Książka ma rozbudowaną część
historyczną i dominuje w niej perspektywa kulturowo-socjologiczna. Chodziło bowiem o to,
by osadzić problematykę integracji europejskiej w jej historycznym, kulturowym i
społecznym kontekście.
Część historyczna nie
może zastąpić podręcznika historii, a część geograficzna podręcznika geografii.
Są one olbrzymimi skrótami, bardzo upraszczającymi. Mają przypomnieć jedynie
materiał, który uczniowie starszych klas i studenci kiedyś już poznali. Redukcja
materiału historycznego i geograficznego miała pozwolić na wyraziste ukazanie tego, co
Europę łączy i dzieli, wskazanie wspólnych perspektyw, pokazanie haniebnych i
szlachetnych dróg wspólnego rozwiązywania problemów na naszym kontynencie. Również
po to, aby Czytelnik sam mógł ocenić czy współczesna integracja ma szansę powodzenia
i pod jakimi warunkami.
W książce tej dominuje
jednak perspektywa socjologiczna. Nawet część historyczna jest napisana z
socjologicznym zamysłem. Autor uważa bowiem, iż charakterystyczne dla obecnych
procesów integracji wydaje się to, że w tle prawniczych, ekonomicznych i politycznych
regulacji istnieje świadomość, po raz pierwszy chyba w historii, iż są one przede
wszystkim dla ludzi, im mają służyć i oni będą najważniejszymi egzaminatorami.
Nie powiedzie się bowiem
żadna integracja, która będzie ignorowała ludzkie potrzeby i mentalność.
Wrażliwość na człowieka, jego potrzeby i prawa, stanowi podstawę etyczną nowego
społecznego porządku europejskiego, który oparty jest na zasadach ładu
demokratyczno-liberalnego. Po latach dominacji spojrzenia technokratycznego jest dla nas
coraz częściej jasne, że skuteczność regulacji prawnych, ekonomicznych, politycznych,
a nawet technologicznych zależy od ich społecznego poparcia i zrozumienia. Tym razem u
podstaw rozmaitych poczynań, w tym instytucjonalnych, leży wartość, jaką jest
jakość ludzkiego życia i od poszanowania tej wartości zależy ich skuteczność.
Nie brakuje w Polsce
książek poświęconych problematyce Europy i integracji europejskiej. Gorzej jest z
publikacjami mogącymi stanowić pomoc dla nauczyciela akademickiego lub licealnego,
który chciałby wprowadzić słuchaczy w tę problematykę w sposób bardziej regularny i
całościowy. Są podręczniki adresowane do studentów, dla których te kwestie są
podstawą ich wykształcenia. Istnieją znakomite książki pisane dla ekonomistów lub
politologów, z ich zawodowej perspektywy. Autor ma nadzieję więc, iż książka ta
wypełni, choć w niedoskonały sposób, istniejącą lukę. Jest ona bowiem adresowana do
studentów, dla których zagadnienia te są ważne, ale poboczne. W ich przypadku
publikacja ta może być traktowana jako wystarczająca.
Głównym jednak odbiorcą
książki, w intencji autora, są nauczyciele licealni, którzy chcą podejmować, wraz ze
swymi uczniami, zapoznawanie się z problematyką Europy i jej obecnej integracji.
188 stron