Kobiety, rozwój, obywatelstwo w Haszymidzkim Królestwie Jordanii
Beata Kowalska oddaje do druku tekst wyjątkowy,
świadczący nie tylko o jej erudycji i samodzielności, znakomitym warsztacie badawczym
oraz odwadze podejmowania tematów nowych (dla wielu nadal kontrowersyjnych!), lecz także
opanowaniu sprawnej, logicznie zwartej, a jednocześnie pięknej polszczyzny. Co więcej,
jej dyskurs wprowadza czytelników – nawet niezorientowanych w arkanach pozaeuropejskich
cywilizacji – w złożoność współczesnych przemian w krajach arabskich.
Z recenzji Profesora Hieronima Kubiaka
Kwestia kobiet leży u podstaw wszystkich rzeczy i nie może być postawiona bez
naruszenia całego porządku. Bo czy może być oddzielona od religii? A od systemu
społecznego i kulturowego?
Velantine Moghadam
Kobiety znajdują się w centrum bliskowschodniego dyskursu o współczesności i
zmianie społecznej. Domagając się respektu dla swoich praw, społecznej
sprawiedliwości i obywatelskiego uznania, ściągają na siebie oskarżenia o destrukcję
rodziny i westernizację.
Ich ekonomiczne, polityczne czy społeczne upodmiotowienie jest i środkiem, i celem
społecznej zmiany, „dobrej zmiany”.
Beata Kowalska, socjolożka z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Głównymi przedmiotami jej zainteresowań badawczych są muzułmański feminizm i
sytuacja kobiet w krajach Bliskiego Wschodu.
Spis rycin 11
Spis tabel 13
Wykaz najważniejszych skrótów 15
Wstęp 17
Układ książki 18
Podziękowania 20
CZĘŚĆ PIERWSZA
Rozdział pierwszy: Rozwój – koniec czy nowe rozdanie? 25
Wprowadzenie 25
U źródeł kryzysu studiów nad rozwojem 26
Teoria modernizacji i „wielkie pchnięcie” 28
Ubóstwo, nierówności i teoria współzależności 31
O strukturalnym przystosowaniu i cudzie „azjatyckich tygrysów” 35
Kulturowy zwrot: o projekcie narodowym, orientalizmie, kulturze lokalnej i szukaniu
alternatyw 42
Czy koniec rozwoju? 48
W stronę nowego rozumienia rozwoju 52
Rozwój jako wolność 55
Rozdział drugi: Rozwój i kobiety 64
Wprowadzenie 64
Czy rozwój ma płeć? 67
Kobiety w rozwoju (Women in Development – WID) 69
Kobiety i rozwój (Women and Development – WAD) 70
Płeć a rozwój (Gender and Development – GAD) 72
Wyzwania na początek wieku 75
Rozdział trzeci: Obywatelstwo i płeć 78
Wprowadzenie 78
Obywatelstwo – pojęcie dynamiczne 79
Z feministycznego punktu widzenia 83
Opozycja prywatne–publiczne 86
Podobieństwo vs różnica: o macierzyństwie upolitycznionym 88
W stronę obywatelstwa inkluzywnego 92
CZĘŚĆ DRUGA
Rozdział czwarty: Płeć i obywatelstwo na Bliskim Wschodzie 97
Wprowadzenie 97
Rodzina jako projekt polityczny 101
Kobiety w projekcie nacjonalistycznym 104
Patriarchalne państwo 106
Teoria genderowa w nurtach fundamentalistycznych 109
Instytucje religijne 111
Ruch kobiecy na rzecz zmiany 113
Rozdział piąty: Kobiety – rozwój – obywatelstwo: o metodologii badań 115
Wprowadzenie 115
Ogólna charakterystyka badań 118
Metodologia i źródła 120
Czego zabrakło? 126
Rozdział szósty: Haszymidzkie Królestwo Jordanii – wybrane aspekty
128
Wprowadzenie 128
Defensywna liberalizacja 135
O jordańskim społeczeństwie obywatelskim 139
Tradycyjne instytucje plemienne a emancypacja 143
Na czerwonej linii 145
Zarys historii ruchu kobiecego w Jordanii 148
Rozdział siódmy: Czy jordańskie obywatelstwo ma płeć? 153
Wprowadzenie 153
Prawo do jordańskiego obywatelstwa 155
Konsekwencje braku obywatelstwa 162
To moje prawo – cofnąć uprzedzenia wobec jordańskich żon obcokrajowców 170
„Moja mama jest Jordanką i mam prawo do jej obywatelstwa” 174
Rozdział ósmy: (Nie)równość wobec prawa 181
Wprowadzenie 181
Konstytucja Haszymidzkiego Królestwa Jordanii 183
Nierówność wobec prawa 185
Świadczenia socjalne 192
Prawna ochrona przed przemocą 193
Rozdział dziewiąty: Sfera polityczna a upodmiotowienie kobiet 195
Wprowadzenie 195
Kwoty a jordańskie prawo wyborcze 199
Kwoty – panaceum na deficyty demokracji? 200
Polityczna masa krytyczna a genderowa sprawiedliwość 201
Budowanie koalicji na rzecz zmiany społecznej 203
Własna baza wyborcza 205
Trajektorie karier politycznych kobiet 207
Kobiety na stanowiskach decyzyjnych 210
Rozdział dziesiąty: Szanse edukacyjne Jordanek 215
Wprowadzenie 215
Dziewczęta w jordańskim systemie edukacyjnym 217
Wyzwania dla równości szans edukacyjnych 222
Edukacja a wybory reprodukcyjne 223
Rozdział jedenasty: Co poszło nie tak? – Jordanki na rynku pracy 227
Wprowadzenie 227
Jordański rynek pracy z perspektywy genderowej 230
Prawo pracy a kobiety 234
Bariery dla aktywności ekonomicznej kobiet i sposoby ich przezwyciężania 235
Microfund for Women 239
U szczytu drabiny sukcesu 244
Rozdział dwunasty: Zbrodnie honorowe i przemoc domowa – nadzieja na zmianę
247
Wprowadzenie 247
Kulturowe tło zbrodni honorowych 251
Stan prawny 258
Społeczno-ekonomiczne tło „zbrodni honorowych” 259
Historia jednej kampanii 266
Walka trwa 273
Działania na rzecz ofiar przemocy 277
Rozdział trzynasty: Jordańska dziewczynka 281
Wprowadzenie 281
Czy w Jordanii dyskryminuje się dziewczynki? 284
Córki w jordańskich rodzinach 286
Dziewczęta własnym głosem 290
Zakończenie: Co dalej? Ruch kobiecy a Arabska Wiosna 293
Bibliografa 301
Indeks osób 319
Indeks rzeczowy 323
327 stron, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka
