Rzetelne opracowanie problematyki modus operandi sprawców zabójstw
wymaga znajomości nie tylko teorii, ale i praktyki prowadzenia pracy wykrywczej,
a także – co szczególnie ważne – zachowania odpowiedniego dystansu do
zagadnienia, tj. posiadania odpowiedniego doświadczenia życiowego. Nie ulega
wątpliwości, że Autorka wybierając sobie tak ambitny temat podołała zadaniu,
właśnie ze względu na to, iż odznacza się głęboką wiedzą i znajomością
praktyki.
Książka została napisana na podstawie pogłębionej analizy źródeł
zarówno polskich, jak i zagranicznych, a także z uwzględnieniem
stanowisk krajowego orzecznictwa. Ma niewątpliwie charakter interdyscyplinarny, zawiera
rozważania z zakresu prawa karnego materialnego, procesowego, kryminologii,
a nade wszystko kryminalistyki. Stanowi więc bardzo wartościowe studium naukowe,
poparte rzetelnymi badaniami empirycznymi ilustrującymi praktyczną stronę zjawisk
omawianych w literaturze. Nie ulega wątpliwości, że praca będzie stanowić cenne
uzupełnienie dotychczasowego dorobku polskiej kryminalistyki.
Z recenzji dr. hab. Piotra Girdwoynia, prof. UW
Monika Całkiewicz ukończyła studia doktoranckie na Wydziale Prawa
i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Jej rozprawa doktorska została uznana
w konkursie Polskiego Towarzystwa Kryminalistycznego im. prof. Tadeusza Hanauska za
najlepszą pracę 2004 roku z dziedziny kryminalistyki. Od 2004 r. jest prokuratorem,
a od 2006 r. – adiunktem w Katedrze Prawa Karnego Akademii Leona
Koźmińskiego. Prowadzi wykłady z zakresu kryminalistyki, medycyny sądowej,
psychiatrii i psychologii sądowej oraz postępowania karnego dla aplikantów
prokuratorskich i adwokackich. Jest autorką monografii Kryminalistyczne badania
patologicznego pisma ręcznego (2009).
Spis treści:
Wstęp
Rozdział 1. POJĘCIE MODUS OPERANDI
1.1. Definicje modus operandi
1.2. Cechy modus operandi
1.2.1. Modus operandi jako zachowanie charakterystyczne dla danego sprawcy
1.2.2. Modus operandi jako zachowanie powtarzalne
1.2.3. Modus operandi jako zachowanie dotyczące wszystkich zachowań sprawcy mających
związek z przestępstwem
1.2.4. Modus operandi wyrażający się w działaniu lub zaniechaniu sprawcy
1.2.5. Modus operandi jako zachowanie powtarzające się w różnych przestępstwach
popełnianych przez tego samego sprawcę
1.2.6. Modus operandi jako zachowanie determinowane czynnikami zewnętrznymi i
wewnętrznymi
1.3. Determinanty modus operandi
1.3.1. Czynniki wewnętrzne
1.3.1.1. Osobowość sprawcy
1.3.1.2. Motywacja sprawcy
1.3.1.3. Wykształcenie i wiedza sprawcy
1.3.1.4. Przekonania i zasady sprawcy
1.3.1.5. Fizyczne predyspozycje sprawcy
1.3.2. Czynniki zewnętrzne
1.3.2.1. Zachowanie się pokrzywdzonego
1.3.2.2. Konieczność dostosowania się do zachowań innych osób
1.3.2.3. Warunki atmosferyczne
1.3.2.4. Konieczność dostosowania się do topografii terenu
Rozdział 2. PRZYCZYNY I MOTYWY ZABÓJSTW
2.1. Przyczyny zabójstw
2.1.1. Przyczyny socjologiczne
2.1.1.1. Rodzina i wychowanie
2.1.1.2. Grupy rówieśnicze i wzorce środowiskowe (inne niż rodzina)
2.1.1.3. Warunki materialne
2.1.1.4. Media
2.1.2. Przyczyny biologiczne
2.1.2.1. Choroby i inne zaburzenia psychiczne
2.1.2.2. Aberracje chromosomalne
2.1.2.3. Środki psychoaktywne
2.2. Motywy zabójstw a modus operandi
2.2.1. Motywy ekonomiczne
2.2.1.1. Zabójstwo na zlecenie
2.2.1.2. Zabójstwa popełnione w związku z innym przestępstwem
2.2.1.3. Zabójstwa krewnych i znajomych popełnione w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej
2.2.2. Motywy związane z emocjami wobec pokrzywdzonego
2.2.2.1. Nienawiść, zazdrość, gniew
2.2.2.2. Współczucie
2.2.3. Motywy związane z pragnieniem zabijania i seksualne
2.2.4. Motywy związane z poczuciem władzy, odgrywania roli w grupie
2.2.5. Poczucie strachu i zagrożenia
2.2.6. Motywy zabójstw w Polsce
Rozdział 3. RODZAJE ZABÓJCÓW A MODUS OPERANDI
3.1. Podstawowe pojęcia
3.2. Modus operandi zabójców pojedynczych w Stanach Zjednoczonych
3.2.1. Wybór miejsca działania
3.2.2. Wybór ofiary
3.2.3. Sposób pozbawienia życia pokrzywdzonego
3.2.4. Motywy zabójstw
3.3. Modus operandi zabójców w Polsce
3.3.1. Wyniki badań - profil polskiego zabójcy
3.3.1.1. Przygotowanie do popełnienia przestępstwa
3.3.1.2. Wybór pokrzywdzonego
3.3.1.3. Wybór miejsca zdarzenia
3.3.1.4. Motyw przestępstwa
3.3.1.5. Podejmowanie działań przestępnych z inną osobą
3.3.1.6. Wykorzystanie narzędzi
3.3.1.7. Metody pozbawienia życia pokrzywdzonego lub usiłowania dokonania przestępstwa
przeciwko życiu
3.3.1.8. Zachowanie się po popełnieniu przestępstwa
3.3.1.9. Nietypowość sposobu działania sprawcy
3.4. Zabójstwo seryjne a modus operandi sprawcy
3.4.1. Typologia zabójców seryjnych
3.4.2. Model działania zabójców seryjnych
3.4.3. Modus operandi zabójców seryjnych
3.4.3.1. Wizjoner
3.4.3.2. Misjonarz
3.4.3.3. Hedonista - zabójca z pożądania
3.4.3.4. Hedonista - zabójca dla emoqi
3.4.3.5. Hedonista - zabójca dla wygody
3.4.3.6. Siłacz
3.4.4. Modus operandi zabójczyń seryjnych
3.4.5. Profile zachowania zabójców seryjnych
3.4.5.1. Zabójca zorganizowany i jego czyn
3.4.5.2. Zabójca zdezorganizowany i jego czyn
3.4.6. Działanie w grupie jako element modus operandi
3.5. Zabójstwo masowe a modus operandi
3.5.1. Typologia zabójców masowych
3.5.2. Modus operandi zabójców masowych
3.5.2.1. Uczeń
3.5.2.2. Zabójca rodzinny
3.5.2.3. Niezadowolony pracownik
3.5.2.4. Niezadowolony obywatel
3.5.2.5. Zabójca uciekający
3.5.2.6. Zabójca ideologiczny
3.5.2.7. Zabójca psychotyczny
3.6. Zabójstwa pojedyncze i wielokrotne a modus operandi
Rozdział 4. USTALANIE MODUS OPERANDI SPRAWCY
4.1. Zasady taktyczne ustalania modus operandi
4.1.1. Zasada szybkości
4.1.2. Zasada wielości źródeł
4.1.3. Zasada kompleksowości
4.1.4. Zasada stałego weryfikowania wiedzy
4.1.5. Zasada logicznego myślenia
4.1.6. Zasada zgodnego z prawem i etycznego działania
4.1.7. Zasada szczegółowego dokumentowania
4.2. Klasyfikacja dowodów a zasady ustalania modus operandi
4.3. Proces ustalania modus operandi
4.4. Źródła informacji o modus operandi
4.4.1. Przesłuchanie oskarżonego
4.4.1.1. Oskarżony jako źródło informaqi o modus operandi
4.4.1.2. Odmowa udzielenia informacji o modus operandi i udzielanie informacji fałszywie
negatywnych
4.4.1.3. Udzielanie informacji fałszywie pozytywnych
4.4.1.4. Podstępne uzyskanie opisu modus operandi w trakcie przesłuchania
4.4.1.5. Odwołanie przyznania się do popełnienia zabójstwa a opis sposobu działania
sprawcy
4.4.1.6.Alibi a modus operandi sprawcy zabójstwa
4.4.2. Przesłuchanie świadka
4.4.3. Rekonstrukcja przebiegu zdarzenia
4.4.4. Oględziny miejsca
4.4.5. Oględziny zwłok
4.4.6. Opinia medyczno-sądowa i inne opinie biegłych
4.5. Ustalanie modus operandi w praktyce
4.5.1. Badania dotyczące postępowań sądowych
4.5.2. Badania dotyczące postępowań przygotowawczych
4.5.2.1. Śledztwa w sprawach wszczętych z art. 148 § 1 k.k., 149 k.k., 156 § 3 k.k. i
158 § 3 k.k
4.5.2.2. Postępowania w sprawach wszczętych z art. 151 k.k. i 155 k.k
4.6. Informacje istotne dla rekonstrukcji modus operandi
Rozdział 5. WYKORZYSTANIE MODUS OPERANDI W PROCESIE WYKRYWANIA I DOWODZENIA
ZABÓJSTW
5.1. Wersje kryminalistyczne
5.1.1. Pojęcie wersji kryminalistycznej
5.1.2. Modus operandi a wersje kryminalistyczne - wzajemne relacje
5.2. Profilowanie psychologiczne
5.2.1. Definicja profilowania psychologicznego
5.2.2. Materiał badawczy wykorzystywany jako podstawa tworzenia profilu
5.2.3. Ryzyko związane z modus operandi
5.2.4. Rekonstrukcja zdarzenia
5.2.5. Personalizacja i depersonalizacja
5.2.6. "Souvenir" i "trofeum"
5.2.7. Inne zachowania sprawcy
5.2.8. Wykorzystanie wiedzy o modus operandi w tworzeniu profilu
5.3. Poszlaka i dowód poszlakowy a modus operandi
5.3.1. Pojęcie poszlaki i dowodu poszlakowego
5.3.2. Poszlaka i dowód poszlakowy a modus operandi- wzajemne relacje pojęć
5.3.3. Dowody bezpośrednie w sprawach o zabójstwo
5.3.4. Zasady budowy dowodu poszlakowego
5.3.5. Modus operandi jako element dowodu poszlakowego
5.4. Wykorzystanie dowodu poszlakowego w sprawach dotyczących przestępstw przeciwko
życiu - analiza materiału badawczego
Rozdział 6. MODUS OPERANDI A OCENA PRAWNA CZYNU
6.1. Zamiar sprawcy
6.1.1. Istota zamiaru
6.1.2. Ustalanie zamiaru sprawcy na podstawie modus operandi
6.2. Związek przyczynowo-skutkowy a modus operandi
6.3. Kwalifikacja prawna przestępstw przeciwko życiu a modus operandi
6.3.1. Typ podstawowy zabójstwa
6.3.2. Zabójstwo kwalifikowane
6.3.2.1. Kontrowersje wokół utraty mocy obowiązującej § 2 i § 3 art. 148 k.k
6.3.2.2. Zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem
6.3.2.3. Zabójstwo w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem
6.3.2.4. Zabójstwo w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie
6.3.2.5. Zabójstwo z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych
6.3.2.6. Zabójstwo jednym czynem więcej niż jednej osoby
6.3.2.7. Zabójstwo dokonane przez sprawcę, który był już wcześniej prawomocnie
skazany za zabójstwo
6.3.3. Zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami
6.3.4. Zabójstwo dziecka przez matkę w okresie porodu pod wpływem jego przebiegu
6.3.5. Zabójstwo człowieka na jego żądanie i pod wpływem współczucia dla niego
6.3.6. Namowa i pomoc do samobójstwa
6.3.7. Nieumyślne spowodowanie śmierci
6.3.8. Przestępstwa umyślne z nieumyślnym skutkiem. Art. 156 § 3 k.k. i art. 158 § 3
k.k
6.3.8.1. Spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu ze skutkiem śmiertelnym
6.3.8.2.Pobicie bądź bójka ze skutkiem śmiertelnym
Zakończenie
Wykaz wykresów i schematów
Bibliografia
420 stron, oprawa twarda
- 
-