Handel bronią zawsze stanowił narzędzie oddziaływania w polityce
zagranicznej państw.(...) Ten fragment stosunków polityczno-ekonomicznych jest ważnym
problemem naukowym, etycznym oraz politycznym, uwikłanym w konflikty interesów i
rodzącym wiele dylematów. Celem książki jest prezentacja tego zagadnienia, ujawnienie
mechanizmów obecnych w praktyce eksportu broni ze Stanów Zjednoczonych oraz wpływu,
jaki decyzje administracji amerykańskiej w tym zakresie wywierają na kształtowanie się
światowego rynku broni i technologii, powstawanie oraz rozwiązywanie kryzysów
międzynarodowych czy sytuację w rejonach niestabilnych.(...) Mam nadzieję, że
książka ta stanie się dla Czytelników kompendium wiedzy na temat tej niesłychanie
złożonej, ale też fascynującej rzeczywistości, jaką jest amerykański i
międzynarodowy handel bronią.
Ze Wstępu
Praca ważna i ciekawa, wnosi wiele cennej wiedzy o powiązaniach między
bezpieczeństwem, relacjami międzynarodowymi, polityką zagraniczną a handlem bronią.
Autorka zajęła się jednym z mniej znanych na polskim polu badawczym aspektem
amerykańskiej polityki zagranicznej. Temat został poddany bardzo wnikliwej i
wielostronnej analizie, problem rozpatrywany był w szerokim kontekście relacji
międzynarodowych, porządku globalnego oraz uwarunkowań historycznych i
tożsamościowych.
Z recenzji prof. dr hab. Jadwigi Kiwerskiej
Małgorzata Zachara – doktor nauk politycznych, wykładowca w
Instytucie Amerykanistyki i Studiów Polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Specjalizuje się w problematyce bezpieczeństwa międzynarodowego, amerykańskiej
polityki zagranicznej oraz global governance. Autorka wielu artykułów i opracowań w tym
zakresie, m.in. w czasopismach: „Ad Americam”, „Logos”, „Politeja”, „Znak”
oraz w książkach: Security under global pressure (2005), Irak. Dylematy amerykańskiej
interwencji (2007), Amerykomania (2009), Encyclopedia of Global Studies (2010).
Spis treści:
Spis tabel i wykresów 9
Skróty 11
Wstęp – Problematyka i cele 13
Dostępne źródła, literatura przedmiotu 16
I. BROŃ JAKO KATEGORIA SYMBOLICZNA W HISTORII I POLITYCE STANÓW ZJEDNOCZONYCH23
1. Dziedzictwo Samuela Colta a amerykańska tożsamość narodowa 23
2. Bowling for Columbine i Bowling Alone. Oddziaływanie kultury broni na
społeczno-polityczną rzeczywistość Stanów Zjednoczonych 31
3. Spór o pryncypia – publiczna debata na temat II poprawki do Konstytucji Stanów
Zjednoczonych40
3.1. National Rifl e Association 46
3.2. Amerykański ruch na rzecz kontroli broni 50
3.3. Organizacje amerykańskie w międzynarodowej odsłonie debaty o kontroli broni 53
II. CHARAKTERYSTYKA GLOBALNEGO RYNKU BRONI I TECHNOLOGII MILITARNYCH. ROLA
AMERYKAŃSKIEGO PRZEMYSŁU NA ŚWIATOWYM RYNKU BRONI 57
1. Potencjał zbrojeniowy państwa jako narzędzie wpływu i punkt odniesienia w
stosunkach międzynarodowych 57
2. Produkcja i handel uzbrojeniem w koncepcjach bezpieczeństwa międzynarodowego 62
2.1. Potencjał zbrojeniowy we współczesnej polityce bezpieczeństwa Stanów
Zjednoczonych 68
3. Nowe standardy globalnej polityki eksportu broni i technologii militarnych po
zakończeniu zimnej wojny 74
4. Stany Zjednoczone na międzynarodowym rynku broni 81
III. UDZIAŁ STANÓW ZJEDNOCZONYCH W MIĘDZYNARODOWYM SYSTEMIE KONTROLI EKSPORTU
BRONI I TECHNOLOGII MILITARNYCH 95
1. Reżimy kontroli zbrojeń – charakterystyka i źródła 95
2. Kontrola broni masowego rażenia 100
3. Wpływ polityki amerykańskiej na kształtowanie się międzynarodowego systemu
kontroli eksportu broni 106
4. Kontrola handlu bronią w zglobalizowanym świecie 118
IV. ODDZIAŁYWANIE POLITYKI EKSPORTOWEJ STANÓW ZJEDNOCZONYCH NA STAN
BEZPIECZEŃSTWA MIĘDZYNARODOWEGO 129
1. Główne obszary oddziaływania eksportu broni 129
1.1. Studium przypadku: podstawowe zagadnienia związane z eksportem broni na przykładzie
polityki amerykańskiej wobec Salwadoru oraz konfliktu chińsko-tajwańskiego 132
2. Amerykański eksport broni a procesy przemian demokratycznych na świecie 137
2.1. Studium przypadku: Indonezja – transfery broni a eksport demokracji 140
3. Wpływ eksportu amerykańskiej broni na sytuację w rejonach niestabilnych 144
3.1. Studium przypadku: eksport broni w kształtowaniu polityki Stanów Zjednoczonych
wobec Bliskiego Wschodu 147
4. Napływ broni do państw prowadzących wojnę – ewolucja modelu wojny,rola broni
lekkiej we współczesnych konfl iktach 156
4.1. Studium przypadku: wojna w Afryce Wielkich Jezior – wpływ transferów broni na
rozwój konfliktu 163
5. Sankcje w polityce eksportowej Stanów Zjednoczonych 169
5.1. Studium przypadku: oddziaływanie sankcji zbrojnych na przykładzie Republiki
Południowej Afryki, Bośni i Hercegowiny oraz Afganistanu 177
V. PROCES DECYZYJNY W AMERYKAŃSKIM SYSTEMIE EKSPORTU BRONI I TECHNOLOGII
MILITARNYCH – REGULACJE PRAWNE, ORGANY, CZYNNIKI POLITYCZNE 187
1. Regulacje prawne określające zasady eksportu broni i technologii militarnych
187
2. Organy odpowiedzialne za realizowanie polityki eksportu broni i technologii militarnych
194
3. Procedura eksportu broni – charakter i sposób realizacji 197
4. Relacje pomiędzy uczestnikami sfery politycznej i reprezentantami branży zbrojeniowej
w Stanach Zjednoczonych – kompleks militarno-przemysłowy 201
5. Znaczenie lobby zbrojeniowego w kształtowaniu amerykańskiej polityki eksportu broni i
technologii militarnych 209
6. Formy subsydiowania amerykańskiego przemysłu zbrojeniowego – specyfika offsetu 216
6.1. Studium przypadku: offset w Polsce 222
Podsumowanie 231
Bibliografi a 241
Summary 261
264 strony, B5, oprawa miękka
