Wielkie i te nieco mniejsze pytania psychologii
„Gdy brakuje pytań nie ma potrzeby poszukiwania
odpowiedzi. Pytania otwierają drogę do poznania, odpowiedzi - drogi tej nie zamykają.”
Wiesław Łukaszewski
Fascynującą cechą człowieka jest jego ciekawość. Dociekanie istoty rzeczy.
Umiejętność zadawania pytań. I poszukiwanie odpowiedzi.
Ta książka przypomina o wielkich pytaniach stawianych w psychologii. Wielkich, a
także tych nieco mniejszych. Pytaniach, na temat człowieka i świata, w którym ten człowiek
żyje.
Pytania nieraz przez lata pozostają te same, lecz
odpowiedzi ulegają nieuchronnym zmianom. Zmienia się świat, który nas otacza, zmieniają
się również metody badawcze i sposób myślenia badaczy, a ich najważniejsze ustalenia
dotyczące tego, kim jesteśmy i jacy jesteśmy, znajdują się właśnie tu – w tym
tomie.
Wśród wielkich i małych pytań psychologii można by
zadać i takie: Kto mógłby napisać książkę o ludzkich zachowaniach, która byłaby
niebanalna dla psychologów akademickich, a zarazem całkowicie zrozumiała dla czytelnika
nieobeznanego z psychologicznymi teoriami i naukową terminologią ? Wiesław Łukaszewski
zdecydowanie to potrafi. I choć nie wiem kim jesteś potencjalny Czytelniku, wiem, że to
książka dla Ciebie!
prof. Dariusz Doliński
Prof. dr hab. Wiesław Łukaszewski - wybitny autorytet z zakresu
psychologii społecznej, psychologii osobowości i psychologii motywacji. Autor wielu
istotnych artykułów publikowanych w prestiżowych pismach psychologicznych. Miłośnik
dobrej literatury, muzyki klasycznej i ogrodów. Obecnie profesor na Wydziale Zamiejscowym
Uniwersytetu SWPS w Sopocie, w latach 1993–2003 przewodniczący Komitetu Nauk
Psychologicznych PAN, obecnie członek prezydium Komitetu Psychologii PAN. Honorowy
członek Polskiego Towarzystwa Psychologicznego i Polskiego Stowarzyszenia Psychologii
Społecznej. Znany popularyzator psychologii. Od kilkunastu lat współpracuje również z
Miesięcznikiem „Charaktery”.
Podziękowania
Wprowadzenie
ROZDZIAŁ 1
Kim jest człowiek jako przedmiot badań psychologicznych?
1.1. Człowiek jest dziełem natury
1.1.1. Zwierzę społeczne, które nie lubi swojej zwierzęcości
1.1.2. Jeśli nie zwierzę, to kto?
1.2. Istota społeczna
1.3. Dziecko kultury
1.4. Kapitał w człowieku, człowiek wobec kapitałów
1.5. Trzy filary, wiele ról i niemało konfliktów
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 2
Czy psychologia może być zgodna ze zdrowym rozsądkiem?
2.1. Czy świat może istnieć bez psychologii?
2.2. Psychologia jako praktyka społeczna
2.2.1. Psychologia potoczna
2.2.2. Psychologia praktyczna
2.2.3. Co łączy obie psychologie?
2.3. Psychologia naukowa
2.4. Psychologia w opozycji do zdrowego rozsądku
2.5. Przewidywanie zachowania
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 3
Czy można poznać człowieka? Czy można poznać siebie samego?
3.1. Co to znaczy poznać człowieka?
3.1.1. Spojrzenie pierwsze - tradycyjne
3.1.2. Spojrzenie alternatywne
3.2. Aktor i obserwator
3.2.1. Aktor nie wszystko chce pokazać
3.2.2. Aktor nie wszystko może pokazać
3.2.3. Obserwator nie wszystko potrafi zobaczyć
3.3. Pochopne nadawanie sensu
3.4. Czy to, co wiemy o innych, jest godne zaufania?
3.5. Poznawanie siebie samego
3.5.1. Samoobserwacja
3.5.2. Rozpoznawanie siebie i obraz fizyczny własnej osoby
3.6. Aktor nie wszystko chce wiedzieć o sobie i nie wszystko chce zapamiętać
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 4
Świadomość czy nieświadomość?
4.1. Skrajne wartości pobudzenia i świadomość
4.2. Wiele poziomów świadomości
4.3. Czy można unikać czegoś, o czym się nie wie?
4.4. Nieświadome przetwarzanie informacji
4.5. Preferencje nie wymagają inferencji
4.6. Automatyczne i kontrolowane
4.7. Bezrefleksyjność
4.8. Presja czasu
4.9. Automatyczne i kontrolowane, świadome i nieświadome
4.10. Co w służbie czego?
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 5
Kto tu rządzi: soma czy psyche?
5.1. Czyje jest ciało?
5.2. Mózg
5.3. Ciało zmienia stany psychiczne
5.4. Czy psyche rządzi ciałem?
5.4.1. Wiara (i dobre wyjaśnienie) czyni cuda
5.4.2. Kontrola nad umieraniem
5.4.3. Potęga wyobraźni
5.4.4. Placebo
5.4.5. Radzenie sobie z bezsennością
5.5. Próby wyjaśniania
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 6
Czy wystarczy, aby było dobre i ważne? Zapomniany wymiar estetyczny
6.1. Wartościowanie w psychologii
6.2. Platońska triada i co dalej?
6.3. Ludzie chcą być piękni
6.3.1. Co jest ładne, kto jest ładny?
6.3.2. Piękne twarze
6.3.3. Magiczne wymiary 90-60-90 i im podobne
6.4. Potęga porównań społecznych
6.5. Bezmiar niezadowolenia
6.6. Poszukiwanie wyjścia
6.6.1. Niekończące się odchudzanie
6.6.2. Niechirurgiczne i chirurgiczne zabiegi upiększające
6.7. Dlaczego warto być pięknym?
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 7
Doświadczenie gatunku czy doświadczenie indywidualne?
7.1. Bliżsi i dalsi krewni
7.2. Ludzie są różni
7.3. Tezy socjobiologów
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 8
Czy jesteśmy tylko dziećmi doświadczenia?
8.1. Czy człowiek rodzi się gotowy?
8.2. Nie wszystkiego trzeba się uczyć (ale większości rzeczy tak)
8.3. Mają oczy, a nie widzą
8.4. Złudne świadectwo zmysłów. Co można zobaczyć na własne oczy?
8.5. Uczenie się
8.5.1. Nieasocjacyjne formy uczenia się
8.6. O pamięci
8.6.1. Granice pamięci
8.6.2. Co i dlaczego się zapamiętuje?
8.6.3. Wspomnienia osobiste
8.6.4. Efekt lampy błyskowej, czyli pamięć fleszowa
8.6.5. Amnezja dziecięca
8.6.6. Fabrykowanie wspomnień
8.6.7. Pamięć prospektywna
8.6.8. Zapomnieć na życzenie
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 9
Dlaczego wszyscy chcą być inteligentni?
9.1. Co to jest inteligencja?
9.2. Czy to coś więcej niż dobra pamięć?
9.3. Ile jest różnych inteligencji
9.3.1. Inteligencja psychometryczna i inteligencja praktyczna
9.3.2. Inteligencja płynna i inteligencja skrystalizowana
9.3.3. Inteligencje wielorakie i bardziej wielorakie
9.3.4. Inteligencja emocjonalna
9.4. Ubywa czy przybywa?
9.4.1. Efekt Flynna
9.4.2. Wspomaganie rozwoju inteligencji
9.4.3. Czy z wiekiem ubywa inteligencji?
9.5. Co można przewidzieć na podstawie ilorazu inteligencji?
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 10
Czy język jest obrazem duszy?
10.1. Biologiczne podobieństwo, kulturowe odmienności
10.2. Przekladalność języków
10.3. Cechy języka
10.4. Funkcje języka
10.4.1. Funkcja reprezentacyjna
10.4.1.1. Pojęcia naturalne
10.4.2. Komunikacyjna funkcja języka
10.5. Czy zawsze mówimy tym samym językiem?
10.5.1. Język opisu, oceny, dyrektywy
10.5.2. Język publiczny, język prywatny
10.5.3. Język o sobie i język o innych
10.5.4. Język o "swoich" i język o "obcych"
10.5.5. Język kobiet, język mężczyzn
10.5.6. Język dialogu i język monologu
10.5.7. Język prawdy i język kłamstwa
10.6. Sprawcza funkcja języka
10.7. Czy myśli to ukryte słowa?
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 11
Rozum czy emocje?
11.1. Dwa porządki
11.2. Nastroje
11.3. Nieobecne uczucia
11.4. Kontrola emocjonalna i samokontrola
11.4.1. Bezpośrednia kontrola nad emocjami
11.4.2. Odraczanie gratyfikacji i uległość wobec pokus
11.5. Racjonalność i przejawy nieracjonalności
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 12
Talenty czy praca?
12.1. Paradoks zmarnowanych talentów
12.1.1. Kontekst kulturowy stosunku do talentów i do pracy
12.1.2. Magiczne dziesięć tysięcy godzin
12.1.3. Dwie poprawki dokonane przez Carol Dweck
12.2. Przekonania i zachowania
12.3. Problem wytrwałości
12.3.1. Sytuacyjne wyznaczniki wytrwałości
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 13
Wolność czy konieczność? Pan swojego losu czy ofiara losu?
13.1. Dwa podejścia do osobistej wolności
13.1.1. Ucieczka od wolności
13.1.2. Odbieranie wolności sobie samemu
13.1.3. Wolność a motywacja wewnętrzna i zewnętrzna
13.1.4. Wolność i odpowiedzialność
13.1.5. Wolność a krzywda i sprawiedliwość
13.1.6. Czy można mieć za dużo wolności?
13.2. Człowiek jako przyczyna
13.2.1. Kontrola i wpływ osobisty a preferencja zadań
13.2.2. Kontrola a zaufanie
13.2.3. Bezradność - utrata kontroli
13.2.4. Unikanie kontroli
13.2.5. Loteria jako szczególny przypadek sprzecznych dążeń
13.2.6. Rezygnacja z podmiotowości
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 14
Czy człowiek ma wiele twarzy?
14.1. Na początku był William James
14.2. Jaki jestem i kim jestem?
14.3. Kim jestem i czym jestem?
14.4. Jaki jestem i jaki bywam?
14.5. Jaki byłem i jaki będę?
14.6. Jaki być pragnę i jaki być powinienem?
14.7. Ja dla siebie i Ja dla innych
14.8. Magia samooceny
14.9. Konstelacja Ja
14.10. Ja dąży do spójności wewnętrznej
14.11. Dążenie do dobrego mniemania o sobie.
14.12. Po co nam struktura Ja?
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 15
Czy ludzie się zmieniają?
15.1. Pożytki ze stabilności
15.2. Potrzeba zmian
15.3. Potoczne przekonania dotyczące stałości i zmienności a rzeczywistość
15.4. Różnorodność zmian
15.5. Co się zmienia?
15.6. Źródła zmian
15.7. Zmiana psychologiczna
Podsumowanie
Zakończenie
Bibliografia
Indeks osobowy
Indeks rzeczowy
560 stron, Format: 16.4x23.4cm, oprawa miękka
-