Unia Europejska
(UE), budując jednolity rynek wewnętrzny, weszła w etap integracji, który
charakteryzuje się m.in. swobodnym przepływem czynników produkcji. Teoria integracji
zajmuje się tymi przepływami w sposób najbardziej kompleksowy, kiedy analizuje
konsekwencje tworzenia wspólnego rynku, koncentrując się na efektach w zakresie
dobrobytu dla integrujących się krajów. Nie są natomiast głębiej rozpoznane
współzależności w obrębie tego rynku w procesie integracji europejskiej. Wspólny
rynek czynników produkcji obejmuje swobodny przepływ czynnika pracy, kapitału
finansowego, tzw. uchwytnych aktywów pod kontrolą firmy (głównie bezpośrednich
inwestycji zagranicznych) oraz innowacji/technologii.
Celem niniejszej
książki jest ocena stanu zaawansowania procesów integracyjnych w Unii Europejskiej w
poszczególnych segmentach rynku czynników produkcji, identyfikacja podstawowych
współzależności w ramach tego rynku oraz sformułowanie rekomendacji dla polityki
gospodarczej wobec rynku czynników produkcji w krajach znajdujących się w procesie
dochodzenia do członkostwa w UE.
Pogłębionej
analizie zostają poddane trzy płaszczyzny współzależności obserwowanych w ramach
rynku czynników produkcji, które wyznaczają pośrednio konstrukcję pracy, tj.:
-
współzależność między innowacjami/technologiami a rynkiem pracy;
-
współzależność między bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi a rynkiem pracy;
-
współzależność między bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi a
innowacjami/technologiami.
Analiza jest
podporządkowana poszukiwaniu odpowiedzi na następujące pytania badawcze:
- w jakim
stopniu możliwe jest stworzenie ogólnej teorii wspólnego rynku, przy założeniu, że
obejmuje on wymienione powyżej cztery segmenty;
- jakie
tendencje obserwuje się w obrębie poszczególnych segmentów rynku czynników produkcji
w UE;
- jaki jest
stopień zaawansowania procesów integracyjnych w zakresie rynku czynników produkcji;
- jakie bariery
hamują wyłanianie się jednolitego rynku czynników produkcji;
- jak
oddziałuje swobodny przepływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych na rynek pracy
kraju przyjmującego inwestycje i kraju macierzystego inwestorów;
- jakie są
konsekwencje pogłębiania procesów integracyjnych dla rynku pracy w mniej rozwiniętych
krajach członkowskich UE;
- jaka jest rola
korporacji transnarodowych w tworzeniu i transferze technologii w ramach UE;
- w jakim
stopniu procesy integracyjne wpływają na współzależności w obrębie rynku czynników
produkcji w kraju przygotowującym się do członkostwa w UE.
Książka
składa się z sześciu rozdziałów. W rozdziale I został przedstawiony dorobek teorii
integracji w odniesieniu do procesów integracyjnych w zakresie rynku czynników produkcji
i zostają zidentyfikowane główne zależności w obrębie tego rynku. Weryfikacji
poddano tu hipotezę, iż rynek pracy jest przedmiotem najsilniejszych oddziaływań ze
strony pozostałych elementów rynku czynników produkcji. W rozdziale II przeprowadzono
analizę podstawowych tendencji obserwowanych w poszczególnych segmentach rynku w
procesie pogłębiania integracji europejskiej oraz podjęto próbę oceny stopnia
zaawansowania procesów integracyjnych w UE w analizowanych segmentach tego rynku.
Rozdział III
zawiera wyniki analizy przeprowadzonej na gruncie teorii w odniesieniu do zależności
między bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi a rynkiem pracy. Określono tu
podstawowe efekty dla rynku pracy z tytułu napływu bezpośrednich inwestycji
zagranicznych, zarówno dla kraju przyjmującego, jak i macierzystego inwestorów
zagranicznych. Analizie zostały poddane również strategie inwestorów i ich wpływ na
efekty w zakresie zatrudnienia. W rozdziale IV natomiast zostały przedstawione
konsekwencje, jakie może mieć dla rynku pracy proces pogłębiania integracji
europejskiej, tj. ustanawiania swobody przepływu kapitału w ramach jednolitego rynku
wewnętrznego. Egzemplifikacją tej analizy są doświadczenia Hiszpanii i Portugalii, tj.
mniej rozwiniętych krajów członkowskich UE.
Przedmiotem
analizy w V rozdziale jest zależność między bezpośrednimi inwestycjami a tworzeniem i
transferem technologii w Unii Europejskiej. Problem ten jest dyskutowany w literaturze
przedmiotu w kontekście działalności korporacji transnarodowych, ale rzadziej w
kontekście procesów integracyjnych. Książkę zamyka rozdział VI, w którym zostały
określone podstawowe efekty dla polskiego rynku czynników produkcji z tytułu integracji
z Unią Europejską oraz sformułowane rekomendacje dla polityki wobec rynku czynników
produkcji w okresie dochodzenia do członkostwa. Rekomendacje te uwzględniają zalecenia
międzynarodowych organizacji gospodarczych dla krajów dokonujących otwarcia gospodarki,
znajdującego wyraz w liberalizacji przepływów kapitałowych i towarowych z zagranicą.
W książce
została wykorzystana literatura i materiały zebrane w European University Institute we
Florencji i w London School of Economics.
Książka jest
adresowana do pracowników naukowych oraz studentów kierunków ekonomicznych
uniwersytetów i wyższych szkół ekonomicznych.
255 stron