Pun Ngai obnaża drugą twarz fenomenalnego rozwoju Chin: jest nią wyzysk
młodych pracownic, migrujących z chińskiej wsi.
Przez 2 lata pracowała i mieszkała z nimi, prowadząc badania na temat warunków
pracy w fabryce elektronicznej w Specjalnej Strefie Ekonomicznej Shenzhen, w południowych
Chinach. W Shenzhen 90 proc. zatrudnionych to młode kobiety. Pracują za grosze, 12
godzin na dobę, mają jedną wolną niedzielę w miesiącu, permanentnie brakuje im snu.
Mieszkają w fabrycznych barakach, jak gdyby w koszarach. Pun Ngai analizuje ich sytuację
w kategoriach potrójnego systemu ucisku stosowanego przez patriarchalną kulturę, rynek
i „socjalistyczne” państwo. Pomimo daleko idących zmian w Chinach takie hierarchie
władz jak podział na miasto i wieś (opierający się na systemie meldunków
niedostępnych wiejskim migrantom), jak i podział pracy, płac i uprawnień według płci
czy przypisywane role i tożsamości okazały się niezwykle trwałe. Transformacja nie
zmieniła tych nierówności i utrwalonych patriarchalnych wzorów, wprost przeciwnie –
wprzęgła je do działania na rzecz rozwoju chińskiego kapitalizmu. W ten sposób
gwałtownie rozszerzająca się na skalę globalną reprodukcja kapitalizmu w ciągu
ostatnich trzydziestu lat doprowadziła do pogłębiania się nierówności klasowych i
płciowych w skali globalnej. Pożegnanie z „analizą klasową” nie przyczyniło się
do zaniku stosunków klasowych na Zachodzie, lecz do poszerzenia ich o społeczeństwa
Trzeciego Świata, w którym relacje płciowe są nieodłączną częścią nagłego
przekształcenia stosunków klasowych. Pun Ngai nie przedstawia jednak pracownic jako
bezwolne podmioty ucisku. Pokazuje ich zdolność negacji i sprawczość. Nie ogranicza
się do badań lokalnych, etnografii czy studium przypadku, ale pokazuje związki między
warunkami pracy i technologiami upodmiotowienia a przeobrażeniem państwa i ekonomiczną
globalizacją. Jej książka jest artykulacją protestu i oporu.
Ewa Charkiewicz - autorka Wstępu
Pun Ngai - profesor nadzwyczajna Wydziału Stosowanych Nauk
Społecznych na Uniwersytecie Politechnicznym w Hongkongu i wicedyrektor Centrum Badań
nad Pracą Socjalną Uniwersytetu Pekińskiego Uniwersytetu Politechnicznego w Hongkongu.
222 stron, oprawa miękka