Na krawędzi wolności
Szaleństwo jako wybór w filozofii Henryka Struvego
Rozprawa ta jest nietuzinkowym, a przy tym błyskotliwym przykładem historycznego
opracowania z pogranicza filozofii (antropologii filozoficznej), psychopatologii
(filozofii psychiatrii) oraz aksjologii.
Co szczególnie ważne, analizy i rozważania prowadzone przez autorkę jawią się
współczesnemu czytelnikowi jako nadal istotne, pasjonujące i aktualne, mimo że
opisywane w pracy wydarzenia rozegrały się niemal 150 lat temu. Trzeba podkreślić
zarówno interdyscyplinarność książki (w prowadzonych analizach autorka
zademonstrowała i twórczo wykorzystała rozległą wiedzę z zakresu filozofii, medycyny
i psychiatrii, psychopatologii, psychologii oraz sądownictwa), jak i jej walory
intelektualne: wszystkie etapy postępowania badawczego zostały przeprowadzone przez
autorkę w sposób wzorcowy. [...]
Książka ma w całości spójną i logiczną strukturę, jasno zarysowany scenariusz zaś
jest realizowany przez autorkę w sposób modelowy. Dojrzałość intelektualna badaczki
ujawnia się we wszystkich elementach prowadzonych przez nią analiz. Ta filozoficzna
rozprawa napisana jest z wielkim zacięciem i smakiem humanistycznym, a jej najlepsze
momenty o eseistycznym charakterze budzą podziw, szczególnie w kontekście bardzo
młodego wieku autorki.
Na tle innych prac tego rodzaju rozprawa Miry Marcinów jawi się jako ze wszech miar
wyjątkowa i wartościowa, na jej lekturze skorzystają poznawczo humaniści wszelkiej
orientacji, zarówno studenci, jak i pracownicy naukowi. Z pewnością też zechcą po
nią sięgnąć psychoterapeuci, lekarze psychiatrzy oraz wszyscy ci, którzy są
zainteresowani chorobą psychiczną, egzystencjalnymi problemami człowieka dorosłego
oraz tym, co w literaturze filozoficznej zwykło się określać jako ludzką kondycję.
Mira Marcinów (ur. 1985) ukończyła psychologię i filozofię w
ramach Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie
Jagiellońskim. Autorka licznych artykułów z filozofii i historii psychiatrii.
Publikowała m.in. w „Przeglądzie Psychologicznym", „Zagadnieniach
Naukoznawstwa", francuskim czasopiśmie „Orpheus" i angielskich monografiach
poświęconych problematyce szaleństwa. Laureatka wielu nagród i stypendiów, w tym
Nagrody im. Jerzego Perzanowskiego oraz Funduszu im. Adama Krzyżanowskiego UJ.
Uczestniczka staży badawczych w Oxfordzie, Porto, Londynie i Buenos Aires. Zajmuje się
udzielaniem pomocy psychologicznej, szczególnie terapią tańcem. Podjęła studia
doktoranckie w Instytucie Psychologii UJ, gdzie prowadzi działalność naukową i
dydaktyczną koncentrującą się wokół kulturowych ujęć obłędu.
Wprowadzenie 7
I. Część historyczna 17
1. Konteksty pojawienia się idei upodmiotowienia etiologii zaburzeń psychicznych
19
2. Inspiracje Henryka Struvego 31
3. Główne prace i debaty poświęcone koncepcji podmiotowości obłąkanego u
Henryka Struvego 41
II. Część systematyczna 59
1. Problem psychofizyczny 62
2. Choroba psychiczna 66
3. Podmiotowość 70
4. Świadomość i nieświadomość 80
5. Wolność i odpowiedzialność 86
Zakończenie 93
Literatura cytowana 99
106 stron, Format: 14.5x20.5cm, oprawa miękka