Kobiety i historia
Od niewidzialności do sprawczości
Kluczowym dla publikacji Kobiety i historia. Od
niewidzialności do sprawczości jest założenie, że kobiety stanowią
grupę, której tożsamość i miejsce w historii były w dużym stopniu
determinowane przez płeć kulturową, dlatego też najważniejszych podstaw
metodologicznych (wyznaczających horyzont badawczy wszystkich prezentowanych w tomie
tekstów) dostarczyły Autorom koncepcje wypracowane na gruncie feministycznej
historiografii – jednego z najbardziej inspirujących nurtów we współczesnej
humanistyce, wskazującego na potrzebę osadzenia kobiet w roli podmiotów
historycznych, aktywnych aktantów dziejowości, a zatem na konieczność zerwania
z tradycją marginalizacji doświadczenia kobiet, usuwania ich z obszaru badań
historiografii jako nieznaczących na mapie dziejów. Inspiracji teoretycznej dostarczyły
tutaj przede wszystkim prace pionierki tego ruchu, amerykańskiej badaczki Joan Wallach
Scott, a zwłaszcza postulowana przez nią koncepcja „przepisywania historii” (rewriting
history), będąca dotychczas jedną z najbardziej radykalnych form
dyskursu historiograficznego.
Zebrane w tomie artykuły odwołują się do bardzo zróżnicowanego rozumienia
historycznego wymiaru losu kobiet. Nie zabrakło wśród nich studiów herstorycznych rekonstruujących
zapomniane, wyparte kulturowo losy wybitnych kobiet, a także tekstów, którym
patronuje ujęcie bliższe współczesnym nurtom Alltagsgeschichte,
a zatem historyczności sytuującej się nie na poziomie pierwszoplanowych,
dramatycznych zdarzeń, ale w planie rodzinnym, lokalnym, wspólnotowym,
w odniesieniu do konkretnych przestrzeni miejskich lub przeciwnie – rozległych
i egzotycznych planów natury.
Aleksandra Ubertowska, Kobiety i historia. Od niewidzialności do sprawczości 7
I. GENDEROWE PRZE-PISYWANIE HISTORII
Dobrochna Kałwa, Przemoc i zapomnienie. Druga wojna światowa z perspektywy płci
kulturowej 27
Lena Magnone, Emancypantki, socjalistki, psychoanalityczki. Kobiety w ruchu
freudowskim na początku XX wieku .44
Bożena Karwowska, Kobiety–historia–tożsamość. Kilka uwag o powojennych
polskich emigrantkach .78
Barbara Maria Kownacka, Szafarki jedzenia w Auschwitz. Holokaustowa strategia
przetrwania kobiet . 88
Katarzyna Bałżewska, Wobec sowietyzacji. Model powieściowej bohaterki Józefa
Mackiewicza na przykładzie Drogi donikąd . 115
Joanna Samp, Utracone kresowe dzieciństwo. O wspomnieniach Polek zesłanych na
Sybir .138
II. PAMIĘĆ, TRAUMA, MELANCHOLIA
Dorota Głowacka, Jak wyobrazić sobie to, czego nie znamy? Kobieca pamięć o
Shoah, płeć i „wyobraźnia współczująca” 163
Katarzyna Bojarska, Żona Lota: patrzenie za siebie i możliwość widzenia
historii .179
Magdalena Zolkos, Destrukcja i uwznioślenie. Melancholia kobiecości w fi lmie
Larsa von Triera . 198
Dobrosława Korczyńska-Partyka, Pamięć przestrzeni. Szlakiem kobiecego doświadczenia
209
III. OD BIOGRAFII DO AUTOFIKCJI. POSZUKIWANIE FORMY
Marcin Romanowski, Biografia kobieca. Przypadek Marii Konopnickiej
227
Aleksandra Żyła, Autofikcja jako sposób opowiadania siebie na przykładzie Pasażerki
Zofi i Posmysz .249
Alicja Wódkowska, Bunt Marianny. Historia dojrzewania i dojrzewanie w historii w
Absolutnej amnezji Izabeli Filipiak .265
Biogramy autorów .283
286 stron, Format: 15.0x23.5cm, oprawa miękka