Milczenie i bezczynność w prawie administracyjnym
Dr Piotr Dobosz
(ur. 1961) - prawnik, absolwent Wydziału Prawa i
Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, adiunkt w Katedrze Prawa Administracyjnego
Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1989 roku powoływany wielokrotnie przez Prezydenta RP
członek Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa zasiadający w Prezydium i
pełniący funkcję Przewodniczącego Komisji Prawno-Organizacyjnej SKOZK. Od roku 1998
członek kolejnych kadencji Rady Ochrony Zabytków przy Ministrze Kultury i Sztuki
(aktualnie przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego). Od 2007 roku członek IV
Międzyrządowej Komisji Polsko-Ukraińskiej do spraw zwrotu zabytków ruchomych. W
przeszłości pracownik urzędu Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie
(1988-1999), członek komisji resortowej powołanej do opracowania ustawy o ochronie
zabytków (1997-1998) i ekspert Komisji Kultury Sejmu RP (2002-2003) w zakresie ochrony
zabytków. Ponadto jest członkiem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa,
w którym od kilku lat zasiada w jego Wydziale, będącym organem
wykonawczo-zarządzającym; Komitetu Kopca Kościuszki w Krakowie, w którym pełni
funkcje Skarbnika Komitetu, zasiadając zarazem w Zarządzie tego Komitetu, oraz Polskiego
Komitetu Narodowego ICOMOS. Uczestnik konferencji, kongresów i sympozjów naukowych
krajowych i zagranicznych.
Autor około 150 publikacji naukowych dotyczących przede wszystkim prawa
administracyjnego, prawa samorządu terytorialnego, prawa ochrony zabytków i
muzealnictwa, postępowania administracyjnego i postępowania sądowo-administracyjnego,
nauki administracji, ustroju i historii konserwatorstwa polskiego.
WYKAZ SKKÓTÓW
1.Akty prawne
A.Polska
B.Inne państwa
2.Inne
SŁOWO WSTĘPNE
Rozdział I MILCZENIE I BEZCZYNNOŚĆ JAKO POJĘCIA NAUKI PRAWA I PRAWA
ADMINISTRACYJNEGO - PRAWNE KONTEKSTY MILCZENIA I BEZCZYNNOŚCI
1.Wprowadzenie
1.1.Podmiotowe uwarunkowania milczenia i bezczynności
1.2.Milczenie i bezczynność administracji publicznej w sferze jej działalności
wewnętrznej i zewnętrznej
1.3.Możliwości rozumienia pojęcia milczenia i bezczynności administracji publicznej
1.4.Cele i metoda ujęcia bezczynności i milczenia administracji publicznej
1.5.Bezczynność i milczenie w prawie administracyjnym ustrojowym, materialnym i
proceduralnym
2.Aspekty etymologiczne i semantyczne prawnych i prawniczych pojęć:
"milczenie", "bezczynność", "zaniechanie",
"zwłoka", "przewlekłość",
"inercja"
2.1.Język naturalny, prawny i prawniczy. Sposoby analizy pojęć prawnych
2.2.Uniwersalność podstawowych pojęć a zakres odrębności terminologicznych pojęć
teorii prawa i części ogólnych gałęzi prawa publicznego i prywatnego
2.3.Pojęcie milczenia
2.4.Pojęcia bezczynności i zaniechania
2.5.Pojęcia zwłoki i przewlekłości
3.Mechanizmy prawne generujące działanie i brak działania administracji publicznej
3.1.O działaniu administracji publicznej i jego znaczeniu dla definiowania administracji
publicznej i prawa administracyjnego
3.2.Metoda działania prawa administracyjnego
3.3.Bezczynność administracji publicznej na tle zasady praworządności działania -
sfery ingerencji administracji publicznej
3.4.Bezczynność i milczenie administracji publicznej na tle form i metod działania
administracji publicznej
3.5.Bierność państwa i jego organów jako "racja stanu"
4.Hipotezy dotyczące milczenia i bezczynności administracji publicznej weryfikowane w
pracy
Rozdział II MILCZENIE I BEZCZYNNOŚĆ W SFERZE NORMATYWNEJ PRAWA
ADMINISTRACYJNEGO DOTYCZĄCEJ USTROJU I ORGANIZACJI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
1.Wprowadzenie
2.Bezczynność i milczenie administracji publicznej w odniesieniu do norm kreujących
organy administracyjne lub administrujące
2.1.Bezczynność, przewlekłość i milczenie przy kreowaniu organów z wyboru
2.1.1.Wybory bezpośrednie
2.1.2.Wybory pośrednie
2.2.Bezczynność, przewlekłość i milczenie przy kreowaniu organów z powołania
2.2.1.Wprowadzenie - konteksty bezczynności w odniesieniu do instytucji powołania
2.2.2.Policja
2.2.3.Inspekcja farmaceutyczna
2.2.4.Urzędy i izby skarbowe
2.2.5.Samorządowe kolegia odwoławcze
2.2.6.Dyrektorzy szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego
2.2.7.Administracja sądowa
2.2.8.Administracja sejmowa i Najwyższa Izba Kontroli
2.3.Bezczynność, przewlekłość i milczenie przy kreowaniu organów z mianowania
2.3.1.Mianowanie a powołanie
2.3.2.Służba więzienna
3.Bezczynność, przewlekłość wobec nałożenia przez ustawodawcę w sferze normatywnej
nowych zadań i kompetencji na istniejącą strukturę
organów administracji publicznej
4.Milczenie administracji w prawie samorządowym. Przykłady instytucji milczenia
administracji publicznej i środków przeciwdziałania
bezczynności administracji w ustawodawstwie regulującym status prawny polskiego gminnego
samorządu terytorialnego
4.1.Wprowadzenie
4.2.Formalnoprawna "milcząca" opinia rady gminy w sprawie tworzenia,
łączenia, dzielenia i znoszenia gminy oraz ustalania jej granic, nadawani gminie lub
miejscowości statusu miasta i ustalania jego granic, ustalania i zmiany nazwy gminy oraz
siedziby jej władz
4.3."Milczące przyjęcie rezygnacji" ze stanowiska przewodniczącego lub
wiceprzewodniczącego rady gminy
4.4.Bezczynność ustrojowa przewodniczącego rady gminy poprzedniej kadencji w sprawie
zwołania pierwszej sesji nowo wybranej rady,
wywołująca z upływem terminu zakreślonego w ustawie przejęcie kompetencji przez
komisarza wyborów (dewolucja kompetencji)
4.5.Skutki bezczynności materialno-technicznej - niezłożenia przez radnego, wójta,
zastępcę wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy,
kierownika jednostki organizacyjnej gminy, osoby zarządzającej i członka organu
zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoby
wydającej decyzje administracyjne w imieniu wójta oświadczenia o swoim stanie
majątkowym
4.6.Skutki materialnoprawne, ustrojowe i proceduralne milczenia organu
w przedmiocie zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania rozstrzygnięcia innego organu
w terminie zakreślonym ustawowo
5.Milczenie administracji publicznej jako materialna i/lub ustrojowa forma jej działania
5.1.Wprowadzenie
5.2.Rozwinięcie teoretycznego i administracyjno-prawnego sposobu ujęcia milczenia
administracji na gruncie prawa ustrojowego
5.3.Podsumowanie
Rozdział III STOSUNEK SFERY NORMATYWNEJ PRAWA KONSTYTUCYJNEGO I ADMINISTRACYJNEGO
DOTYCZĄCEJ
TWORZENIA PRAWA DO BEZCZYNNOŚCI PRAWODAWCZEJ ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
1.Wprowadzenie
1.1.Uwagi natury ogólnej - od bezczynności ustawodawczej do bezczynności prawotwórczej
organów administracji publicznej
1.2.Francuski rodowód instytucji prawnej milczenia ustawodawcy w formie silence du
legislateur jako proweniencja współczesnej
problematyki inercji prawotwórczej władzy wykonawczej
1.3.Działalność ustawodawcza i prawotwórcza jako jedna z gwarancji bytu i ciągłości
państwa w stanach nadzwyczajnych - sposoby zawieszenia i wstrzymania z mocy prawa
aktywności państwa
2.Rozwinięcie w stanie normatywnym obowiązującym w Polsce
2.1.Pojęcie, rodzaje oraz skutki bezczynności prawotwórczej organów administracji
publicznej
2.2.Legislacja administracyjna i tworzenie prawa przez administrację publiczną jako jej
"forma działania" wobec zamkniętego systemu
źródeł prawa
2.3.Kwestie pojęciowe i terminologiczne. Czy istnieje milczenie prawotwórcze?
2.4.Możność prawna czy obowiązek prawny tworzenia prawa przez administrację
publiczną?
3.Wybrane zagadnienia zaskarżania, kontroli i nadzorowania bezczynności prawotwórczej
organów administracji publicznej
3.1.Trybunał Konstytucyjny
3.2.Polskie sądy administracyjne
3.2.1.Stan pozytywnoprawny
3.2.2.Orzecznictwo sądów administracyjnych wobec pominięć prawotwórczych w
kontrolowanych aktach prawa miejscowego,
a także inne formy pośredniej kontroli przez sąd pominięć i zaniechań prawodawczych
3.3.Administracyjny nadzór i kontrola zaniechań prawodawczych organów administracji
rządowej
3.4.Administracyjny nadzór i kontrola zaniechań i pominięć prawodawczych organów
jednostek samorządu terytorialnego
3.5.Podsumowanie administracyjnego nadzoru i kontroli zaniechań i pominięć
prawodawczych w strukturach scentralizowanych
i zdecentralizowanych administracji publicznej
Rozdział IV BEZCZYNNOŚĆ I MILCZENIE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W SFERZE
NORMATYWNEJ PRAWA ADMINISTRACYJNEGO DOTYCZĄCEJ WYKONYWANIA TEGO PRAWA
1.Współczesne koncepcje wykonywania norm prawa administracyjnego
1.1.Wprowadzenie
1.2.Wymierność pojęcia bezczynności i milczenia w sferze stosowania i szerzej -
wykonywania prawa administracyjnego
2.Konteksty prawnego pojęcia bezczynności
3.Klasyfikacja kompetencji organów administracji publicznej pod kątem badania
bezczynności organu w odniesieniu do danej reguły kompetencyjnej
4.Pojęcie i środki przeciwdziałania bezczynności administracji publicznej w
postępowaniu jurysdykcyjnym
4.1.Wprowadzenie
4.2.Normy kodeksu postępowania administracyjnego -jako podstawa definicji bezczynności
organu administracyjnego i środków jej
przeciwdziałających
4.2.1.Zasady załatwiania spraw
4.2.2.Pojęcie sprawy, do której odnosi się zwrot "niezałatwienie sprawy w
terminie"
4.2.3.Terminy załatwienia sprawy
4.2.4.Niezałatwienie sprawy w terminie i przewlekłość postępowania administracyjnego
4.3.Normy prawne kodeksu postępowania administracyjnego -jako podstawa wyodrębnienia
środków przeciwdziałających bezczynności
organu administracyjnego
4.3.1.Współczesna ocena stopnia przydatności instytucji sygnalizacji, zażalenia na
niezałatwienie sprawy w terminie na gruncie
kodeksu postępowania administracyjnego. Relatywizm "niezałatwienia sprawy w
terminie" jako przedmiot skargi do sądu
administracyjnego
4.3.2.Instytucja zażalenia a instytucja ponaglenia
4.3.3.Bezczynność a zaniechanie w kodeksie postępowania administracyjnego
4.3.4.Formy przewlekłości postępowania administracyjnego i sądowo- -administracyjnego
(statyczna, dynamiczna lub mieszana). Zwłoka
dotycząca całego postępowania a zwłoka związana z jedną czynnością procesową.
"Przewlekłość" a "pośpiech" jako terminy
odniesione do postępowania przed sądem cywilnym
5.Środki przeciwdziałania bezczynności administracji w postępowaniu
sądowo-administracyjnym
5.1.Modele sądowej kontroli bezczynności administracji publicznej w okresie po II wojnie
światowej - bezczynność jako przedmiot
zaskarżenia do sądu administracyjnego
5.2.Analiza pojęcia i rodzajów bezczynności organu, na które służy skarga do sądu
administracyjnego w świetle ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi. Bezczynność polegająca na niewydaniu decyzji, postanowienia
administracyjnego, niepodjęciu "innych aktów lub czynności", a także
pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego wydawanych w indywidualnych sprawach
5.3.Płaszczyzny sądowo-administracyjnej kontroli inercji administracji publicznej.
Termin wniesienia skargi na bezczynność administracji
publicznej
5.4.Przesłanki wniesienia skargi na bezczynność - legitymacja skargowa w tym
przedmiocie
5.5.Instytucja i terminy uwzględnienia przez organ skargi na bezczynność. Skutki prawne
nieprzekazania sądowi administracyjnemu przez organ
skargi wraz z aktami i odpowiedzią na skargę w terminie 30 dni
5.6.Przedmiotowość postępowania sądowo-administracyjnego w sytuacji wydania przez
organ administracji publicznej określonego aktu lub
podjęcia czynności będących przedmiotem skargi w dniu jej wniesienia...
5.7.Przesłanki odrzucenia skargi na bezczynność
5.8.Skutki prawne uwzględnienia skargi na bezczynność - szerokość orzekania przez
sąd administracyjny w tych sprawach
5.9.Skutki bezczynności organu w przedmiocie wykonania prawomocnego wyroku sądu
administracyjnego (instytucja grzywny, przejęcie
kompetencji merytorycznych przez sąd, instytucja odszkodowania)
5.10.Refleksje i wnioski w przedmiocie pojęcia i rodzajów bezczynności organów w
świetle ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi
5.11.Milczenie w materialnym pozytywnym prawie administracyjnym
5.11.1.Zagadnienia wprowadzające - weryfikowanie tezy dotyczące milczenia
5.11.2.Zdarzenia cywilnoprawne a zdarzenia administracyjnoprawne
5.11.3.Typy układów norm kompetencyjnych, w obrębie których ustawo dawca posługuje
się milczeniem administracji publicznej
5.11.4.Weryfikacja koncepcji milczenia związanego ze zgłoszeniem /informacją,
zaniechaniem wydania w terminie materialnym
decyzji / sprzeciwu na gruncie pozytywnego prawa administracyjnego
5.11.5.Weryfikacja koncepcji milczenia organu administracyjnego związanego ze
zgłoszeniem / informacją podmiotu administracyjnego i zaniechaniem podjęcia w terminie
materialnym czynności praktycznej na gruncie pozytywnego prawa administracyjnego
5.11.6.Weryfikacja koncepcji milczenia organu administracyjnego w układzie
współdziałania organów administracji publicznej
5.11.7.Weryfikacja koncepcji milczenia organu administracyjnego jako przesłanki
rozwiązującej byt prawny decyzji administracyjnych
5.11.8.Weryfikacja koncepcji milczenia organu administracyjnego jako milczącej
interpretacji prawa publicznego
5.11.9.Wnioski
Rozdział V MILCZENIE/BEZCZYNNOŚĆ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W SYSTEMACH PRAWNYCH
WYBRANYCH PAŃSTW
1.Wprowadzenie
2.Silence de 1‘administration i skarga na milczenie administracji niewydającej decyzji
administracyjnej w prawie pozytywnym i judykaturze francuskiej w latach 1864-2010 oraz
ewolucja zainteresowań doktryny polskiej problemem inercji władzy administracyjnej
2.1.Zakres art. 7 dekretu drugiego cesarstwa z 2 listopada 1864 roku
2.2.Zmiany legislacyjne i wpływ orzecznictwa Rady Stanu na ewolucję zasady
zaskarżalności milczenia władzy administracyjnej
2.3.Zaskarżalność milczenia władzy administracyjnej we Francji od 1944 roku po
powrocie do systemu demokratycznego
3.Włochy
4.Austria
5.Niemcy
6.Czechy, Słowacja i dawna Czechosłowacja (tzw. Pierwsza Czechosłowacja i Druga
Czechosłowacja)
7.Hiszpania
8.Estonia
9.Holandia
10.Ukraina
11.Grecja
12.Uregulowania w przedwojennej i powojennej Jugosławii oraz okresu
socjalistycznego w Bułgarii, na Węgrzech i w Rumunii
13.Specyfika inercji administracyjnej w systemie amerykańskim
14.Wnioski
Wykaz literatury
526 stron, Format: 16.5x23.5cm, oprawa miękka
