji publicznej 102
3.2.1. Czynniki hamujące rozwój sektora pozarządowego w pierwszym okresie III RP
103
3.2.2. Otoczenie instytucjonalne 106
3.2.3. Organizacje pozarządowe jako instrument partycypacji obywatelskiej 111
3.2.4. Organizacje pozarządowe jako instrument reprezentacji interesów społecznych
117
3.2.5. Modele relacji organizacji pozarządowych i administracji publicznej 123
3.3. Oś relacji organizacji pozarządowych i partii politycznych 126
3.3.1. Uwarunkowania wzajemnych relacji 129
3.3.2. Parapolityczny styl działania organizacji pozarządowych 132
3.3.3. Modele relacji organizacji pozarządowych i partii politycznych 135
3.4. Oś relacji organizacji pozarządowych i mediów 136
3.4.1. Media własne organizacji pozarządowych jako narzędzie inicjowania i prowadzenia
debaty w sferze publicznej 136
3.4.2. Oczekiwania mediów i organizacji pozarządowych w relacjach wzajemnych 138
3.5. Reprezentacje medialne a dyskurs medialny 139
ROZDZIAŁ IV. Medialne reprezentacje organizacji pozarządowych 145
4.1. Badanie przekazów w mediach – analiza zawartości w badaniach medialnych
reprezentacji 146
4.1.1. Prasa codzienna i telewizyjne serwisy informacyjne jako główne źródła
informacji 147
4.1.2. Dobór próby i ramy czasowe badań 151
4.1.3. Kategorie analizy i wskaźniki zróżnicowania przekazu mediów 153
4.1.4. Płaszczyzny analizy i pytania badawcze 155
4.1.5. Organizacje pozarządowe w rzeczywistości przekazów medialnych 159
4.1.6. Ramy interpretacyjne i modele zachowań mediów w obszarze prezentacji organizacji
pozarządowych 205
4.2. Badanie nadawców przekazu w kontekście wywiadów pogłębionych z dziennikarzami,
przeprowadzonych w badaniach medialnych reprezentacji organizacji pozarządowych 208
4.2.1. Organizacje pozarządowe i ich wzajemne relacje z administracją publiczną i
partiami politycznymi w opinii dziennikarzy 210
4.2.2. Wzajemne relacje organizacji pozarządowych i mediów w opinii dziennikarzy
217
4.2.3. Praktyka dziennikarska i redakcyjna w zakresie przygotowywania materiałów
medialnych dotyczących organizacji pozarządowych 223
4.2.4. Organizacje pozarządowe jako aktorzy debaty publicznej w opinii dziennikarzy
235
ROZDZIAŁ V. Strategie komunikacyjne organizacji pozarządowych 239
5.1. Zakres wykorzystywania przez organizacje pozarządowe ich stron WWW oraz aplikacji
Web 2.0 242
5.1.1. Dobór próby i kategorie analizy 243
5.1.2. Poziom adaptacji przez organizacje pozarządowe narzędzi internetowych na
podstawie paradygmatu komunikacji jedno- i dwukierunkowej 246
5.2. Profesjonalizacja organizacji pozarządowych w obszarze komunikacji z otoczeniem
256
5.2.1. Strategie komunikacyjne wybranych organizacji pozarządowych 259
5.2.2. Wzajemne relacje organizacji pozarządowych i mediów w opinii przedstawicieli
organizacji pozarządowych 278
5.2.3. Organizacje pozarządowe i ich wzajemne relacje z administracją publiczną i
partiami politycznymi w opinii przedstawicieli organizacji pozarządowych 292
5.2.4. Relacje organizacji pozarządowych i mediów jako element procesu komunikacji
politycznej 298
ZAKOŃCZENIE 301
ANEKS 309
SPIS TABEL, WYKRESÓW I ILUSTRACJI 319
BIBLIOGRAFIA 323
340 stron, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka
