Miejska wyspa ciepła w Warszawie - uwarunkowania klimatyczne i urbanistyczne
Klimatem obszarów zurbanizowanych w Polsce zajmuje się – w różnym stopniu –
większość klimatologów polskich. Analizowane są wszystkie aspekty wyjątkowości
klimatu miasta, m.in.: bilans radiacyjny i cieplny, temperatura powietrza, pole wiatru,
zachmurzenie, opady, zanieczyszczenie powietrza.
Zjawisko miejskiej wyspy ciepła w Warszawie jest monitorowane od początku XXI wieku
przez klimatologów z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN dzięki
sieci 28 punktów stałego, automatycznego pomiaru temperatury powietrza. W publikacji
przeanalizowano i opisano też dane z 8 stacji innych operatorów oraz z 11 innych, już
nieistniejących stacji pomiarowych.
Książka "Miejska wyspa ciepła w Warszawie" jest pierwszą tak
obszerną monografią miejskiej wyspy ciepła (MWC) w Warszawie.
Nie obejmuje wpływu miasta na elementy klimatu inne niż temperatura powietrza, jednak
o jej wyjątkowości świadczy jej interdyscyplinarność i kompleksowość ujęcia.
Obok zagadnień stricte klimatologicznych i zmienności czasowej miejskiej wyspy
ciepła, szeroko omówiona została zależność rozmiaru i intensywności tego zjawiska
od czynników urbanistycznych, m.in. użytkowania i zagospodarowania terenu, udziału
terenów biologicznie czynnych czy korytarzy wymiany powietrza.
Współpraca z alergologami z Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi zaowocowała
rozdziałem poświęconym wpływowi MWC na jakość życia i stan zdrowia mieszkańców
oraz wykonaną po raz pierwszy szeroką analizą alergenowości roślin na dwóch
osiedlach warszawskich. Omawiane zagadnienia przedstawiono także w kontekście zmian
klimatu oraz planowanych przemian urbanistycznych.
Zaproponowano działania ograniczające zjawisko MWC oraz niezbędne działania
adaptacyjne skierowane m.in. do władz miasta, służby zdrowia, urbanistów i
architektów, mediów, systemu edukacji oraz organizacji pozarządowych.
Autorzy mają nadzieję, że publikacja zainteresuje szerokie grono odbiorców od
klimatologów przez architektów i urbanistów po osoby tworzące system zarządzania
kryzysowego w mieście.
PRZEDMOWA
1. WPROWADZENIE
2. METODY OKREŚLANIA MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA
2.1. Pomiary temperatury
2.2. Wskaźniki oceny natężenia
2.3. Wskaźniki oceny odczuwania
3. SIEĆ MONITORINGU MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE
3.1. Charakterystyka fizjograficzna stanowisk pomiarowych
3.2. Charakterystyka urbanistyczna stanowisk pomiarowych
3.3. Inwentaryzacja otoczenia stanowisk pomiarowych
4. UWARUNKOWANIA KLIMATYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE
4.1. Stan wiedzy
4.2. Zmienność czasowa miejskiej wyspy ciepła
4.2.1. Dynamika zmienności dobowej
4.2.2. Dynamika zmienności sezonowej
4.2.3. Dynamika miejskiej wyspy ciepła w masach powietrza
4.3. Wieloletnie zmiany miejskiej wyspy ciepła
4.4. Prognoza zmian klimatu a miejska wyspa ciepła
5. UWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE
5.1. Użytkowanie terenu
5.2. Zagospodarowanie osiedli mieszkaniowych
5.3. Tereny biologicznie czynne
5.3.1. Zróżnicowanie przestrzenne zielonej infrastruktury Warszawy
5.4. Korytarze wymiany powietrza
5.5. Układ urbanistyczny
5.5.1. Prognozowane zmiany urbanistyczne
5.5.2. Prognozowane zmiany zielonej infrastruktury Warszawy
6. WPŁYW MIASTA NA WARUNKI ODCZUWALNE
6.1. Zmienność dobowa i sezonowa
6.2. Rola zagospodarowania terenu w kształtowaniu klimatu odczuwalnego
6.3. Prognozowane zmiany obciążeń cieplnych do 2100 roku
7. WPŁYW MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA NA JAKOŚĆ ŻYCIA I STAN ZDROWIA MIESZKAŃCÓW
7.1. Wpływ podwyższonej temperatury powietrza w mieście na zdrowie
7.2. Termoregulacja i zespoły przegrzania
7.3. Wpływ miejskiej wyspy ciepła na alergenowość szaty roślinnej (na przykładzie
wybranych osiedli)
7.4. Wrażliwość demograficzna miast na wysoką temperaturę powietrza
8. SPOSOBY OGRANICZANIA MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA I ADAPTACJI DO NIEJ
8.1. Katalog działań ogranicząjacych
8.2. Katalog działań adaptacyjnych
9. PODSUMOWANIE
BIBLIOGRAFIA
SPIS RYCIN
SPIS TABEL
176 stron, oprawa twarda